Polityka kulturalna- ściągi na egzamin

POLITYKA KULTURALNA

DEF. POLITYKI KULTURALNEJ ? jest to całokształt celowej i zorganizowanej działalności państwa oraz organów politycznych i społecznych inspirujących rozwój twórczości artystycznej, zapewniającej opiekę nad rozwojem środowisk twórczych, wpływających na sposób i zakres uczestnictwa w kulturze społeczeństwa (poprzez upowszechnianie dóbr kultury, jak i przez rozwijanie aktywnych form w życiu kulturalnym).

ZASADY I ZADANIA POLITYKI, PROCEDURY FORMATOWANIA ZASAD - Polityka kulturalna, zgodnie z postanowieniami Traktatu o Unii Europejskiej ma ona zapewnić rozwój i pomnażanie dorobku kultury w państwach członkowskich Unii Europejskiej poprzez podkreślenie ich cech wspólnych, wspólnego dziedzictwa kulturowego, ale równocześnie zachowując ich cechy odrębne (regionalne bądź narodowe). Szczególne znaczenie nabiera przy tym propagowanie wiedzy o kulturze i historii narodów kontynentu i podnoszenie jej poziomu.

ISTOTNE MECHANIZMY I DZIAŁANIA POL.KUL.
Rada Europy - Organizacja polityczna, założona w 1949 roku, skupiająca obecnie 46 państw europejskich. Celem Rady Europy jest osiągnięcie większej jedności jej członków, aby chronić i realizować ideały i zasady, które stanowi wspólne dziedzictwo państw Europy; Organizacja wielokrotnie inicjowała międzynarodowe spotkania i konferencje, których owocem były dokumenty wyznaczające dalsze kierunki działań w sferze zachowania bogactwa kulturalnego Europy oraz określenie priorytetów polityki kulturalnej krajów członkowskich. Rada Europy za nadrzędne zadania polityki kulturalnej uznaje: ochronę wspólnego dziedzictwa kulturowego, wspieranie różnorodności kulturalnej oraz stymulację rozwoju kultury.

WSPÓŁCZESNE TENDENCJE, PROGRAMY I KIERUNKI POL. KUL.- W ponad dwóch trzecich przypadków za politykę kulturalną państwa odpowiedzialni są poszczególni ministrowie, zazwyczaj odpowiadający za politykę zagraniczną i kulturę./ Wskaźnik zaangażowania przedstawicieli władz regionalnych we współpracę kulturalną jest wysoki. Dotyczy to głównie krajów Europy Środkowej i Wschodniej, gdzie zaangażowanie to często jest wynikiem kalkulacji politycznej i ekonomicznej, a nie chęci poprawy współpracy kulturalnej. Ocena tendencji na polu międzynarodowych stosunków kulturalnych: = Działania jednostronne stopniowo zastępowane są polityką zorientowaną na dialog., = Coraz częściej działalność mediów i organizacji kulturalnych, jak również budowanie narodowego wizerunku poprzez kulturę, są przedmiotem zainteresowania dyplomacji w zakresie kultury. = W prawie wszystkich krajach Europy Środkowej i Wschodniej relacje ze rodakami żyjącymi w innych krajach (?diasporą?) leżą w spektrum zainteresowań polityków.

ETAPY KSZTAŁTOWANIA POLI.KULT. W LATACH 1944-1949 - Rewolucja kulturalna w Polsce Ludowej miała charakter polityczny. Wynikała z teoretyczno - ideologicznych stwierdzeń klasyków marksizmu o rewolucji socjalistycznej oraz nawiązywała do tez materializmu historycznego i socjalizmu naukowego. Założenie o wszechstronnym gospodarczym i kulturalnym rozwoju kraju przedstawiono po raz pierwszy w rezolucji KC PPR z 26 IX 1944 r. Harmonijny rozwój kultury i ekonomiki, jedność przemian rewolucyjnych we wszystkich dziedzinach to najważniejszy cel partii i państwa. Uznano również, że kultura powinna stanowić w nowo budowanym ustroju dobro powszechne. Warunkiem pomyślnej realizacji tego celu jest upowszechnianie oświaty, rozwój plastyki, rozbudzanie potrzeb i aspiracji społeczeństwa. Zostało to zasygnalizowane w pierwszej deklaracji programowej PPR z marca 1943 r. W drugiej deklaracji programowej PPR uchwalono zasadę mecenatu państwa wobec twórców kultury, tj. "nauki, literatury i sztuki?. Po zjednoczeniu partii w programach PZPR nastąpiło uściślenie: orzekano mianowicie, że w związku z procesami budowy socjalizmu najbliżsi partii i państwu są twórcy nauki i sztuki, którzy współtworzą owe procesy oraz odzwierciedlają życie ludzi pracy..W obu deklaracjach programowych PPR zawarte są przesłanki pozwalające na sformułowanie następnego założenia polityki kulturalnej: państwo nowego typu musi przejąć oraz realizować zadania w dziedzinie rozwoju kultury.

POLSKA ZAGRANICZNA POLITYKA KULTURALNA-
Polska polityka zagraniczna powinna tak wykorzystywać dorobek naszej kultury, aby nie zatracała ona swych podstawowych wartości, ale jednocześnie służyła partnerskiemu dialogowi i współpracy z innymi narodami, a pośrednio także poprawie wizerunku naszego kraju w świecie. W tym kontekście oczywiste jest, że rozwój i promocja międzynarodowa polskiej kultury wymaga świadomego wsparcia ze strony instytucji państwowych.Bezpośrednim celem zagranicznej polityki kulturalnej jest kreowanie współczesnego obrazu kultury polskiej, reagowanie na oczekiwania i potrzeby jej odbiorców, pobudzanie ich zainteresowania oraz ułatwianie dostępu do polskiego dziedzictwa kulturowego, a także uczestnictwa w życiu kulturalnym III Rzeczypospolitej. Celem pośrednim jest obiektywizacja wizerunku Polski za granicą w coraz szerszych grupach społecznych zwłaszcza państw istotnych dla interesów naszej polityki zagranicznej.

MODELE I WYRÓŻNIKI POLITYKI KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWEJ ? CZWOROKĄT WYSZEHRADZKI - Grupa początkowo nazywana była Trójkątem Wyszehradzkim rozpoczęła swa działalność w 1991 roku.W skład Trójkąta wchodziły:Czechosłowacja, Polska i Węgry. Nazwę ugrupowania wybrano podczas spotkania Prezydenta Czechosłowacji Vclava Havla, Premiera Węgier Józsefa Antalla i Prezydenta Polski Lecha Wałęsy w czasie konferencji odbywającej się w Wyszehradzie w północnych Węgrzech 15 lutego 1991 roku. W roku 1335 Zamek Wyszehradzki, ówczesna siedziba królów Węgier, stał się miejscem zjazdu Królów Polski, Czech i Węgier.Po rozpadzie Czechosłowacji 1993 r., ?Trójkąt" przekształcił się w "grupę" , Czwórką Wyszehradzką - bowiem tworzą ją cztery państwa: Polska, Węgry, Republika Czeska i Słowacja.Współpraca Wyszehradzka opiera się wyłącznie na konsultacjach; na które składają się regularne spotkania na różnych poziomach (prezydentów, premierów, ministrów spraw zagranicznych itp.). Jedyną stałą instytucją Grupy jest założony przez rządy czterech państw w 1999 roku Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki z siedzibą w Bratysławie. Fundusz wspiera społeczeństwa krajów Czworokąta Wyszehradzkiego.Jedyną instytucją Grupy jest Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki Fundusz wspiera projekty z następujących dziedzin:1.współpraca kulturalna 2.współpraca naukowa i badania naukowe 3.edukacja 4.wymiana młodzieży 5.współpraca transgraniczna 6.promocja turystyki

POLITYKA.KUL. U.E. -prowadzona jest w porozumieniu z Radą Europy. Jednym z zewnętrznych przejawów działalności w tym zakresie jest przyznawanie od 1985 roku tytułu Europejskiego Miasta Kultury sprzyjającego wymianie kulturalnej. W 2000 roku wśród innych miast wyróżnionych tym tytułem znalazł się Kraków. Najważniejszym przejawem aktywności UE w dziedzinie kultury jest program Kultura 2000. Został on przygotowany na okres od 1 stycznia 2000 roku do 31 grudnia 2004, a jego budżet to 167 mln euro. Oprócz członków UE w programie wzięły udział kraje EFTA i kraje stowarzyszone z UE (od 1 maja 2004 członkowie UE ? Czechy, Węgry, Polska, Estonia, Litwa, Łotwa, Słowacja, Słowenia, Cypr, Malta oraz kandydujące: Bułgaria, Rumunia). Program ma na celu współfinansowanie projektów związanych z: promowaniem różnorodności kulturowej, dialogu między kulturami, pobudzaniem współpracy między artystami z różnych krajów, wykorzystaniem radia, telewizji, Internetu w rozpowszechnianiu kultury, wspieraniem twórczości młodych ludzi.

PARTNERSTWO KULTURALNE W OBRĘBIE REGIONÓW ? EUROREGIONY- Euroregiony są to obszary współpracy trans-granicznej, powstające w wyniku porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego leżącymi na danym obszarze. Kwestie funkcjonowania Euroregionów zostały określone w Europejskiej Konwencji Ramowej o Współpracy Transgranicznej w 1980 roku oraz w Europejskiej Karcie Regionów Granicznych i Transgranicznych w 1995 roku. Współpraca eururegionalna została określona jako ważny instrument tworzenia nowych stosunków międzypaństwowych i międzyregionalnych. Określonych zostało kilka podstawowych celów, które powinny spełniać Euroregiony: - zmiany charakteru granic i przezwyciężenia krępujących uregulowań państwowych dotyczących nieprzenikalności granic; - umacnianie warunków gospodarczych i społeczno-kulturalnych; - czynienie ze zdecentralizowanych regionów siły napędowej współpracy ponadgranicznej; - ułatwienie realizacji europejskiej polityki zagospodarowania przestrzennego;- usuwanie przeszkód i nierówności ekonomicznych i infrastrukturalnych; - określanie metod rozwiązywania problemów, przejawów niedorozwoju i uciążliwości charakterystycznych dla obszarów peryferyjnych; -formułowanie zasad budowy podstaw wzajemnego zaufania i współpracy między instytucjami europejskimi oraz ich efektywności.

KONCEPCJE WSPÓŁCZESNYCH POLITYK KUL. REALIZOWANYCH W WYBRANYCH KRAJACH EUROPY ZACH.- Niemiecka scena kulturalna jest bardzo różnorodna: między Flensburgiem a Garmisch działa 400 teatrów i 140 orkiestr zawodowych. 600 muzeów sztuki, posiadających cenne w skali międzynarodowej i urozmaicone zbiory, tworzy niepowtarzalny krajobraz muzealny. Także współczesne malarstwo niemieckie, które już dawno zadomowiło się na arenie międzynarodowej, cechuje olbrzymia energia twórcza. 80 tys. nowo wydanych książek i wznowień rocznie klasyfikuje Niemcy w gronie krajów o dużym rynku książki. 350 gazet i tysiące tytułów czasopism są dowodem ożywionej działalności medialnej. Nowe sukcesy odnosi także film niemiecki ? i to nie tylko w kinach niemieckich, ale i w wielu krajach na świecie.Niemcy - kraj poetów i filozofów. Stąd pochodzą Goethe, Beethoven i Bach. A mimo to ten naród o wspólnej kulturze nie ma faktycznie narodowych kompetencji w dziedzinie kultury. Kultura ? jak zapisane jest w Ustawie Zasadniczej ? leży w gestii krajów związkowych.

PROMOCJA KULTURY POLSKIEJ W WYBRANYM PAŃSTWIE U.E.
Francja - Prezentacja Polskiego Sezonu Kulturalnego we Francji "Nova Polska"- W jego ramach odbywa się ponad sto różnych imprez kulturalnych z dziedziny teatru, muzyki i filmu. Udział w nich wezmą najwybitniejsi twórcy polscy i francuscy. Polski Sezon Kulturalny był również okazją do spopularyzowania wyjazdów do naszego kraju i rozszerzenia we Francji wiedzy o Polsce. Podczas spotkania mówiono też o tradycyjnych więziach polsko- francuskich i wysoko oceniono rolę kultury w budowie zjednoczonej Europy. Sezon Kulturalny to pierwsza od ponad 20 lat tak bogata prezentacja kultury polskiej we Francji, zorganizowana przez Instytut Adama Mickiewicza na zlecenie Ministerstwa Kultury i Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W ramach Sezonu odbywa się m.in. Panorama Młodego Kina Polskiego, która przedstawi twórczość najmłodszego pokolenia filmowców. Klasyków polskiej kinematografii przypomną retrospektywy odbywające się m.in. w Tuluzie, Lyonie, regionie Nord Pas de Calais. W sławnym paryskim teatrze Bouffes du Nord widzowie mogli obejrzeć przedstawienie "Dybuka" w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego. Polski teatr od lat cieszy się we Francji doskonałą renomą.