Geografia Polski

• Położenie geograficzne naszego kraju określają:
- współrzędne geograficzne
- strefa oświetlenia Ziemi
- strefa czasowa
- strefa klimatyczno-roślinna
- srefa glebowa
-warunki geopolityczne
• Wschodnia część Polski lezy na prekmbryjskiej platformie wchodnioeuropejskiej, a zachodnia-na platformie paleozoicznej. Takie położenie między dwoma
wielkimi strukturami geologicznymi Europy sprawia że w Polsce nie występują ani groźne trzęsienia ziemi, ani czynny wulkan.
• Podczas orogenez kaledońskiej i hercyńskiej w erze paleozoicznej zostały wypiętrzone Sudety i Góry Świętokrzyskie, a podczas fałdowania alpejskiego
w erze kenozoicznej-Karpaty.
• W epoce lodowcowej (plejstocenie) wystąpiło co najmniej trzykrotnie oziębianie się klimatu (glacjały), z którym następowało przesuwanie się lądolodu
skandynawskiego na południe Polski. Pierwszym było zlodowacenie krakowskie, drugim środkowopolskie, a ostatnim bałtyckie.
• Morena czołowa - rodzaj moreny powstającej wzdłuż czoła lodowca lub lądolodu, zbudowana jest z glony zwałowej, ma wyglądą wału lub wzgórza.
Wzgórza moren czołowych tworzą najwyższe wzniesienia Niżu Polskiego, najwyższy z - Wieżyca (329m. n.p.m.)
• Morena denna - znajduje się na północ od wałów moren czołowych. Tworzą ją pogórki, powstałe na skutek akumulacji materiału skalnego podczas
wycofywania się lądolodu.
• Sandr - znajduje się na połunie od moren czołowych , utworzony jest z materiału osadzonego przez wodywypływające z czoła lądolodu. Do najbardziej
znanych sandrów w Polsce należą: sandr augustowski, sandr tucholski
• Pradolina - szoreka dolina o płaskim dnie. Powstała w czasie cofania się lądolodu na jego przedpolu w wyniku działalności wód z topniejącego lodowca
i wód rzecznych płynących z południa, które połączywszy się utworzyły ogromne rzeki, płynące w kierunku zachodnim, zgodnie z ogólnym nachyleniem kontynentu europejskiego.
• Rynny polodowcowe są wydłużonymi formami erozyjnymi, wytworzonymi przez wody płynące pod lodem lub w jego szczelinach. Rynny tworzą ciągi
jezior rynnowych charakteryzujących się znaczną głebokością i wydłużonym kształetem.
• Czynniki ukształtowania powierzchni Ziemi:
- wewnętrzne (ruchy górotwórcze, lądotwórcze, wulkanizm, trzęsienia ziemi)
- zewnętrzne (wietrzenie, działalność wód, lodowców, wiatru)
• Rzeźba powierzchni Polski charakteryzuje się:
- nachyleniem obszaru z południowego wschodu ku północnemmu zachodowi
- przewagą nizin, oszaru od 0-300 m. n.p.m. zajmują ok. 91% powierzchni, średnia wysokość Polski n.p.m. wynosi 173 m.
- równoleżnikowy układ rzeźby, czyli występowanie od północy: pobrzeży, pojezierze, nizin środkowopolskich, wyżyn, obniżenień podgórskich, gór
• Najwyższym szczytem Polski są Rysy - 2499 m. n.p.m., a najniżej połoznom miejscem w Polsce są Raczki Elbląskie - 1,8 m. p.p.m.)
• Czynniki kształtujące klimat Polski:]
- położenie w średnich szerokościach geograficznych (49N-55N), umiarkowanej strefie oświetenia Ziemi. Skutkiem tego jest, wynosząca ok. 7C średnia roczna temperatura powietrza
- wpływ ciepłego Prądu Północnoatlantyckiego. Powoduje on występowanie odatnich anomalii termicznych, co oznacza, że średnia roczna temperatura powietrza jest wyższa, niż wynikać by to mogło z szerokości geograficznych, w jakich jest Polska
- napływ powietrza kontynentalnego ze wschodu Europy. Jest ono przyczyną susz w lecie i silnych mrozów zimą
- oddziaływanie Oceanu Atlantyckiego i tworzących się w rejonie Islandii niżów barycznych. Wędrują one ku wschodowi i wywierają wpływ na wielkość rocznego opadu atmosferycznego (600mm/rok) i wielkość rocznej amplitudy temperatury powietrza, która wzrasta wraz z odległością od oceanu
• W styczniu izotermy mają układ południkowy, a w lipcu równoleżnikowy, średnio okres wegetacyjny w Polsce wynosi 190-200 dni
• Cechy klimatu Polski:
- średnia ilość opadów ok.600 mm
- klimat Polski jest klimatem przejściowym, pomiędzy oceanicznym, a kontynentalnym
- występowanie sześciu pór roku