Społeczeństwo polskie w krzywym zwierciadle - w satyrach Ingacego Krasickiego
Oświecenie w Polsce reprezentował „książę poetów polskich”, czyli Ignacy Krasicki. Pisał różnorodne utwory, a między innymi satyry. Właśnie w nich ukazuje główne wady społeczeństwa polskiego. Chce w pewien sposób nakierować ludzi, ukazać to, co robią w dobitny sposób, aby w końcu zaczęli dostrzegać, czym grozi ich zachowanie.
Właśnie jednym z tych dzieł jest „Palinodia”, w której krytykuje on wiele wad rodaków. To dzieło nie odwołuje się bezpośrednio do jego innych satyr, ale jednak ma z nimi coś wspólnego. W pierwszych słowach skierowanych do Piotra zarzuca mu demoralizację. W dziwny sposób wytyka mu wady, bo robi to wychwalając go. "Nie szalbierzu, lecz dzielny umysłów badaczu,
Nie zdrajco, ale z dobrej sławy korzystaczu,
Nie rozpustny, lecz w grzeczne krotofile płodny-
Przystąp Pietrze, bezpiecznie, boś pochwały godny".
Kiedy zwraca się do Pawła mówiąc: „Oszukać to kunszt doskonały, Tyś mistrz w kunszcie, więc winne odbieraj pochwały” ironicznie uświadamia mu czym tak naprawdę może się pochwalić. Odwołuje zarzuty, ale tak naprawdę je potwierdza. Zwracając się do kobiet wytyka im ich bezwstydność, brak honoru oraz nieskromność. Społeczność Polska nie stroni od alkoholu, dzięki, któremu „goją się troski”, ponieważ on „serce orzeźwia”. Właśnie przez pijaństwo rodaków nie było dobrych rządów, ale mimo wszystko, jak twierdzi cynicznie autor to, co działo się wokół, wydawało się być wesołe. Jak najbardziej obnaża alkoholizm Polaków. Krasicki nie zapomniał również o braku szacunku dla przodków, pisząc:
"Stąd hojne panięta,
Co spasłe głodem ojców, na dowód wdzięczności
Śmieją się z fundatorów swojej wspaniałości".
Autor stosując pytania oraz komizm słowny wyolbrzymia wady postaci.
W tej satyrze jak i pozostałych Krasicki krytykuje podobne zachowania narodu.
W utworze pt. „Pijaństwo” również gani skłonność, jaką jest pijaństwo, czyli nadużycie alkoholu. Tłumaczy, że ludzie, którzy spożywają alkohol tracą zdrowie, przyjaciół, pamięć i rozum. Alkohol prowadzi do niezdolności do pracy oraz zabiera duże ilości pieniędzy. W tym utworze pokazana jest kłótnia na temat polityki, która później kończy się bójką. Krasicki, także ukazuje, jakie są zalety trzeźwości. Otacza nas grono przyjaciół, ludzie ufają nam, patrzą na nas z szacunkiem. Również cieszą się radością życia, wolnością, dobrym zdrowiem. To ludzie trzeźwi bogacą się, ponieważ są zdolni do pracy. Nasze zdrowie jest w dobrym stanie i potrafimy trzeźwo myśleć.
Kolejną satyrą jest "Do króla". Ukazuje ona wady króla, które zarzuca mu szlachta. Za wady uważają m.in., że nie ma królewskiego pochodzenia, jest Polakiem, zbyt młody oraz że jest zbyt dobry wobec poddanych. W tym utworze ukazane są wady polskiego szlachcica: głupota, bezmyślność. Szlachta jest zazdrosna, że Poniatowski został królem. Uważają, że broda i siwe włosy dodają mądrości. Tak naprawdę krytykuje wady szlachcica.
W "Świecie zepsutym" Krasicki porównuje obecne społeczeństwo ze społeczeństwem jego przodków. Mówi, że przodkowie byli ludźmi dobrymi, cnotliwymi, którzy szanowali prawo. Natomiast współczesne społeczeństwo nie wzięło z nich przykładu. Ta grupa, to ludzie leniwi, beztroscy. W tym utworze zawarty jest topos. Jest to tonący okręt porównywany do ojczyzny. Nawiązuje do Piotra Skargi. Lekarstwem, w tej sytuacji są dwa wyjścia: albo ocalić, dążyć do naprawy moralnej, albo zginąć, poświęcić życie, aby ocalić ojczyznę. To porównanie do tonącego okrętu, można odczytać jako nawołanie Krasickiego do zmiany sposobu życia społeczeństwa, do poprawy swego zachowania.
Podsumowując wszystkie przytoczone argumenty, dochodzę do wniosku, że Ignacy Krasicki był prawdziwym nauczycielem społeczeństwa. W swoich utworach pokazał, jakie zalety naprawdę trzeba pielęgnować, jakie postawy są godne i jakich wad należy się pozbyć. Dzięki temu społeczeństwo mogłoby stale pracować i doskonalić się.