Przemysł paliwowy, energetyczny, chemiczny itp., baza surowcowa, rozmieszczenie na świecie i w Polsce: węgla, ropy, gazu; elektrownie, hydroelektrownie, surowce.

T: Funkcje i czynniki lokalizacji przemysłu.

I KLASYFIKACJA PRZEMYSŁU: grupy gałęzi:
1. Paliwowo ? energetyczny:
a) gałęzie:
- węglowy
- paliw bez węglowego
- energetyczny ? branże:
- energetyczny i ciepłowniczy w obrębie branży ? rodzaje:
elektrownie cieplne, wodne, wiatrowe, geotermalne, słoneczne

2. Metalurgiczny:
a) hutnictwo żelaza
b) hutnictwo metali nieżelaznych

3. Elektromaszynowy:
a) metalowy
b) maszynowy
c) precyzyjny
d) środków transportu
e) elektrotechniczny i elektroniczny

4. Chemiczny:
Występują branże np. nawozów sztucznych, kosmetyczna, farmaceutyczna w obrębie branży ? rodzaje: np. nawozów fosforowych

5. Mineralny:
a) materiałów budowlanych
b) szklarski
c) ceramiki szlachetnej

6. Drzewno ? papierniczy:
a) drzewny
b) papierniczy

7. Lekki:
a) włókienniczy
b) odzieżowy
c) skórzany

8. Spożywczy:
Występują branże: mleczarska, cukiernicza, mięsna

9. Pozostałe gałęzie przemysłu:
a) paszowy i utylizacyjny
b) poligraficzny
c) inne



II FUNKCJE PRZEMYSŁU:
1. Ekonomiczna ? wydobywanie, przetwarzanie surowców, wytwarzanie dóbr

2. Społeczna ? stwarzanie miejsc pracy, podnoszenie kultury technicznej, zmiana warunków bytu ludności, powstanie klasy społecznej ? robotniczej

3. Przestrzenna:
- urbanizacyjne procesy
- przekształcanie środowiska (sztuczny, antropogeniczny, kulturalny, przekształcony przez człowieka)

III CZYNNIKI LOKALIZACJI PRZEMYSŁU:
1. Baza surowcowa:
a) lokalizacja swobodna (piekarnie)
b) lokalizacja związana (cukrowniczy)
c) lokalizacja przymusowa (przemysł wydobywczy)

2. Baza energetyczna

3. Siła robocza:
- kwalifikacje

4. Zasoby wodne

5. Rynek zbytu

6. Infrastruktura techniczna tzn., że jest tam kolej, energia, środki transportu

IV ZE WZGLĘDU NA WYKORZYSTANIE GOSPODARCZE PRZEZ
CZŁOWIEKA SUROWCE DZIELIMY NA:
a) energetyczne:
- węgiel kamienny, brunatny
- ropa naftowa
- torf
b) chemiczne:
- siarka
- sól kamienna, potasowa
c) skalne:
- wapienie
- marmury
- gips
d) metalurgiczne:
- rudy cynku i ołowiu
- boksy





T: Rozmieszczenie surowców mineralnych na świecie i w Polsce

1. Surowce energetyczne:
a) węgiel kamienny:
Polska:
- wyż. Śląska: Górnośląski Okręg Przemysłowy, Rybnicki Okręg Węglowy, wyż. Lubelska, Bogdanka k/Łęcznej, wyż. Śląska i wyż. Lubelska to złoża poralimiczne
Czechy:
- Zagłębie Ostrowsko-Karwińskie, Rakowieckie, Pilzneńskie, Klawnejskie
Niemcy:
- Zagłębie Rury, Sary
Ukraina:
- Zagłębie Lwowsko-Wałyńskie, Donieckie
Francja:
- Zagłębie Północne
Wielka Brytania:
- Zagłębie Szkockie, Walińskie, Angielskie
Rosja:
- Zagłębie Peczorskie, Tuńgówskie, Czeremchowskie, Dalekowschodnie
Kazachstan:
- Zagłębie Karagandy, Kuźnieckie
Chiny:
- Zagłębie Szersi, Funkii, Fuszun, Szancie,
Indie:
- Zagłębie Domator
Afryka:
- Zagłębie Johnanesburga
Ameryka Pn.:
- Zagłębie Apalachińskie, Wewnętrzno-Wschodnie, Góry Skaliste
Ameryka Pd.:
- w okolicach Porto-Alegre, okolice wyż. Brazylijskiej
Australia:
- okolice Sydney, Południowo-Wschodnie Wybrzeże
b) węgiel brunatny:
Polska:
- Bełchatów, Zagłębie Konińskie, Bogatynia ? Worek Żydowski, Turoszów, Trzcinka nad Notecią
Czechy:
- Zagłębie Mosteckie, Sokołowskie
Rosja:
- Zagłębie Podmoskiewskie
Niemcy:
- Zagłębie Łużyckie, Całe Śreniogórze Niemieckie
c) ropa naftowa:
Polska:
- Podkarpacie (Jasło, Krosno, Łuszczyki, Rybaki, Karnówko, Wolin)
Basen Morza Bałtyckiego
Morze Północne

Niemcy:
- Pojezierze Mechlenburskie
Rumunia:
- Ploeszti, Piteszti
Rosja:
- Zagłębie Południowo-Uralskie
Nad Jeziorem kaspijskim:
- Zagłębie Baku
Kaukaz
Zatoka Perska
Wyspa Borneo ? Indonezja
Ameryka Pn.:
- nad zatoką Meksykańską, na pograniczu Meksyku z USA
Ameryka Pd.:
- Wenezuela, obszar Jeziora Maracaibo
Afryka:
- państwa arabskie: Egipt, Libia, Algieria, nad zatoką Gwinejską (Nigeria)
Australia:
- część południowo-wschodnia

2. Najwięksi wydobywczy:
a) węgiel kamienny:
Chiny ? 850 mln ton ? 33% wydobycia światowego
USA ? 700 mln ton ? 25%
Indie ? 312 mln ton
RPA ? 220 mln ton
Polska ? 90 mln ton ? 0,1
b) węgiel brunatny:
Niemcy ? 200 mln ton
Rosja ? 86 mln ton
USA ? 77 mln ton
Polska ? 60 mln ton
c) ropa naftowa:
Arabia Saudyjska ? 400 mln ton
Rosja ? 323 mln ton
USA ? 300 mln ton
Iran ? 186 mln ton
Polska ? 700 tys ton
d) gaz ziemny
Rosja ? 24 % wydobycia światowego
USA, Kanada, Wielka Brytania ? 22%

T: niekonwencjonalne źródła energii elektrycznej na świecie

1.Energia słoneczna

2. Hydroelektrownie:
- Norwegia 99,9%, Brazylia 91,7%, Nowa Zelandia72%, Francja, Kanada 63%, Szwajcaria 60%, Polska 2-6%
Największe hydroelektrownie: Żarnowiec Żarnowiec Polsce (500tys MW), Itaipu, na rzece Parana, na pograniczu Brazylii i Paragwaju, Grand Cule

3. Energia pływów morskich:
- na rzece Funt w Kanadzie, półwysep Betański we Francji

4. Termoelektryczna ? wykorzystuje się różnice temp. wód morskich i głębinowych

5. Elektrownie geotermalne:
- Bańska na Podhalu, Zakopane, Purzyce w Nizinie Szczecińskiej, Meksyk 4,5%, Nowa Zelandia 3,5%, Włochy 1,5%

6. Elektrownie wiatrowe:
- Kalifornia w USA 90% (2% zapotrzebowania w tym stanie)

7. Biomasy:
- Chiny, Indie, Francja, Szwajcaria, Niemcy, USA ? 5%


T: Przemysł energetyczny w Polsce

1. Elektrownie pracujące w oparciu o węgiel kamienny:
a) na miejscu ? przy koplaniach:
- elektrownia Jaworzno, Rybnik, Będzin
b) dowożony o znaczeniu ogólnopolskim:
- Kozienice, Połaniec, Dolna Odra k/Gryfina,
c) dowożony o znaczeniu lokalnym:
- Skawina, Warszawa, Ostrołęka, Stalowa Wola

2. Elektrownie pracujące w oparciu o węgiel brunatny:
- Bełchatów, Konin, Koło, Turek, Bogatynia, Turoszów

3. Hydroelektrownie szczytowo-pompowe:
- Kresna, porąbka na Sole
Hydroelektrownie przepływowe:
- Czorsztyn, Rożnów, Czków, Dobczyce na Rawie, Solina, Myczkowce na Sanie, Goczałkowice, Włocławek na Wiśle, Turawa na Małej Panwi

4. Pozytywne skutki budowy hydroelektrowni:
- rozwój turystyki
- czysta energia ekologiczna

5. Niepozytywne skutki budowy hydroelektrowni:
- wysokie koszty
- zachwianie równowagi
- zmiana mikroklimatu



T: Rozmieszczenie surowców mineralnych Polsce

1. Surowce metalurgiczne:
a) rudy żelaza:
- yż. Krakowsko-Częstochowska, Śląska, Góry Świętokrzyskie, Rutki, Nowa Słupia, Łęczyca, Pojezierze Suwalskie
b) rudy miedzi:
- Sieroszowice, Okręg Legnicko-Głogowski, Głogów, Polkowice
c) rudy cynku i ołowiu:
- Okręg Jaworznicko-Chrzanowski

2. Surowce chemiczne:
a) sól kamienna:
- Wieliczka, Bochnia (gniazda, soczewy), Tężnie, Pojezierze Kujawskie i Ciechocinek, Inowrocław, Kłodawa (w postaci słupów solnych z czapami gipsowymi), Zatoka Pucka
b) sól potasowa:
- Pojezierze kujawskie
c) siarka:
- Tarnobrzeski Okręg Siarkowy-Osiek

3. Surowce skalne:
a) marmury:
- Chęciny k/Kielc, Wojcieszów w Górach Kaczawskich
b) wapienie:
- wyż. Śląska, Lubelska, Krakowsko-Częstochowska, Kielecko-Sandomierska, Pojezierze Kujawskie
c) gips:
- niecka Nidziańska, Gacki
d) granity:
- Karpaty, Sudety, Góry Świętokrzyskie, Strzegom, Strzelin, Ślęża
e) piasek:
- wzdłuż całej Wisły, pustynia Błedowska