Kształtowanie się systemu feudalnego dawne imperium rzymskie, cesarstwo w niemczech (X-XI wiek) słowianie między VII a IXI
. DAWNE IMPERIUM RZYMSKIE
Bizancjum (VI-VII wiek) Najistotniejsze zjawiska:
@próba odbudowy cesarstwa rzymskiego za panowa Justyniana Wielkiego w VI w. (odzyskano CZĘŚĆ Cesarstwa Zachodniego z Italią, Afryką Północną, jprzeprowadzono kodyfikacje, prawa rzymskiego);
@w VII-VIII wieku stopniowa utrata terytoriów narzecz Arabów (Syria, Palestyna, Egipt) i Bułgarów (Bałkany);@reformy wewnętrzne: zwiększenie zakresu władzy cesarza, stabilizacja chłopstwa -podstawy armii bi¬zantyjskiej;@Konstantynopol - wielki ośrodek polityczny, relij
gijny, kulturalny i gospodarczy; @sztuka bizantyjska przeżywała rozkwit szczegół-nie w czasach Justyniana Wielkiego (charaktery-styczne freski, mozaiki, ikony, w architekturze do doskonałości doprowadzono formę bazyliki kopu¬łowej - przykład: świątynia Hagia Sophia, budo¬wana w latach 532-537). @cezaropapizm - system polityczny, w którym monarcha sprawuje władzę świecką i kościelną (np. cesarz bizantyjski); @grecki ogień specjalna mieszanina zapalająca uży¬wana przez flotę bizantyjską w bitwach na Morzu Śródziemnym @ikona w Kościele Wscho święty obraz o cu¬downej mocy.
ArabowieNajistotniejsze zjawiska:
@plemiona koczownicze samnickiej grupy językowej,
zamieszkujące w VII wieku Półwysep Arabski;@w VII wieku prorok Mahomet (twórca islamu)zjednoczył Arabów; po jego śmierci nastąpiła zor¬ganizowana ekspansja arabska na Persję, Azję
Środkową, północne Indie, Hiszpanię;@od VIII do XIII wieku następował proces rozpaduimperium kalifów;@cywilizacja arabska odznaczała SIĘ wysokim po¬ziomem nauki, przyswajaniem najbardziej wartościowych elementów podbitych cywilizacji( zwłaszcza kultury hellenistycznej), tolerancją religijną
Państwo Franków (V-IX wiek)
@utworzone przez Chlodwiga, władcą z dynastii Merowingów (chrzest w 496);@w bitwie pod Poitiers Frankowie, dowodzeni prze
majordoma Karola Młota, powstrzymali ekspansję Arabów (732);
@w 751 władzę przejęła dynastia Karolingów (Pepin
Mały); @państwo podzielone było na hrabstwa i marchie
(hrabstwa przygraniczne); @imperium Franków stworzył Karol Wielki: podbił
Longobardów, Awarów, Sasów, narzucił zwierzchnictwo
Słowianom połabskim, w 800 dokonał ko¬ronacji cesarskiej;@renesans karoliński: program nauczania, autorstwa mnicha Alkuina (dwustopniowy - trivium i quadrivium), przywrócenie czystej formy języka łaciń¬skiego (Frankowie posługiwali się jego zniekształ¬coną wersja), wprowadzenie przejrzystego pisma- minuskuiy karolińskiej (w miejsce prymitywnej
kursywy merówińskiej), rozwój historiografii (np.kronika Einharda), utworzenie skryptoriów, gdzieprzepisywano cenne dzieła;
@traktat w Verdun 843 - ostateczny rozpad
monarchii karolińskiej Lotar I - Italia, Prowansja,
Burgundia; Ludwik Niemiecki - Germania - przyszłe
Niemcy i Karol II Łysy - Akwitania, część Burgundii - przyszła Francja).
CESARSTWO W NIEMCZECH (X-XI wiek)
Najistotniejsze zjawiska:
@dynastia saska Ludolfingów tworzy silną władzę na
terenie Niemiec - w latach 919-1024 panują: Heni
ryk I, Otton I, Otton H, Otton III i Henryk II; @znaczne sukcesy militarne i polityczne Ottona I:podporządkował ziemie Słowian połahskich, pań¬stwo Mieszka I, Danię, podbił na Lechowym Polu
(955) Węgrów powstrzymując ich ciągłe najazdy, zdobył Lombardię, za pomoc udzieloną papieżowi został koronowany przez papieża Leona XII cesarza rzymskiego (962); @po niefortunnym, 10-letnim panowaniu Ottona II jego następca Otton III próbował bezskuteczna realizować koncepcję odbudowy cesarstwa rzymskiego; @Henryk II - ostatni z dynastii saskiej zrezygnował z realizacji idei uniwersalistycznego cesar¬stwa- polegała na odbudowie cesarstwa rzymskiego, obejmującego chrześcijańską Europę (na równych prawach Ger¬mania, Galia, Rzym, Słowiańszczyzna) pod władzą cesarza. i wdał się w długoletnie wojny ze Słowia¬nami
NORMANOWIE (IX-XI wiek) - plemiona germańskie zamieszkujące Skandynawię, nazywane także Wikingami (Duńczycy, Szwedzi, Norwegowie).
Najazdy Normanó[email protected] ekspansji zmuszały ich trudne warunki egzy¬
stencji (klimat, nieurodzajne ziemie),@rajdy łupieżcze odbywały się na charakterystycz¬nych łodziach Wikingów (mogły pomieścić ok. 50
wojowników),@dotarli na Islandię, do wschodnich wybrzeży Bał¬
tyku, na ziemie ruskiu - aż po Morze Czarne, do
pomocnej Francji, @w X wieku utworzono Normandię, której władca
książę Wilhelm Zdobywca podbił Brytanię,
gromiąc Anglo-Sasów w bitwie pod Hastings 1066.
2. SŁOWIANIE MIĘDZY VII A IX WIEKIEM Słowianie - lud pochodzenia indoeuropejskiego (brak pewnych danych o pierwotnych siedzibach Słowian). Prasłowianie mogli zamieszkiwać tereny nad Odrą i Bugiem.
Podział Słowian:
#w toku licznych wędrówek, około V-VI wieku doszło do podziału Słowian na trzy grupy:@zachodnią - dorzecza Łaby, Odry, Wisły oraz Czechy-Morawy, Słowacja, @wschodnią - na wschód od Bugu, nad Dźwiną, Wołga i Dnieprem, @południową) - Bałkany,austriacka Karyntia.
Struktura polityczna państw słowiańskich:
@grupy rodzin tworzyły wspólnoty terytorialne
zwane Opolami,
@opola łączyły się w organizacje plemienne;
@związki międzyplemienne doprowadziły do tworzenia się wielkich plemion (Np. Polanie, Wiślanie
Wierzenia:
@Perun - pan świata i władca błyskawic;
@Swarożyc - bóg słońca;
@Światowid - kompilacja bóstw opiekuńczych (stąd
mnogość twarzy).
Formy kultu- początkowo miejsca kultu to święte gaje, wzgórza; w X wieku pojawiły się posągi i świątynie Państwa słowiańskie:
@państwo Samona (VII wiek),utworzone podczas walk Słowian z Awarami naerenie Czech, Moraw, Karyntii;
@państwo bułgarskie (VII wiek)ziemie słowiańskie nad Dunajem podbite przez koczowniczy lud Protobułgarów, w roku 865 przyjęli chrzest j całkowicie zasymi¬lowali się w środowisku słowiańskim;
@państwo wielkomorawskie (IX wiek),była to organizacja państwowa związku plemiennego Morawian, w IX wieku odejmowała:Górny Śląsk, Panonię, kraj Wiślan, tereny nad rzeką Cisą, chrystianizacja przeprowadzona przez sprowa¬
dzonych 2 Bizancjum mnichów Cyryla i Metodego w obrządku słowiańskim (liturgia, Pismo Święte w języku słowiańskim);
@państwo czeskie (X wiek),powstało po upadku państwa wielkomorawskiego (zniszczone przez najazdy węgierskie),
objęło Kotlinę Czeską, Morawy i Słowację od 929 pod panowaniem dynastii Przemyślidów, uzależnionej od władców Niemi
@państwo ruskie (1X-X wiek), ośrodek kijowski jednoczył plemiona ruskie (dynastia Rurykowiczów), Włodzimierz Wielki przyjął chrzest 988 od Bizancjum.
3. KSZTŁTOWANIE SIĘ SYSTEMU FEUDALNEGO
Początki sysltmu feudalnego:
@podział pracy: chłopi (uprawiający ziemię) i rycerze (opiekunowie);
@w monarchii karolińskiej wyodrębniła siej grupa ludzi uprawiających ziemię należącą do innych.
feudalizm - ustrój społeczno-polityczny oparty na cha-rakterystycznym podziale własności ziemi na własność zwierze li nią i użytkową.
Terminologia i zwyczaje lenne:
@lenna (feudum) ziemia nadana przez seniora wasalowi, przy zachowaniuzasady pozostawie¬nia zwierzchności przy osobie nadającej zie¬mie
@senior - feudal zobowiązany do opieki naci wasa¬l
lem, który złożył mu hokl. Najstarszym senior były władca (suweren);
@wasal - feudał składający hołd seniorowi, zobowią¬zany do służby wojskowej na rzecz seniora (w wy¬padku duchowieństwa pomoc o innym charakte¬rze);
@hołd - ceremoniał symbolizujący oddanie się wa¬sala w opiekę seniorowi (składali go lennicy i ry¬cerze będący na służbie seniora);
@inwestytura -symboliczne nadanie lenna (po¬przez wręczenie np. pastorału, włóczni) wasalowiprzez seniora, także nadawanie stanowisk kościel¬nych;
@immunitet - przywilej zwalniający feudała od po¬wszechnie obowiązujących podarków oraz wyłą¬czający ludność zamieszkałą, w tych dobrach spod sądownictwa państwowego (immunitet miał więc charakter ekonomiczny i sądowy);
@prekaria- staranie się uniknąć służby wojskowej- najczęściej oddając się pod opiekę silniejszego sąsiada lub kościoła
@komendacja - akt oddania się chłopa pod opiekę możnego. Chłop uprawiał ziemię należącą dopana, otrzymując w zamian ochroni; przed in¬nymi możnymi i zwolnienie ze służby wojsko¬wej;
@renta feudalna - swiadczenia chłopów na rzecz pa¬nów feudalnych:
- renta odrohkowa (pańszczyzna),
- renta naturalna (w produktach),
- renta pieniężna (czynsz).
Feudał –prekaria chłop poddany zależność feudalna danina (rentna naturalna); pańszczyzna (renta odrobkowa); czynsz(renta pieniężna)
Senior _(komendacja; lenno) wasal stosunek lenny; inwestytura
Suzerenseniorwasale….<-- chłopi poddani