Cezarego Baryki zmagania z polskością i Polską - na podstawie fragmentu

„Przedwiośnie” jest to powieść polityczna Stefana Żeromskiego. Tematem utworu są dzieje głównego bohatera – Cezarego Baryki. Autor prezentuje nie tylko życiowe, ale przede wszystkim duchowe przeżycia bohatera, który szuka własnej drogi życiowej. Losy Cezarego posłużyły do pokazania dziejów narodu, sytuacji politycznej i społecznej.
Barykę poznajemy jako młodego chłopca o polskich korzeniach, urodzonego i wychowanego w Baku. Młodzieniec nigdy nie był w ojczyźnie, jak również słabo znał język polski, co najprawdopodobniej było pierwszą z przyczyn, dla których bohater miał problemy z określeniem własnej tożsamości. Swój kraj zna tylko z opowieści rodziców. Po wybuchu rewolucji jest zafascynowany jej hasłami, nie dostrzegając jej złych skutków. Kolejnie poznajemy dalsze etapy jego życia takie jak śmierć matki, później ojca, przyjazd do Polski i zetknięcie się z kulturą i prawdziwą polskością.
Fragment opisuje spotkanie Cezarego z ojcem po wieloletniej rozłące i wspólne próby powrotu do Polski (oczekiwanie na pociąg, a także zły stan zdrowia ojca). Młody Baryka znalazł się w sytuacji wyboru pomiędzy realizacją swych pragnień dotyczących uczestnictwa w rewolucji, a zobowiązaniami wobec ojca. Cezary jest entuzjastycznie nastawiony do wizji zmian, jest chętny do burzenia starego i budowy nowego, lepszego świata. Myśli Cezarego związane są czasem z chęcią odesłania ojca gdzieś daleko, by samemu móc realizować swoje „rewolucyjne” plany. Bohater czuje wewnętrzne rozdarcie, gdyż chce iść z duchem postępu, a zdaje sobie sprawę, że nie może opuścić Seweryna, musi być mu posłuszny „musiał po tysiąc razy ulegać, ponieważ był synem a stary ojciec może rozkazywać, zakazywać, wreszcie pospolicie kaprysić z tej prostej racji, iż jest ojcem i ma niepisaną władzę zakazywania spraw i uczuć najsłuszniejszych”. Syn nie rozumiał żądzy ojca, który chciał jechać, wracać do ojczyzny – Polski. Nie mógł go opuścić, więc obejmował staruszka i razem tęsknili do chwili odjazdu. Nie wiedział co robić, być z ojcem, czy przeciwko niemu, być w Rosji, czy też w Polsce. Seweryn jest przeciwny rewolucji, przewrotowi, dostrzega w nim negatywne aspekty, jako że sam wiele w życiu przeszedł i doświadczył.
Jednak ojcu udaje się nakłonić bohatera do wyjazdu. Kierowany chęcią rozpalenia w synu pragnienia powrotu do ojczyzny opowiada mu mit o szklanych domach. Opowieść ta robi na Cezarym wielkie wrażenie, ponieważ opisuje piękny, bezpieczny, niemal cudowny kraj, w którym wszyscy ludzie są szczęśliwi. Konfrontując mit ojca z polską rzeczywistością, bohater przeżył bolesne rozczarowanie. Polska jest zupełnie inna niż kraj przedstawiony w opowieści. Zamiast „szklanych domów” odnajduje krzywdę społeczną, nędzę i niesprawiedliwość, Jako człowiek z zewnątrz potrafił w sposób bardziej obiektywny patrzeć na sytuację Polski. Kolejnie podczas pobytu w Nawłoci Cezary poznaje realia życia polskiego ziemiaństwa. Naród postrzegany przez bohatera okazuje się niezdolny do dokonania przemian w ojczyźnie. Również w Warszawie nie ma mowy o równości i sprawiedliwości. Cezary znów przeżył rozczarowanie. Nie potrafił znaleźć się w nowej sytuacji. Czuje się samotny i wyobcowany.
Bohater „Przedwiośnia” żyje w ciągłym poczucie obcości, wydaje mu się, że zawsze jest niemile widzianym gościem – nawet u przyjaciela Hipolita Wielosławskiego w Nawłoci. Dlatego trudno pogodzić mu się z myślą, że jest Polakiem i musi żyć w takim kraju jak Polska. Będąc w Rosji rozkazywałby sam sobie, budowałby nowy świat, byłby Barynczyszką.