Walka o przywrócenie poczucia bezpieczeństwa na przykładzie mobbingu

W dzisiejszym świecie bardzo trudno jest nam dbać o bezpieczeństwo własne czy też bliskich. Wydawałoby się, że człowiek jako inteligentna i najbardziej dominująca istota na planecie, potrafi nie tyle rozpoznawać zagrożenia co je unicestwiać. Problem jednak pojawia się wówczas, gdy do stworzenia owego zagrożenia przyczynia się człowiek.
Zastanówmy się więc czym w dzisiejszych czasach jest bezpieczeństwo dla ludzi ?
Jak wiadomo, już od bardzo dawna, na świecie pojawiło się wiele problemów, które nie tyle utrudniają ludziom życie, co często doprowadzają do pogorszenia stanu zdrowia i samopoczucia.
Powiedzieć możemy więc, że bezpieczeństwo jest to nie tyle poczucie komfortu psychicznego czy otoczenia, co umiejętność rozpoznawania zagrożenia i odpowiedniej reakcji na nie, co pokrótce prowadzi do poczucia wewnętrznego spokoju, pewności oraz ochrony przed tym niebezpieczeństwem.
Jak jednak doprowadzać do tego abyśmy w życiu codziennym mogli odczuwać powyższy spokój ?
Prawie każdy z nas zgodzi się ze stwierdzeniem, że przemoc staje się coraz bardziej doskwierającym problemem społecznym. Natomiast mało kto dostrzega, że może ona przybierać również niezwykle subtelne i wyrafinowane formy. Jedną z nich jest zastraszanie.

· PRZYCZYNY MOBBINGU

Pojawia się ono najczęściej w okolicznościach przymusowego przebywania ze sobą ludzi przez dłuższy okres czasu. Współpracownicy mszczą się np. na osobach, które są w pracy faworyzowane, lub posiadają większe umiejętności od pozostałych osób, przez co łatwiej jest im zdobyć awans. Może ono być również objawem złej organizacji pracy, w związku z czym relacje między osobami zatrudnionymi mogą się pogarszać w związku z np. nie dokładnym określeniem obowiązków i oczekiwań względem tej osoby. Często jest to także wynik błędów pracodawcy, który nie umie rozwiązywać konfliktów i sam usiłując je unicestwić staje się ich twórcą.

· SKUTKI MOBBINGU

PSYCHOLOGICZNE → utrata zaufania
→ strach
→ agresja
→ izolacja
→ niepewność jutra
→ obniżenie poczucia wartości
→ nałogi

SPOŁECZNE → pogorszenie sytuacji między pracownikami
→ łamanie prawa w obronie własnej
→ wymuszona decyzja

MATERIALNE → bankructwo zakładu
→ utrata majątku własnego


Jak już pewnie wiele ludzi zdążyło się przekonać, zastraszanie wywołuje silne i ciągłe poczucie zagrożenia, które prowadzić może do depresji, utraty zaufania do człowieka, braku poczucia własnej wartości, jak i również do agresji, izolacji od społeczeństwa, zemsty na drugim człowieku a nawet do nałogów czy też łamania prawa w obronie własnej. Konsekwencje powyższych zmian mogą być różne, począwszy od likwidacji własnego interesu, przez rozpad rodziny po utratę zdrowia a nawet życia.
Pewnie każdy zadałby sobie teraz pytanie, w jaki sposób możemy więc rozpoznać zastraszanie ?

W zakładach pracy ludzie często nie zdają sobie sprawy, z tego, że padają ofiarą tzw. mobbingu, Zdarza się tak przeważnie z tego powodu, że przejawiać się on może nawet w bardzo niewinny sposób. Najczęściej nie jesteśmy świadomi tego zjawiska, jednak pamiętać należy, że każda forma poniżania, wyśmiewania, nękania czy wszelkiego rodzaju wymuszenia np. pomiędzy przełożonym a pracownikiem, jest przestępstwem.
Jak radzić sobie z mobbingiem, przedstawię na podstawie przykładu.


· PRZYKŁADOWA SYTUACJA ROZPOZNAWANIA, ZAPOBIEGANIA I ZWALCZANIA MOBBINGU

Załóżmy, że jesteśmy właścicielami firmy marketingowej, w której od dość długiego czasu intensywność pracy oraz frekwencja uległa znacznemu pogorszeniu. Pracownicy często dzwonią z prośbą o dzień wolny, natomiast atmosfera podczas pracy również stała się napięta, co daje się zauważyć już na pierwszy rzut oka. Pocztą pantoflową dowiadujemy się,
że w naszej instytucji nie tylko pogorszyły się warunki pracy, ale zmianie uległy również relacje między pracownikami, a mianowicie z jednym z przełożonych a jego podwładnymi, czego przyczyną najprawdopodobniej jest zastraszanie.
Zaniepokojeni problemem, staramy się za wszelka cenę dowiedzieć, czy rzeczywiście pogłoski są prawdziwe. Jednak musimy sobie zadać pytanie, w jaki sposób powinniśmy zareagować na zastraszanie, jeśli rzeczywiście do niego dochodzi.
W pierwszej kolejności najwygodniej jest stworzyć listę, która ułatwi nam płynność
i skuteczność działań, w tym wypadku będzie ona wyglądała następująco:
· malejąca frekwencja pracowników
· nieprzyjemna i napięta atmosfera pracy
· częste choroby i zwalnianie się o wcześniejszych porach pracy
· bardzo duży spadek intensywności pracy
· wymówienie w ciągu ostatnich 6 miesięcy trzech z pracowników
· brak porozumienia między pracownikami
· niechętne podejmowanie rozmowy z klientami
· nagła i dobrze dostrzegalna utrata pewności siebie jednego z pracowników
· częste napady płaczu dwóch pracownic (tłumaczone złym samopoczuciem)
· unikanie rozmów z przełożonym
· krążące po firmie plotki oczerniające jednego z pracowników
· ciągła i nieuzasadniona krytyka prac podwładnych przez jednego z przełożonych


W rozwiązaniu problemów pomoże nam druga lista, która z pewnością ułatwi nam likwidacje powyżej wymienionych problemów :
· Zamontowanie monitoringu z funkcją nagrywania głosowego
· Zatrudnienie w firmie nowego pracownika
· Przeprowadzenie anonimowych ankiet między pracownikami
· Rozmowa z przełożonymi
· Ogólna kontrola i obserwacja pracy
· Zorganizowanie szkolenia z policją, która specjalizuje się w interesującej nas dziedzinie
· Ustalenie obowiązujących zasad współpracy między pracownikami

Kiedy na liście umieściliśmy już wszystkie wydające się nam za najważniejsze punkty, przystępujemy do ich realizacji .
Za pierwsze działanie, obieramy monitoring. Jako, iż jest to jedna z lepszych możliwości obserwacji firmy z punktu widzenia trzeciej osoby. Dzięki funkcji nagrywania głosowego, będziemy mogli nie tyle obserwować pracowników, co kontrolować ich rozmowy z klientami, czyli ich codzienną pracę. Zmniejszyć on może również intensywność odczuwalnych na pracownikach skutkach mobbingu. Oczywiście montaż kamer odbywa się
w dzień wolny od pracy, tak aby nie było to zauważalne przez zespoły pracy.
Kolejny realizowany przez nas punkt, to zatrudnienie nowego pracownika. Jego zadaniem tak naprawdę nie będzie tylko praca, ale przede wszystkim kontrola i donoszenie nam o wszelkich niepokojących go sytuacjach i zajściach. Możemy dzięki temu uzyskać lepsze źródła informacji, których w tym wypadku nie moglibyśmy uzyskać z taśm monitoringu.
Bardzo dobrym rozwiązaniem może również okazać się anonimowa ankieta przeprowadzana w firmie. Jednak jak wiadomo, taka forma rozmowy niekoniecznie może się udać. Istnieje bowiem możliwość, że poszkodowany czuje się na tyle zagrożony i poniżony, że boi się komukolwiek, nawet anonimowo powiedzieć o swoim problemie. Natomiast osoba (w tym wypadku przełożony) czując się również niepewnie z obawy przed skargą podwładnego, potrafi wręcz odwrócić sytuację przeciwko niemu. Z tym, że dzięki owej ankiecie, zauważyć i zlikwidować możemy inne, niekoniecznie mniej poważne dla firmy problemy. Jednak na tym nie kończymy naszych postępów. Rozpoczynamy realizację kolejnego punktu z listy.
Udajemy się więc na rozmowę z przełożonym, nie może ona wzbudzać niczyich podejrzeń, dlatego prowadzana jest w sposób wyglądający na ściśle kontrolny, gdzie przede wszystkim zajmujemy się pytaniami o pracowników, (jak się sprawują, ich postępy, niedociągnięcia, stosunek do przełożonego i współpracowników, ewentualnie uwagi dotyczące ich pracy). Dzięki takim rozmowom będziemy mogli dokładniej skontrolować stosunek w tym wypadku „oskarżonych” do „poszkodowanych”.
Najważniejsze jednak z całej listy, będzie szkolenie z udziałem policji, której zadaniem będzie przedstawienie wszelkich zagrożeń, problemów oraz kar, za popełnione wykroczenia zaistniałe w środowisku pracy. Zajęcia mają na celu poinformowanie osób pokrzywdzonych o możliwości rozwiązania problemów, ponadto mają uświadomić ich
i podbudować aby nie myśleli o sobie jako o tych „przegranych w walce”. Ma również ochłodzić napiętą i niemiłą sytuację pomiędzy uczestniczącymi w konflikcie.
Ponieważ z jednej strony mówimy o karach grożących za zastraszanie, a z drugiej o możliwościach przeciwdziałań i obrony przed zastraszaniem, częściowo rozwiązujemy problemy obu stron konfliktu.
Na samym końcu zajmujemy się organizacją zebrania, podczas którego informujemy, bądź przypominamy pracownikom nie tylko o zasadach na jakich pracują, ale również ustalenie z pracownikami jak powinni i jak sobie życzymy aby powinni współpracować ze sobą.


Rezultaty

Dzięki powyższym postępowaniom, dowiadujemy się nie tylko więcej o zaistniałych problemach, ale również wiele o ludziach pracujących w naszej firmie, o ich oczekiwaniach względem pracy i uwag jej dotyczących. Rezultaty naszych działań zauważalne są natychmiastowo. Baczna obserwacja obrazu z kamer, pozwala nam zaobserwować pracowników, którzy mają problemy z realizacją poleceń przełożonego. Zauważyć również możemy nagłe wybuchy płaczu, o których już wcześniej słyszeliśmy, które teraz będziemy mogli lepiej zrozumieć.
Kolejną kontrolę problemu między pracownikami, daje nam zatrudniony przez nas tzw. „szpieg”, który spotyka się z pracownikami nie tylko podczas codziennej pracy w biurze.
Analiza przeprowadzonej ankiety wychodzi, pomimo naszych obaw, pozytywnie.
W odpowiedziach ankietowanych pojawiają się uwagi dotyczące m.in. nadmiernego obciążenia pracą, przez którą zmuszeni są do pozostawania po godzinach. Również pojawił się problem ośmieszania przez przełożonego przed klientami, objawiające się nadmierną krytyką ich pracy przy kliencie. Jednak ten ostatni wymieniony przeze mnie problem tłumaczy zjawisko niechęci do rozmowy z odwiedzającymi nas klientami.
Natomiast po rozmowie z przełożonymi dowiedzieliśmy się o osobach, które ich zdaniem, znacznie opuściły się w pracy. Dlatego przede wszystkim tym osobom poświeciliśmy uwagę. Jak się okazało, oskarżenia zawierały wiele prawy, jednak my zajmujemy się bardziej badaniem przyczyny spadku wydajności pracy, a niżeli obserwacją rzeczywistego jej spadku. Dzięki czemu dowiadujemy się m.in. o braku poparcia ze strony przełożonego i obawą przed tym, iż dowiedzieć się będą mogli o owej rozmowie z nami. Jest to chyba najbardziej alarmujące nas zjawisko.
Co prawda szkolenie z udziałem policji przyniosło rezultaty, gdyż przełożeni zaczęli jakby bardziej dbać o samopoczucie podwładnych. Jednak może się to okazać tylko chwilową zmianą.
Nie możemy pozostawić problemu gdyż mogłoby to być ryzykowne dla nas, ponieważ pokrzywdzeni pracownicy mogliby zażądać od firmy wysokiego odszkodowania.
Jednak wiemy już wystarczająco dużo aby móc rozpoznać osobę przyczyniającą się do powstawania w naszej instytucji mobbingu. Konieczna dlatego jest niezwłoczna rozmowa
z przełożonym z jednego z działów, podczas której, staramy się dowiedzieć dlaczego dana osoba zaczęła zachowywać się w taki a nie inny sposób. Z rozmowy nie dowiadujemy się zbyt wiele, jednak nasz tzw. „szpieg” dostarczył nam sporo interesujących informacji, które wystarczają abyśmy zrozumieli, iż przełożony poczuł się zbyt władczo i z obawy przed awansem na swoje miejsce innego pracownika pozbawiał ambicji swoich poddanych. Większość jednak ludzi, którzy źle się czuli, przełożony nieświadomie traktował i stawiał
w tak niekomfortowej sytuacji, co można było w rezultacie nazwać mobbingiem.
Z tłumaczenia samego oskarżonego wnioskujemy, iż chciał on koniecznie poprawić wizerunek i pracę firmy. Rozumieć te działania możemy więc jako nieświadome, jednak nie możemy pozwolić sobie na zostawienie owego problemu. Znosimy dlatego z dotych-czasowego stanowiska przełożonego i przenosimy go do innego działu, równocześnie jednak ostrzegamy daną osobę, o konsekwencjach jakie poniesie w przypadku ponownego nękania pracowników, jakim jest pozbawienie pracy.


Wnioski końcowe

Powodów dla których należy zapobiegać mobbingowi, jest wiele. Z punktu widzenia właściciela przede wszystkim chodzi o dobro pracowników i firmy. Jak już zdążyliśmy się przekonać, „przemoc” w pracy to bardzo poważna sprawa, która niesie za sobą nie tylko konsekwencje prawne. Trzeba również myśleć o skutkach które odbić się mogą na zdrowiu pracownika. Możemy nie zdawać sobie z tego sprawy, jednak szkodliwa atmosfera w pracy, niesie za sobą bardzo poważne konsekwencje m.in. :
● zmniejszenie efektywności pracy,
● chęć ucieczki z miejsca pracy (w tym częste zwolnienia)
● choroby psychiczne
● depresje
● wroga i nieprzyjemna atmosfera wśród pracowników
● ogólne pogorszenie pracy poprzez np. niedotrzymywanie umówionych terminów, brak
dobrego kontaktu z klientem, oddawanie niedokładnych lub błędnych projektów
● problemy w relacjach z pracodawcą, pracownikiem, czy współpracownikiem


Aby w naszej firmie więcej nie pojawił się taki problem, przede wszystkim należy:
● jasno określać podział kompetencji i zadań
● sprawiedliwie oceniać i wynagradzać
● przedstawić system umożliwiający awans (stosować się do niego!)
● podmiotowe traktowanie pracowników
● uwzględnianie zdania pracownika przez kierownictwo
● inwestowanie w szkolenia dla pracowników mające nie tylko dostarczyć im wiedzy,
ale również zachęcać do pracy
● osoby zajmujące stanowiska kierownicze powinny mieć bardzo wysoką kulturę własną

Istnieje jeszcze bardzo wiele przykładów, pomagających zapobiegać mobbingowi, jednak jeśli powyższe procedury wprowadzi się w życie firmy, poprawią się nie tylko warunki i atmosfera pracy, ale zmieni się również podejście pracowników do wykonywanej pracy. Zadaniem kierownictwa zakładu pracy, jest wybranie takiego sposobu zarządzania, który stworzy dobry klimat w miejscu pracy i sprawi, że pracownicy zarządzani według klarownych i jasnych reguł, chronieni przed próbami nadużycia władzy i mobbingiem, będą
z pracy zadowoleni. Dlatego należy przede wszystkim dbać o sprawiedliwe i jasne ocenianie w firmie. Podczas zatrudniania nowych pracowników należy obowiązkowo poinformować ich o regulaminie, naszych oczekiwaniach względem nich i wynagrodzeniach za solidną pracę. Przy zatrudnianiu powinniśmy również brać pod uwagę kwalifikacje osoby zatrudnianej, gdyż niedoświadczona osoba mogłaby sobie nie poradzić z wymaganiami firmy. Jeśli jednak osoba wydaje nam się ambitna, warto zatrudnić ją, oczywiście nie obciążając z początku poważniejszymi projektami. Myślę, że wraz z coraz większym poznaniem problemu mobbingu, będą prowadzone prace zmniejszające działania takiego procederu. A reguła bezpieczeństwa przedstawiona w początkowych zdaniach pracy będzie czyś, z czym każdy pracownik będzie mógł się zgodzić.