Kodeks Hammurabiego.

Kodeks Hammurabieho to trzeci najstarszy kodeks świata i najstarszy anany w zasadzie w całosci. Powstal w 1792-1750 r. p.n.e. za panowania króla Hammurabiego. Kodeks zawieral 282 artykoly, prolog i epilog. Dotyczyly one zycia rodzinnego i pracy, a tagże spraw cywilnych i przestepstw. Kodeks znamy z tekstu wyrytego na tzw. stali Hammurabiego odnaleziony przez pewnego archeologa francuskiego na przelomie lat 1901, a 1902 r. w Suzie. Polowa spisanych w kodeksie praw dotyczyla kwestii majatkowych i ich ochrony oraz spraw rodzinnych ( np. dziedziczenia majątku). Zawieral tagże podstawowe ceny towarów i usług. Hammurabi kazal wypisac swe prawa na wysokim, ponad dwumetrowym, kamiennym słupie ( stela - tak jak pisane wyżej ) i ustawic go w największej świątyni w miescie Babilon. U szczytu słupa wyrzezbiono postac krola, stojacego przed jednym z bogow czczonym w calej Mezopotamii -Szamasza, ktory wrecza mu insygnia wladzy. W ten sposob Hammurabi przypomnial wszystkim, ze prawa przez niego ulozone pochodza od boga i nie wolno ich naruszac, gdyz obrazony bog ukaze osobiscie winowajce. Tego prawa uzywali Sumerowie. Kodeks Hammurabiego kierowal sie zasada oko za oko, zab za zab. Wydawaloby sie ze kazden czlowiek podlegal jednakowemu prawu kara rowna dla wszystkich, lecz w praktyce bylo nieco inaczej. O wielkosci kar decydowalo spoleczenstwo, gdyz bylo podzielone na: wolnych obuwateli, zaleznych od wladcow poddanych i niewolnikow. Wygladalo to w nastepujacy sposob, np. gdy niewolnik wydlubal oko komus "wyżej postawionemu", to jemu tez wyglubano oko, a jezeli ktoś "wyzej postawiony: wydlubal niewolnikowi oko to musial tylko zapłacic jakąs kwote. System karoparty byl rowniez na karach odzwierciedlających np. gdy syn uderzyl ojca odcinano mu reke.


FRAGMENTY KODEKSU:
3. Jesli obywatel wystąpił, w sprawie z fałszywym wezwaniem, a prawdziwosci slow, ktore wypowiedzial, nie dowiódł, jezeli jest to sprawa gardlowa, czlowiek ten zostanie zabity.
4. Jesli wystapil z zeznaniem dotyczacym zboża lub pieniędzy, poniesie karę tej oprawy.
8. Jesli obywatel ukradl albo byka, albo owcę, albo osla, albo wieprza, albo łodz czy jest to mienie boże, czy jest to mienie pałacu, zaplaci trzydziestokrotną wartośc rzeczy; jesli jest to mienie poddanego pałacu, dziesieciokrotną wartośc tego; jesli zlodziej nie ma co dac zostanie zabity.
16. Jsśli obywatel ukryłw swoim, domu albo niewolnika, albo niewolnice zbiegłych z pałacu, albo od poddanego pałacu, a na wezwanie Herolda nie wyda ich, ten właściciel domu zostanie zabity.
35. Jssli obywatel kupil z reki żołnierz nierogacizne lub bydlo rogate, ktore krol dał żołnierzowi, straci swoje pieniadze.
36. Pole, ogród lub dom żonierza lub dzierżawcy nie mogą byc sprzedane.
37. Jesli obywatel kupil pole, ogród lub dom nalężący do żąnierzaalbo dzierżawcy, jego tabliczka zostanie złamana i straci swe pieniądze: pole, ogród lub dom powrócą do ich właścicieli.
38. Żołnierz lub dzierżawca nie zapisze nic ze swego służbowego pola, ogrodu lub domu swej małżące albo swej córce, ani za dlug nie odda.
39. Z pola, ogrodu lub domu, które nabył w drodze kupna, może swej malżonce albo swej corce coś zapisac lub oddac za dług.
170. Jesli obywatelowi jego małżonka urodziła dzieci i jego niewolnica urodziła mu dzieci, a ojciec powie za swego zycia do dzieci, które urodziła mu niewolnica "Jestście moimi dziecmi" i równa je z dziecmi małżonki, to potem, gdy ojciec pojdzie za losem (tzn. umrze), dzieci małżonki i dzieci niewolnicy podzielą sie po równo majątkiem domu ojca; syn pierworodny, syn małżonki wybierze i wezmie swoja czesc.
196. Jesli obywatel wybil oko jednemu z obywateli, należy wybic jego oko.
197. Jesli zlamal kosc obywatela, należy zlama jego kosc.
198. Jesli wybil oko poddanego pałacu lub złamał kośc poddanemu palacu, zapłaci jedną mine srebra.
199. Jesli wybil oko niewolnika obywatela lubzłamał kośc niewolnika obywatela, zapłaci połowe jego ceny kupna.
200. Jesli wybil obywatel ząb obywatela równego sobie, należy wybic jego ząb.
201. Jesli wybil ząb poddanego pałacu, zapłaci jedna trzecia miny srebra.
202. Jesli obywatel uderzy w twarz obywatela, godniejszego niż on, zostanie na zgromadzeniu on uderziny 60 razy bykowcem.
203. Jesli obywatel uderzył w twarz obywatela równego sobie, zaplaci jedna mine srebra.
204. Jesli poddany pałacu uderzy w twarz poddanego pałacu, zapłaci 10 szekli srebra.
205. Jesli niewolnik obywatela uderzy w twarz jednego z obywateli, należy odciąc jego ucho.
206. Jesli obywatel uderzyl podczas bojki obywatela i zadał mu ranę, obywatel ten przysięgnie: "Umyślnie go nie uderzyłem" i opłaci lekarza.
227. Jesli obywatel oszuka golibrode i ten zgoli znak niewolniczy niewolnikowi nie należacemu do niego, należy obywatela zabic i przy bramie jego zakopac, golibroda zas przysiegnie: "nie zgolilem swiadomie" i zostanie zwolniony.
229. Jesli budowniczy wybudowal komus dom, a dziela swego nie wykonał trwale i dom, który wybudowal zawali sie i zabije własciciela domu, budowniczy ten poniesie kare śmierci.
230. Jesli przez to zabil syna wlasciciela domu, bedzie zabity syn tego budowniczego.