Wirusy -referat ze słowniczkiem, pytania i odpowiedzi

Wirusy

Wirusy są tworami znajdującymi się na pograniczu materii ożywionej i nieożywionej. Istnieje kilka hipotez tłumaczących pochodzenie wirusów.
1. Są prymitywną, niekomórkową formą życia.
2. Stanowią wysoko wyspecjalizowaną grupę pasożytów.
3. Są fragmentami kwasu nukleinowego, które wydostały się z komórki.

Ich wielkość wynosi od 5 do 275 nanometrów (1 nm. = 0,001 mikrometra; 1 mikrometr = 0,001 mm). Odkryto je w 1892 r., a wyizolowano w 1935 r. Nie mają budowy komórkowej. Cząstka wirusa składa się z dwóch części: otoczki białkowej, nazywanej kapsydem, zajmującej ok. 95% części wirusa oraz kwasu nukleinowego, nazywanego genomem, zajmującego ok. 5 % części wirusa. Wirusy mogą mieć różne kształty, Np. spiralne, bryłowe. Wszystkie wirusy są pasożytami, które w stanie wolnym nie wykazują cech życia.

Wyróżniamy:
• wirusy roślinne, zawierające w genomie RNA,
• wirusy zwierzęce, zawierające DNA lub RNA,
• wirusy bakterii, nazywane bakteriofagami, zawierające w genomie DNA.

Wirusy danego typu porażają zwykle specyficzne dla nich części organizmu gospodarza.

Wirusy do wnętrza organizmów dostają się:
• wykorzystując istniejące uszkodzenia w powłokach ciała i komórki,
• wprowadzane są przez owady,
• reagują chemicznie ze ścianą komórkową, błoną komórkową.

U organizmów wielokomórkowych rozprzestrzeniają się za pośrednictwem plazmodesm (wypustek cytoplazmatycznych) u roślin, lub płynów ustrojowych u zwierząt.
Wirusy nie mają układów enzymatycznych, nie są zdolne do samodzielnego odtwarzania informacji genetycznej. Wykorzystują w tym celu komórkę żywiciela, naruszając jej metabolizm, powodują syntezę wirusowego kwasu nukleinowego i białka. Proces ten nazywamy namnażaniem wirusów.


Przebiega on w następujących etapach:
1. Adsorpcja – wirusy łączą się z receptorami na powierzchni komórki.
2. Wnikanie – wirus przedostaje się do wnętrza komórki.
3. Replikacja – powstają nowe genomy wirusa.
4. Składanie – tworzenie nowych wirusów.
5. Uwolnienie – komórka zainfekowana ulega lizie, wirusy są uwolnione.

Zakażona komórka wytwarza białkową substancję nazywaną interferonem. Substancja ta chroni kolejne komórki przed infekcją.


Choroby wywoływane przez wirusy to:
• u roślin – plamistość liści, pomarszczenie liści, guzy, tzw. mozaiki,
• u zwierząt – wścieklizna, pryszczyca,
• u człowieka – ospa, katar, grypa, AIDS, zapalenie wątroby, zapalenie opon mózgowych, różyczka,

Retrowirusy:

Rodzaj RNA- wirusów, zawierających informację o enzymie zw. odwrotną transkryptazą . Komórka- gospodarz przy użyciu odwrotnej transkryptazy syntezuje na podstawie wirusowego RNA cząsteczkę DNA, która podlega następnie replikacji przy użyciu enzymów komórkowych. Powstałe kopie DNA podlegają zwykłej transkrypcji przy użyciu enzymów komórkowych, komórkowych powstające transkrypty spłaszczane są syntetyzowanymi przez komórkę białkami kapsydu. Do retrowirusów należą: wirus HIV i wirusy onkogenne.
“świnka” (zapalenie przyusznych węzłów), wścieklizna.

Profag:

Materiał genetyczny bakteriofaga, włączony w obręb chromosomu bakteryjnego. W takiej formie Profag może się replikować przez wiele pokoleń wraz z DNA gospodarza. Pod wpływem bodźców chemicznych bądź fizycznych. DNA faga może ulec wycięciu z chromosomu bakteryjnego, prowadząc do wejścia w cykl lityczny podczas którego wirus namnaża się, doprowadzając do śmierci bakterii.

Wiroidy:

Niewielkie, do 400 nukleotydów długości cząsteczki RNA, nie posiadające otoczki białkowej charakterystycznej dla wirusów, powodujące choroby u roślin. Są one replikowane mimo iż ich RNA nie koduję żadnych białek.

Priony:

Czynniki zakaźne i chorobotwórcze. Uważa się Priony są białkami o sekwencji aminokwasów odpowiadającej naturalnie występującym w komórkach białkom PrPc, różniących się jednak od nich strukturą drugorzędową. Po przedostaniu się do wnętrza komórki Priony wiążą się z białkami PrPc i zmieniają jego strukturę drugorzędową, tak że staję się on również prionem i może przekształcać następne cząsteczki białka PrPc w Priony. Priony nie są rozkładane przez enzymy, które trawią białka PrPc. Obecnie nie są znane sposoby leczenia chorób wywołanych przez Priony.



Aktualnie najskuteczniejszym sposobem walki z wirusami są szczepionki (preparaty biologiczne zawierające wirusy). Po wprowadzeniu do organizmu szczepionki następuje wytworzenie przeciwciał, działających na określone wirusy.

Słowniczek:

bakteriofag- wirus atakujący komórki bakterii;

genom- pojedynczy zespół chromosomów wraz z zawartymi w nich genami;

infekcja- zakażenie, czyli wniknięcie czynników chorobotwórczych do wnętrza organizmu;

interferon- substancja białkowa powstaje w komórce pod wpływem działania wirusa;

kapsyd- zbudowany z kapsomerów otacza kwas nukleinowy wirusa;

liza- rozpad komórek pod wpływem czynników chemicznych;

plazmodesmy- wypustki cytoplazmatyczne przechodzące przez otwory w ścianie komórkowej (jamki) do sąsiednich komórek;

szczepionka- wprowadzana jest do organizmu w celu wywołania odporności, jest to preparat utworzony z zabitych lub osłabionych drobnoustrojów chorobotwórczych;

RNA- kwas rybonukleinowy

DNA- kwas dezoksyrybonukleinowy

PrPc- prionowa proteina komórkowa

Pytania:
1. Co to jest bakteriofag?
wirus atakujący komórki bakterii

2. Co to jest interferon?
substancja białkowa powstaje w komórce pod wpływem działania wirusa

3. Co to jest kapsyd?
zbudowany z kapsomerów otacza kwas nukleinowy wirusa

4. Co to jest liza?
rozpad komórek pod wpływem czynników chemicznych

5. Co to są plazmodesmy?
wypustki cytoplazmatyczne przechodzące przez otwory w ścianie komórkowej (jamki) do sąsiednich komórek

6. Co to jest wirus?
Wirusy są tworami znajdującymi się na pograniczu materii ożywionej i nieożywionej

7. Co to są retrowirusy?
Rodzaj RNA- wirusów, zawierających informację o enzymie zw. odwrotną transkryptazą . Komórka- gospodarz przy użyciu odwrotnej transkryptazy syntezuje na podstawie wirusowego RNA cząsteczkę DNA, która podlega następnie replikacji przy użyciu enzymów komórkowych. Powstałe kopie DNA podlegają zwykłej transkrypcji przy użyciu enzymów komórkowych, komórkowych powstające transkrypty spłaszczane są syntetyzowanymi przez komórkę białkami kapsydu.

8. Co to jest Profag?
Materiał genetyczny bakteriofaga, włączony w obręb chromosomu bakteryjnego. W takiej formie Profag może się replikować przez wiele pokoleń wraz z DNA gospodarza. Pod wpływem bodźców chemicznych bądź fizycznych. DNA faga może ulec wycięciu z chromosomu bakteryjnego, prowadząc do wejścia w cykl lityczny podczas którego wirus namnaża się, doprowadzając do śmierci bakterii

9. Co to są Wiroidy?
Niewielkie, do 400 nukleotydów długości cząsteczki RNA, nie posiadające otoczki białkowej charakterystycznej dla wirusów, powodujące choroby u roślin. Są one replikowane mimo iż ich RNA nie koduję żadnych białek.

10. Co to są Priony?
Czynniki zakaźne i chorobotwórcze. Uważa się Priony są białkami o sekwencji aminokwasów odpowiadającej naturalnie występującym w komórkach białkom PrP, różniących się jednak od nich strukturą drugorzędową. Po przedostaniu się do wnętrza komórki Priony wiążą się z białkami PrP i zmieniają jego strukturę drugorzędową, tak że staję się on również prionem i może przekształcać następne cząsteczki białka PrP w Priony. Priony nie są rozkładane przez enzymy, które trawią białka PrP. Obecnie nie są znane sposoby leczenia chorób wywołanych przez Priony.

11. Co to jest namnażanie wirusów?
Wykorzystanie w celu odtworzenia informacji genetycznej komórki żywiciela, naruszając jej metabolizm, powodują syntezę wirusowego kwasu nukleinowego i białka.

12. Wymień etapy namnażania wirusów.
Adsorpcja – wirusy łączą się z receptorami na powierzchni komórki.
Wnikanie – wirus przedostaje się do wnętrza komórki.
Replikacja – powstają nowe genomy wirusa.
Składanie – tworzenie nowych wirusów.
Uwolnienie – komórka zainfekowana ulega lizie, wirusy są uwolnione.

13. W jaki sposób wirusy dostają się do wnętrza organizmów?
Wirusy do wnętrza organizmów dostają się:
- wykorzystując istniejące uszkodzenia w powłokach ciała i komórki,
- wprowadzane są przez owady,
- reagują chemicznie ze ścianą komórkową, błoną komórkową.

14. Jakiej wielkości są wirusy?
Ich wielkość wynosi od 5 do 275 nanometrów

15. Z czego składa się wirus?
Cząstka wirusa składa się z dwóch części: otoczki białkowej, nazywanej kapsydem, zajmującej ok. 95% części wirusa oraz kwasu nukleinowego, nazywanego genomem, zajmującego ok. 5 % części wirusa

16. Jakie rodzaje wirusów wyróżniamy?
• wirusy roślinne, zawierające w genomie RNA,
• wirusy zwierzęce, zawierające DNA lub RNA,
• wirusy bakterii, nazywane bakteriofagami, zawierające w genomie DNA.

17. W którym roku odkryto wirusy?
W 1892 r.

18. Co to jest szczepionka?
wprowadzana jest do organizmu w celu wywołania odporności, jest to preparat utworzony z zabitych lub osłabionych drobnoustrojów chorobotwórczych

Praca wraz ze zdjęciami na załączniku