Ekologia - biomy itp.

Biom- olbrzymie zbiorowiska, obejmujące cała formację roślinną obszarze zwierzęcą żyjącą na określonym obszarze geograficznym, np. sawanna, tajga.
a)tundra-mszaki, porosty
b)tajga-sosny, świerki, jodły i modrzewie
c)lasy liściaste- dęby,lipy,buki.klony,jesiony
d)makia- kolczaste zarośla, np. jałowiec, bukszpan.
e)pustynie-agawa,aloes, kaktusy
f)sawanna-akacje, baobaby
g)wilgotne lasy równikowe- dżungla tropikalna
Czynniki wpływające na populację:
a)wewnętrzne-sposób odżywiania się, wielkość osobników, skłonność do przemieszczania się, tempo rozrodu.
b)zewnętrzne- wpływ środowiska nieożywionego(czynniki abiotyczne), oddziaływanie osobników innych populacji(czynniki biotyczne).
Struktura ekologiczna populacji- stan populacji w danym momencie, określony liczbą osobników, zagęszczeniem, rozmieszczeniem, rozrodczością śmiertelnością. Określa ona adaptację populacji do środowiska i wpływ czynników środowiska na nią.
a)liczebność-ogólna liczba osobników danej populacji
b)zagęszczenie- liczba osobników przypadająca na jednostkę powierzchni lub objętości.
c)rozrodczość- liczba osobników urodzonych w pewnym czasie w przeliczeniu na ogólną liczbę osobników dorosłych.
Rozrodczość maksymalna uwarunkowana jest genetycznie. Po uwzględnieniu oporu środowiska, czyli czynników ograniczających, otrzymujemy rozrodczość ekologiczna.
d)śmiertelność-liczba osobników ginących w populacji w określonym czasie.
Śmiertelność minimalna uwarunkowana jest genetycznie. Po uwzględnieniu oporu środowiska daje śmiertelność rzeczywistą.

SPOSOBY ROZMIESZCZANIA:
a)skupiskowe- charakterystyczne dla osobników żyjących w stadach,np. antylopy, mrówki, ludzie
b)losowe- osobniki są rozrzucone w obrębie areału w sposób przypadkowy, np. biedronki, pajęczaki,rośliny.
c)równomierne- osobniki rozlokowane są w prawie równych odstępach od siebie, np. kaktusy, trawy, jaguar, ryś.
Nisza ekologiczna-wielowymiarowa przestrzeń, w obrębie, której środowisko umożliwia populacji utrzymanie się przy życiu.
STOSUNKI MIĘDZY POPULACJAMI:
a)nieantagonistyczne(protekcjonistyczne)-przyjazne, korzyści mogą odnieśc obie populacje
-mutualizm(symbioza)-współżycie dwóch populacji, jest korzystne i niezbędne dla obu z nich, np. bakterie przewodu pokarmowego, drzewa, porosty.
-protokooperacja- współżycie dwóch populacji przynoszące korzyści każdej z nich, ale każda z nich może żyć oddzielnie, np. ukwiał i krab pustelnik, bąkojady i hipopotamy, rybki higienistki i rekiny.
-komensalizm(współbiesiadnictwo)- współżycie dwóch populacji przynoszące korzyści tylko jednej nie szkodząc drugiej, np. hieny, sępy, bakterie w żołądku(helikobakter)
b) antagonistyczne- wrogowie, korzyści może odnieść tylko jedna populacja, druga zaś ponosi straty.
-drapieżnictwo- drapieżnik żyje kosztem ofiar, osłabia, ale nie wyniszcza populacji. Przyczynia się do utrzymania równowagi w przyrodzie.
-pasożytnictwo-żyje kosztem gospodarza, osłabia go, ale nie wyniszcza całkowicie, utrzymuje równowagę w przyrodzie, np. tasiemiec, owsiki, huba, pijawki, wsze.
-konkurencja-polega na osłabianiu lub wyeliminowaniu jednej populacji przez drugą, np. szczur śniady
KRĄŻENIE MATERII: ma charakter obiegu zamkniętego. Producenci przekształcają energię świetlną w energię związków chemicznych. Związki organiczne producentów są przetwarzane przez konsumentów a reducenci przekształcają szczątki w związki nieorganiczne, z których korzystają ponownie producenci.
KRĄŻENIE ENERGII: ma charakter obiegu otwartego. Rośliny zielone korzystają z energii słonecznej, zużywają ja na własny metabolizm, część tracą w postaci ciepła. Kolejne poziomy konsumentów tracą pobraną energię głównie w postaci ciepła. Dlatego aby ekosystem mógł funkcjonować potrzebny jest stały dopływ energii.
Sukcesja- kierunkowe, etapowe zmiany w ekosystemie, doprowadzające do przekształcenia jednego ekosystemu w drugi.
a)Stadia seralne- stadia pośrednie, mniej stabilne etapy rozwojowe
b)Klimaks- efekt ostateczny, trwała postać ekosystemu.
Sukcesja może mieć charakter:
a)pierwotny- na terenach uprzednio nie zajętych (skała, wydma, wulkan)
b)wtórny- na terenie zajętym przez inną biocenozę, która uległa zniszczeniu.
Eurybionty- organizmy o szerokim zakresie tolerancji, mogą żyć w bardzo zróżnicowanych warunkach
Stenobionty- maja wąski zakres tolerancji, występują w ściśle określonych środowiskach, najczęściej na niewielkich obszarach.
Hydrofity- rośliny wodne, np. rzęsa, rogalka, lilia wodna
Higrofity- rośliny miejsc wilgotnych, np. kaczeńce niezapominajki
Kserofity- rośliny siedlisk suchych
a)kserofity- suchorośla, maja suche pędy, np. cierń
b)sukulenty-magazynuja wodę, np. kaktusy


Pomnik przyrody- pojedynczy obiekt, cenny z naukowego, kulturowego lub historycznego punktu widzenia.
a)ożywiony: pojedyncze krzewy, drzewa
b)nieożywiony: głazy narzutowe, źródła, wodospady
Mikroorganizm, który ma zdolność do pochłaniania azotu z atmosfery: niektóre bakterie, tlenowce:Azotobacter i beztlenowce: Clostridium.
Łańcuch troficzny- tworzą go przedstawiciele bezpośrednio żywiący się sobą.

Azot w glebie bierze się przez ingerencje człowieka(nawożenie gleb).

Park Narodowy- to obszar powołany celom ochrony występującej tam przyrody ożywionej, na którym prawnie ograniczona jest możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, osiedlania się itd.
Rezerwat- forma ochrony jakiegoś konkretnego elementu środowiska, np. rezerwat leśny, któremu podlegają lasy.
Reintrodukcja- ponowne wprowadzenie na stare miejsca bytowania, gatunków zwierząt i roślin, kiedyś tam żyjących, lecz wcześniej wytępionych. (odbudowanie populacji danego gatunku)
Recykling- metoda ochrony środowiska naturalnego. Jej celem jest ograniczenie zużycia surowców naturalnych oraz zmniejszenie ilości odpadów.