Loty kosmiczne

Galeria planet Ukadu Sonecznego
Średnicaw km. Odległośćod Słońcaw tys. km. Prędkosćpo orbiciew km/s Okresobiegu Temperaturapowierzchniw stopniach Liczbaksiężyców
Merkury 4 878 57 910 47,89 87,97 dni -180 do +430 0
Wenus 12 103 108 200 35,03 224,7 dni 465 0
Ziemia 12 756 149 600 29,79 365,26 dni -70 do +55 1
Mars 6 786 227 940 24,13 689,98 dni -120 do +25 2
Jowisz 142 904 778 330 13,06 11,89 lat -150 16
Saturn 120 536 1 426 980 9,64 29,46 lat -180 18
Uran 51 118 2 870 990 6,81 84,01 lat -210 15
Neptun 49 528 4 497 070 5,43 164,79 lat -210 8


http://republika.pl/midob/planety.htmlMerkury:
Merkury jest małą, skalistą, gęsto usianą przez kratery planetą (bardzo przez to podobną do księżyca, chociaż nie ma tu mórz zastygniętej lawy). Największym tworem na jego powierzchnii jest Kotlina Upału otoczona pierścieniem górskim (o średnicy ok. 1300 km.), który jest prawdopodobnie skutkiem zderzenia się Merkurego z jakimś ogromnym ciałem. Na powierzchni występują liczne skarpy (do 3 km wys. i 500 km. dł.), jakich nie ma ani na Księżycu, ani na Marsie (powstałe prawdopodobnie podczas stygnięcia planety, kiedy to lekko zmniejszyła się jej objętość). Krąży on najbliżej Słońca i jest najmniejszą ze wszystkich planet (jest mniejszy nawet od niektórych księżyców - Ganimedesa i Tytana). Wewnątrz niego znajduje się bardzo duże jądro z niklu i żelaza okryte skalistym płaszczem i skorupą. Własciwie nie posiada atmosfery (choć nad jego powierzchnią unoszą się gazy takie jak hel, sód i tlen). Z tego powodu temperatura jego powierzchni bardzo się wacha (od -180 stopni w nocy do 430 w dzień). Planeta bardzo wolno obraca się wokół osi (w czasie pełnego obiegu Słońca wykonuje zaledwie półtora obrotu). Sprawia to, że doba na Merkurym (176 ziemskich dni) jest dłuższa niż rok (88 ziemskich dni). Został odwiedzony trzykrotnie przez sondę Mariner 10 (w 1974-75 roku, lecz mimo to nadal nie znamy dużej części powierzchni planety). Orbita Merkurego wokół Słońca jest lekko eliptyczna (najbardziej ze wszystkich planet - o mimośrodzie 0,2). Planeta posiada bardzo słabe pole magnetyczne (generowane przez strumienie płynnych metali w jądrze). Nie posiada żadnych księżyców. Został nazwany przez starożytnych Rzymian imieniem ruchliwego boga kupców i podróżnych (utożsamianego z greckim Hermesem). Na niebie bardzo trudno dostrzec go gołym okiem, ponieważ znajduje się on zawsze bardzo blisko Słońca i ginie w jego blasku (można go zaobserwować jedynie na krótko przed wschodem lub chwilę po zachodzie Słońca). Przez teleskop jego tarcza ma kolor szaro-różowy i niewidać na niej prawie żadnych szczegółów.

Wenus:
Wenus - siostrzana planeta Ziemi (są prawie tej samej wielkości), zbudowana podobnie do niej: żelazne jądro jest otoczone przez skalisty płaszcz i skorupę. Przez teleskop nie ujrzymy jej powierzcnii ponieważ pokryta jest przez gęstą powłoką chmur dwutlenku węgla i kwasu siarkowego, które powodują efekt szklarniowy magazynując ciepło pod swoją warstwą. Panuje tu prawdziwe piekło: temperatura sięga 465 stopni (najgorętsza planeta) a cisnienie jest ok. 90 razy większe od ziemskiego, padają tu kwaśne deszcze. Atmosfera wenusjańska składa się głównie z dwutlenku węgla (i azotu). Planeta obiega Słońce po orbicie niemal idealnie kołowej w ciągu 225 dni. Glob bardzo wolno obraca się (przez co pole magnetyczne planety jest znikome) wokół osi prawie prostopadłej do płaszczyzny orbity, ale kierunek obrotu jest przeciwny do kierunku obiegu (doba trwa tutaj 243 ziemskich dni). Planete odwiedziło ponad 20 sond. Kilka lat temu jedna z nich (Magellan) wykonała mapę radarową jej powierzchnii. Prawie jej 85% było ukształtowane przez działalność wulkaniczną (dlatego będzie nam trudno poznać jej historie). Wenus nie posiada księżyców. Rzymianie nazwali ją imieniem swej bogini miłości (utożsamianej z grecką Afrodytą). Można ją zaobserwować nad ranem albo wieczorem (nazywana gwiazdą poranną lub wieczorną). Jest trzecim co do jasności obiektem na niebie (po SłońcuKsiężycu).


Ziemia:
Ziemia - jedyna planeta posiadająca na swej powierzchi duże ilości wody w stanie płynnym. Oceany zajmują 75% jej powierzchni przez co zwana jest "Błękitną planetą". Centralną część stanowi żelazne jądro otoczone jądrem zewnętrznym z metali ciekłych, skalnym płaszczem i skorupą z lżejszych skał. Atmosfera składa się głownie z azotu oraz tlenu. Powierzchnia planety jest kształtowana przez atmosferę, procesy tektoniczne a przede wszystkim działalność wód. Chociaż mówi się, że posiada księżyc, to są one prędzej układem podwójnym. Jest to jedyne ciało niebieskie, na którym odkryto życie.

http://republika.pl/midob/planety.htmlMars:
Mars - najbardziej ze wszystkich planet jest zbliżony klimatem do Ziemi (stąd też zwie sie go jej bratem). Temperatura tutaj wynosi od -120 do +25 stopni, a doba jest tylko o 38 minut dłuższa niż u nas. Nachylenie osi obrotu do orbity jest większe od ziemskiego o 1,7 stopnia i wynosi 25,2 stopnia, przez co pory roku planety są podobne do naszych (tylko trwają nieco dłuzej). Mars posiada stałe żelazne jądro otoczone grubym skalistym płaszczem i skorupą. Jego atmosfera jest rzadsza od ziemskiej i składa się przede wszystkim z dwutlenku węgla (wykryto w niej również obecność azotu i argonu). Mars posiada dwa naturalne satelity (nie nazywał bym ich księżycami ze względu na ich owalne kształty i niewielkie rozmiary) - Phobosa (28 km. srednicy) i Deimosa (16 km.) które są planetoidami przyciągniętymi poprzez planetę. Na Marsie znajduje się najwyższa góra naszego układu. Jest to Olympus Mons, który ma wysokość 26 km. i jest wygasłym wulkanem. Polarne czapy Marsa tworzą zamarznięte: dwutlenek węgla i woda. Mimo występowania zjawisk pogodowych (np. burz piaskowych) Mars ma bardzo wiele świetnie zachowanych kraterów (nie posiada on płyt tektonicznych).


Jowisz:
Jowisz - po słońcu jest największym ciałem naszego układu. Ma on średnicę 12 razy większą od ziemskiej i objętość ok. 1300 naszych planet. Jak wszystkie gazowe olbrzymy ma skaliste jądro otoczone metalicznym i ciekłym wodorem. Jego atmosfera również składa się w większości z wodoru oraz helu. Jak wszystkie gazowe olbrzymy posiada pierscień (co prawda jest on bardzo cieniutki, ale zawsze). Wiruje znacznie szybcie niż inne planety (obrót wokół osi trwa mniej niż 10 godzin), co powoduje widoczne spłaszczenie (10 tys. kilometrów różnicy pomiędzy średnicą biegunową i równikową). Charakterystyczną cechą Jowisza jest wielka czerwona plama, która jest ogromnym cyklonem o srednicy obwodu Ziemi i trwającym od ponad 300 lat. Wokół planety krąży 16 znanych księżyców (w tym 4 galileuszowe - odkryte przez Galileusza w 1610 roku). Jowisz emituje dwa razy więcej ciepła niż go otrzymuje od Słońca. Gdyby był trochę większy stałby się drugą gwiazdą naszego układu.

http://republika.pl/midob/planety.htmlSaturn:
Saturn to gazowy olbzym, który posiada najpiękniejsze pierścienie w naszym układzie. Jego powierzchnia wydaje się być gładka, jest tylko czasem zmącona burzami tworzącymi małe plamy. Posiada skalne jądro o gęstości mniejszej niż u Jowisza, otoczone metalicznym wodorem. Dalej ku powierzchni znajduje się morze ciekłego wodoru, przykryte stosunkowo cienką atmosferą także zbudowaną z wodoru z domieszką helu. Średnia gęstość planety jest mniejsza niż u wody. Pierścienie Saturna są zbudowane z bryłek lodu do wielkosci samochodu. Rozposcierają się one w odległosci od planety podobnej do tej, która dzieli Ziemię i Księżyc. Saturn posiada 18 znanych księżyców z czego wszystkie oprócz Tytana (drugi co do wielkości księzyc naszego układu) zbudowane są z lodu.

Uran:
Uran jest gazowym olbrzymem 4 razy większym od Ziemi. Posiada 15 księżyców oraz ciemne pierścienie. Jego pole magnetyczne nie wytwarza się w jądrze, jak u innych planet, ale w płaszczu. Jądro planety jest zbudowane ze skał, otoczone jest płaszczem z wody, amoniaku i wodoru. Całość otacza stosunkowo gruba atmosfera (jej grubość widoczna jest na zdjęciu dzięki przejaskrawieniu kolorów planety) z wodoru oraz helu. Na Uranie występują pory roku. Jednak ze względu na duże nachylenie osi obrotu planety do płaszczyzny orbity (98 stopni) pory roku są przedłużone. W ciągu roku na Uranie (84 lata ziemskie) na każdym z biegunów planety przez 42 lata panuje ciemność podczas gdy na drugim jest dzień. Jest to planeta wykazująca na swojej powierzchni najmniej szczegółów ze wszystkich innych planet. Zarejestrowano tylko kilka chmurek wskazujących na to, że na planecie wieją wiatry do 300 km/h.


Neptun:
Neptun podobnie jak Uran ma ciemne pierścienie i jest od niego tylko troszeczkę mniejszy. Podobnie również jak on ma małe, skaliste jądro i atmosferę z wodoru, helu oraz metanu. Pomiędzy nimi znajduje się jednak woda w stanie ciekłym i stałym. Charakterystycznym elementem atmosfery jest układ burzowy wielkości ziemi. Na Neptunie wiatry wieją z zawrotną prędkością (dochodzącą do 2200 km/h) w kierunku przeciwnym do obrotu planety. Posiada on 8 księżyców, z czego największy jest Tryton.

Podbój kosmosu

Wszystko zaczeło się 4 października 1957 roku. Wtedy właśnie Rosjanie wystrzelili pierwszego sztucznego satelitę na orbitę Ziemi. Był to Sputnik 1 - kulisty obiekt wielkości piłki do kosza z którego wyrastały anteny o długości ok. 1 metra.

Kolejnym krokiem w rozwoju lotów kosmicznych było wysłanie w kosmos pierwszej żywej istoty - psa Łajki na pokładzie statku Sputnik 2. Rosjanie wystrzelili go w niecały miesiąc później (3 listopada 1957 roku). Statek wyglądał tak jak jego pierwsza wersja, tyle że był nieco większy. Spalił się w atmosferze.

Amerykanie rozpoczeli podbój kosmosu nieco później - 31 stycznia 1958 roku. Ich pierwszym sztucznym satelitą był Explorer 1.

Następnym ważnym faktem w historii było wystrzelenie rosyjskiej sondy Łuna 1 która osiągnęła II prędkość kosmiczną (potrzebną do wydostania się z orbity ziemi) i stała się satelitą Słońca (było to 2 stycznia 1959 roku).

Pod koniec roku 1959 (12 września) Rosjanie wystrzelili drugą sondę z tej serii (Łuna 2). Tym razem osiągnęła ona powierzchnię Księżyca.

Natomiast Łuna 3 po raz pierwszy sfotografowała drugą stronę Księżyca (4 października 1959 roku) udowadniając rzekomość istnienia atmosfery na tej półkuli.

Amerykanie jako pierwsi wystrzelili satelitę meteorologicznego. Był to Tiros 1 i wystartował 1 kwietnia 1960 roku.

Również i oni (Amerykanie) wynieśli na orbitę pierwszego satelitę komunikacyjnego (12 sierpnia 1960 - Echo 1).

Wielkiego kroku w rozwoju astronautyki dokonali Rosjanie 12 kwietnia 1961 roku. Wysłali oni pierwszego człowieka w kosmos. Był to Jurij Gagarin na statku Wostok 1 . Statek został wyniesiony na orbitę przez rakietę R-7. Miała ona ponad 38 metrów wysokości (na rysunku). W ten sposób Rosjanie wygrali wyścig o wysłanie człowieka na orbitę.

W statku Wostok 6 poleciała w kosmos pierwsza kobieta - Rosjanka Walentina Tiereszkowa (16 czerwca 1963 roku).

Nieco wcześniej (20 lutego 1962 roku) Amerykanie wysłali swojego pierwszego człowieka (John Glenn) w lot kosmiczny. Jego statek został wyniesiony przez rakietę Atlas (na rysunku z prawej).
Na swym statku Mercury (na rysunku z lewej) nazwanym później również Freedom 7 trzy-krotnie okrążył Ziemię.

Pod koniec lipca 1964 Amerykanie wysłali sondę Ranger 7, która wykonała serię zdjęć Księżyca z bliskiej odległości.

Kontynuacją lotów serii Wostok były Woschody - statki podobnej konstrukcji, tylko większe. W roku 1964 w połowie października odbył swój lot Woschod 1, statek z 3-osobową załogą.

28 listopada 1964 roku Amerykanie wystrzelili sondę Mariner 4 , która w połowie lipca 1965 roku przesłała zdjęcia Marsa wykonane z odległości 9 tysięcy kilometrów.

18 marca 1965 roku w ZSRR wystrzelono statek Woschod 2, którego jeden z pasażerów - Aleksiej Leonow po raz pierwszy w historii dokonał spaceru kosmicznego (trwał on 12 minut).

4 grudnia 1965 wystartował w USA statek Gemini 7, a w 11 dni później Gemini 6. Następnie oba statki wraz z załogami spotkały się w przestrzeni (15 grudnia). Poza tym lot Gemini 7 był pierwszym lotem załogowym, który trwał aż 2 tygodnie.

Radzieckiej sondzie Łuna 9, wystrzelonej 31 stycznia 1966 roku, udaje się łagodnie wylądować na powierzchni Księżyca. Po jej osiągnięciu sonda wysunęła anteny i przesłała na Ziemię pierwsze zdjęcia z powierzchni satelity.

16 marca 1966, wystartowała amerykańska rakieta Titan 2, która wyniosła na orbitę Gemini 8. Następnie statek połaczyła się wraz z Ageną. Była to pierwsza w historii operacja łączenia obiektów kosmicznych.

31 marca 1966, wystartowała radziecka sonda Łuna 10, która 3 kwietnia tego samego roku została pierwszym sztucznym satelitą Księżyca.

23 kwietnia 1967 roku odbył się pierwszy lot dużego statku załogowego. Był to radziecki Sojuz 1. Podczas powrotu na ziemie zdarzył się wypadek, w którym zginął W.Komarow.

12.VI.67 ZSRR Wenus 4

8.IX.67 USA Surveyer 5

27 i 30 X.67 ZSRR Kosmos 186 i 188

9.XI.67 USA Saturn 5 - Apollo

14.IX.68 ZSRR Sonda 5

26.X.68 ZSRR Sojuz 3

10.XI.68 ZSRR Sonda 6

W roku 1968 wystartował amerykański statek Apollo 7 na rakiecie Saturn 1. Dopiero jednak lot Apollo 8 wsławił się w dziejach pierwszym lotem załogowym wokół Księżyca w historii. Statek wystartował 21 grudnia 1968 roku a na jego pokładzie byli James A. Lovell, William Anders i Frank Borman.

14 i 15 I.69 ZSRR Sojuz 4 i 5

16 lipca 1969 w USA miał miejsce start statku Apollo 11. Był to pierwszy lot załogowy na Księżyc. Neil Armstrong i Edwin Aldrin przez 22 godziny przebywali na jego powierzchnii.