Procesy integracji na zachodzie Europy – krótka historia integracji europejskiej

Przed II Wojną Światową idea zjednoczonej Europy wydawała się niemożliwa do urzeczywistnienia. Tragiczne doświadczenia wojny i narastające zagrożenie ze strony komunizmu sprawiły, że u progu lat 50-tych idea zjednoczenia narodów europejskich ożyła. Niektórzy z jej twórców np. francuski polityk Robert Schuman, opowiadali się za federacją, czyli Europą scentralizowaną i podobną do państwa (federalny charakter mają np. Niemcy i Austria). Zwolennikiem budowy Europy na wzór USA byli Churchil, wybitny brytyjski mąż stanu. Inni, wśród nich przywódca francuski Charles de Ganlle, dążyli do luźniejszego związku zwanego „Europą ojczyzn”, w którym główną rolę odgrywały samodzielne państwa członkowskie. Pomimo sporów o model i kształt przyszłej Europy, ten właśnie Europa ojczyzn – ma dziś najwięcej zwolenników. W kwietniu 1951 r., sześć państw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy podpisało Traktat Paryski, powołujący do życia Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS). Otrzymała ona znaczne uprawnienia w zakresie współpracy państw członkowskich w górnictwie i hutnictwie. Powołana została na 50 lat. W lipcu 2002 r., zadania realizowane przez EWWiS przejęła Wspólnota Europejska (dawna EWG).
Sukces EWWiS zachęcił założycielską szóstkę do kolejnych kroków ku zjednoczeniu. Na konferencji w Messynie w 1955 r., ministrowie spraw zagranicznych postanowili objąć integralną całość gospodarki. W 1957 r., w Rzymie podpisano dwa Traktaty o ogromnym znaczeniu dla Europy. Pierwszy z nich powołał do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą EWG (jej obecna nazwa to Wspólnota Europejska). Miała ona doprowadzić najpierw do zniesienia ceł, a następnie do powstania wspólnego rynku towarów, kapitału i pracy. Na podstawie drugiego Traktatu powstał Euroatom, organizacja współpracy państw w przemyśle nuklearnym. Organizacje te: We, Euroatom (i do 23 lipca 2002 r., EWWiS) istnieją i działają nadal, występując pod jednolitą nazwą Wspólnoty Europejskiej i są częścią systemu tworzącego Unię Europejską.
W 1973 r., do Wspólnot Europejskich przyłączyły się Wlk. Brytania, Irlandia i Dania, a w 1995 r., - Austria, Finlandia i Szwecja. Kolejne roszczenia utrudniły funkcjonowanie Wspólnot. Rozwiązaniem tych problemów miał być podpisany w 1986 r., Jednolity Akt Europejski. Jego najważniejszym postanowieniem była zapowiedź utworzenia do końca 1992 r., wspólnego od wszelkich barier rynku wewnętrznego, co też nastąpiło. Aby osiągnąć ten cel i wznowić współpracę państw zmieniono zasadę podejmowania decyzji. Dotychczas w każdej sytuacji obowiązywała zasada jednomyślności, coraz trudniejszej do osiągnięcia we wszystkich sprawach, zarówno ważnych jak i drobnych. Teraz niektóre decyzje można było podejmować większością głosów. Stworzono też mechanizmy pomocy dla państw członkowskich o niższym poziomie rozwoju gospodarczego, powołując tzw. Fundusz Spójności przeznaczony dla Grecji, Hiszpanii, Irlandii i Portugalii. Utworzono również tzw. Fundusze Strukturalne mające pomóc tym regionom Unii Europejskiej, które odstają od reszty lub przeżywają trudności wynikające z konieczności zmiany struktury ich gospodarki. Pieniądze z tych Funduszy mogą być przeznaczone przykładowo na szkolenie bezrobotnych lub rozwój zaniedbanych regionów miejskich. Fundusze te są m. in. wyrazem solidarności krajów i regionów Unii, bogatsze przekazują część swych dochodów uboższym. Następnie pieniądze te muszą być bardzo dobrze zainwestowane. Dalsze zmiany w funkcjonowaniu Unii i jej uprawnieniu wprowadziły kolejne traktaty z : Maastricht (1992 r.), Amsterdamem (1997 r.) i Niceą (2001 r.).
Celami Unii zawartymi w jej podstawowych dokumentach są:
- prowadzenie harmonijnego rozwoju działalności gospodarczej
- ciągły i zrównoważony wzrost gospodarczy
- większa stabilizacja
- przyśpieszenie tempa podnoszenia poziomu życia
- zacieśnienie związków między państwami
Służyły temu :otwarcie granic, swobodny przepływ ludzi, kapitału, usług i towarów oraz tworzenie więzów solidarności poprzez wdrążanie wspólnej polityki i instrumentów finansowych (wspólna waluta).
Unia Europejska ze stolicą w Brukseli to polityczne i gospodarcze ugrupowanie 15 demokratycznych państw europejskich, które postanowiły ściśle ze sobą współpracować budując dobrobyt i bezpieczeństwo, nie rezygnując przy tym z własnej niepodległości i odrębności narodowej. Dla osiągnięcia wspólnych celów dobrowolnie przekazały Unii, w drodze umów międzynarodowych pewne kompetencje tak, aby realizacja tych zamierzeń była możliwa. W ten sposób powstał jedyny w skali świata związek państw, który kojarzy ich interesy narodowe ze wspólnymi korzyściami gospodarczymi, politycznymi i społecznymi. Obecnie Unia liczy 15 państw (Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Włochy, Dania, Wlk. Brytania, Hiszpania, Portugalia, Austria, Finlandia i Szwecja), a do końca 2004 r., zbliża się do rozszerzenia o 10 państw tj. Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia, Węgry i Polska.