Socjologia: definicje, ujęcia, funkcje. Kultura, konflikt, społeczności.

Przedmiotem socjol. są zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowego ludzi struktur tych zbiorowości wynikajace ze wzajemnego oddziaływania. Socjologia jest nauka zajmujaca się badaniem rozwoju współżycia społecznego i jego materialnych i niematerialnych wytworów, zasadniczych form czyli struktur tego współżycia oraz czynników warunkujących zmienność czy względną niezmienność tych form i wytworów a wreszczie badaniem osobników ludzkich o ile prze to współżycie są wyznaczone czyli zdeterminowane. Czynnkiki przyrodnicze - biologiczne, demograficzne, geograficzne. Cz. ekonomiczne i kulturowe. Funkcja socjologi - teoretyczna - opisuje i wyjaśnia badany przez siebie przedmiot zainteresowania - Praktyczna - (diagnostyczna - dostarcza praktykom wiedzy o pewnym wycinku rzeczywistości, prognostyczna - dostarcza wiedzy o następstwach działań ułatwia podejmowanie decyzji, socjotechniczna - formułowanie zaleceń, reguł ) Dwa etapy socjol. - przednaukowy i naukowy. Znaniecki - humanistyczna socjologia indukcyjna. Przyjmował on że zjawiska społ oparte na postawach ludzkich ich wartościach dotyczących współżycia między sobą stanowią podstawę tej dyscypliny. 4 systemy - czyny i stosunki społecz, osobowość i grupa społeczna. Postawy praktyki socjol. - subiektywne wartościowanie rzeczywistości zgodnie z własną postawą uczuciową, - aktualistyczną perspektywę tzn. dostrzeganie głównie tego co jest najbardziej palące i skupia uwagę, - przesadny optymizm w wyniku którego maleje lub zanika to co jest niewygodne co wydaje się niepotrzebne, - dążenie do tzw monizmu przyczynowego i myślowego, - posługiwanie się wieloznacznością terminów które traktuje się jako jednoznaczne, - rutyniarstwo w działaniu które z jednej strony jst potrzebne bo ekonomizuje energię ale z drugiej społecznie szkodliwe bo ogranicza szersze spojrzenie na pewne fakty. S. potoczna -jej wiedza nie wystarcza do tłumaczenia wszystkich zjawisk i faktów. S. naukowa - dąży do ścisłego obiektywnego ujmowania zjawisk, - stroni od sympati i antypati, - posługuje się terminami możliwie jednoznacznie określonymi, - zmusza do obserwowania badanej rzeczywistości Teoria funkcjonalistyczna - nawiązuje do tradycji organicyzmu, ujmuje ona społeczeństwo jako system , całośc skaładającą się z powiązanych wzajemnie elementów podsytemów. Elementy mają swoje specyficzne potrzeby i należy je zaspokajac dla utrzemania całego sytemu. Elementy negatywne takie jak alkoholizm itd. Konflikt społeczny tj. brak zgody co do podstawowych wartości interesów grupowych, nie jest zjawiskiem patologicznym lecz pełni pozytywne funkcje prowadząc do postępowych zmian społeczeństwa. Teoria wymiany społ. nawiązuje do tradycji behawioryzmu tj do teori zachowań ludzkich, interakcji wzajemnego oddziaływania jednostek na siebie. Społeczeństwo nie jest tu pojmowane jako swoisty całościowy system lecz jako sieć miedzyludzkich wzajemnych oddziaływań, interakcji. (Nagroda za działanie w przeszłości) Teoria działania społecznego przyjmuje ze działanie to podstawowy i ostateczny składnik życia społecznego. Jest ono rozumiane jako znaczenie przypisywane przez ludzi działających oraz przez tych do których działanie jest adresowane. D. społ skierowane sa ku innym ludziom i zarazem przez nich kształtowane. Maja wymiar instrumentalny tzn. stanowią środki do osiągania celu uzyskania korzyści przy minimalnych nakładach. (D bochaterów). S. humanistyczna (analityczna, rozumiejąca) sprowadza się do tego że: - zachowania mają aspekt subiektywny czyli należy rozumiec ich sens, - zachowania odbywaja się w sytuacji społecznej zatem trzeba rozpoznać jak ludzie ją określają i jakimi normami się kierują, - badanie postaw ludzi na podstawie udzielanych odpowiedzi jest zawodne, - wczucie się badacza w sytuację badanego, - metoda dokumentów osobistych. Społeczeństwo jest kompleksem grup istniejacych i krzyżujacych się podporządkowanych jednej grupie dominujacej ( narodowi państwu) Jest wielką zbiorowością terytorialną stanowiącą uklad zamknięty, posiadajacą własne odrębności. S jest wewnętrznie zróżnicowane pod wzgl ekon, kulturowym, politycznym. Struktura społeczna jest to układ jego części skladowych ich rozmieszczenie i powiązanie między sobą oraz społ. 5 ocen struktury społ - s.s. jest składnikiem społecznej sytuacji który determinuje stosunki ludzkie, - ujmowanie struktury przez pewne klasy środowiska pozwala dostrzegać zainteresowania ludzi tych środowisk, klas odnośnie do ważnych w ich oczach stosunków społecznych, - porównywanie przeciwnych sobie lub róznych aspektów tej samej struktury w danym okresie lub rórnych okresach historycznych ułatwia głębsze wniknięcie w system stosunków międzyludzkich,- wiedza o strukturze społecznej bardziej się pogłębia gdy dadzą się wyjaśnić różnice jej aspektów oraz przyczyny tych różnic, - istniejące w społeczeństwie struktury społeczne wpływają bezpośrednio na występujace w nim ideologie i programy społeczne.(dychtomiczne, gradacja prosta i syntetyczna) (klasy społeczne - podział.) Struktura społeczno zawodowa - teoria ta polega na faktycznym wyróznieniu w każdym społeczeństwie określonych zawodów, analizie ich właściwości i wydzieleniu kategori społecznych. ( podział zawodów). Zbiory ludzkie dzielą się na proste zbiory społ i zbiorowości społ. Podstawą istnienia społ oraz wszelkich grup społ jest człowiek. Proste zbiory społ to zbiory ludzi wydzielone w sensie dystrybutywnym w praktyce życia społ ze względu na jakąs aspólna cechę lub cechy które niezależnie od ludzi zauważył obserwator. Zbiorowości społeczne są to wszelkie zbiory ludzi w których pomiędzy poszczególnymi członkami należącymi do tych samych zbiorowości zachodzą jakieś więzi społeczne, wzajemne oddziaływanie chociażby przez któtki okres tworzące z nich względnie wydzielona całość. Zróżnicowanie zbiorowości pod wzgl. - ekon. - etnicznym. - kultur.( Zbiegowisko, tłum, publiczność). Grupa społ jest to zbiór ludzi obejmujacy conajmniej trzy osoby i wskazująca w swoim współżyciu , postępowaniu jakąś organizację. Wyznaczniki grupy.( osoby,cele, idee, wlasne my, organ.) Rodzina jest grupą złożoną z osób połączonych ze sobą więziami małżeństwa, rodzicielstwa, pokrewieństwa, poinowactwa lub adopcji. Jest grupa pierwotną i małą złączoną silną emocjonalną więzią w której występują częste i bezpośrednie kontakty. (Róznica od małych grup - nowy czlone , brak przywódcy, podzial pokoleniowy , intymne stosunki) . Poligamiczne - więcej niż 2 członków rodziny - (poliandrycznego, poliginicznej) monogamia - tylko dwoch. Endogamiczne - z tej samej g. społ. Egzogamiczne - z innej grupy. Przez strukture rodziny rozumie się liczbę i jakość członków rodziny, układ ich pozycji i ról społ przestrzenne ich usytuowanie, siłe i więzi łączące poszczególnych członków rodziny. Funkcje rodziny- f. materialno - ekonomiczna wyrażona w podfunkcjach produkcyjnej, zarobkowej, gospodarczej, i usługowo-konsumpcyjnej, polega na prowadzeniu gospodarstwa domowego gromadzeniu majątki i dorobku rodziny, zabezpieczeniu bytu dzieci i zabezpieczeniu starości. - f. opiekuńczo - zabezpieczająca- wiąze się z powyższą i polega na materialnym i fizycznym zaopatrzeniu jej czlonków w niezbędne środki do życia. - f. prokreacyjna wyznacza potrzebę utrzymania ciągłości biologicznej społeczeństwa.- f. sexualna - f. legalizacyjno-kontrolna polega na sprawowaniu kontroli postepowania jednych czlonków rodziny przez innych. - f. socjalizacyjna to przygotowanie dzieci do samodzielnego pełnienia ról społecznych, urabianie osobowości dzieci, wprowadzenie ich w świat kultury społeczeństwa. - f. stratyfikacyjna polega na zdeterminowaniu pozycji społecznej członków w strukturze społecznej - f. kulturalna wyraża się w przekazywaniu swoim czlonkomtreści , wzorów kulturowych i obyczajowych. - f. rekreacyjno - towarzyska to zaspokajanie przez dom potrzeby wypoczynku. - f. emocjonalno - ekspresyjna wiąże się z zaspokojeniem emocjonalnych potrzeb swoich czlonków. Duże grupy społ. obrazujace makrostrukturę społeczęństwa stanowią złożone i skomplikowane układy grup małych i pośrednich. W tych grupach ważną rolę odgrywają elementy materialne ich majatek wyznawane symbole i watrości , które ułożone tworzą całość. (cechy - wielkości, samoistność)(podział - z uwagi na zamieszkanie, wg. kryteriów etnicznych, narodowościowych, organizacyjno-politycznych i religijnych, wiek , płeć, stan cywilny, zawód, wykształcenie). Naród to grupa ludzi historycznie uformowanych na określonym etapie rozwoju elementów etnicznych, posiadająca zwarte terytorium, złączona możliwością wspólnago porozumiewania się, wytwarzająca swoistą kulturę Naród jest zbiorowością stanowiącą zamknięcie łańcucha rozwojowego - od rodziny poprzez ród, klan, plemię i lud.(przesłanki powstania narodu - ekonomiczne, społeczno-polityczne, geograficzne, idea ojczyzny.) Czynniki narodowotwórcze -język, - państwo- chroni zbiorowość przed zagrożeniami zewnętrznymi pozwala jej prowadzić aktywną politykę wobec innych narodów , - gospodarka - sieć stosunków i współzależności ekonomicznych tworzy organizm gospodarczy narodu i jego wewnętrzny rynek , umożliwiając nawiązywanie kontaktów między różnymi grupami ludnościowymi i regiomani kraju, - elementy społ - kulturowe - obejmują uczestnictwo zbiorowości w wartościach kulturowych w systemach norm moralnych obyczjowych w stylu życia. - świadomość narodowa jest zjawiskiem wewnętrznie złożonym. Składają się na nią różne elementy: przekonania wartości oceny. - charakter narodowy - sa to pewne wartości psychiczne osobowościowe polityczne kulturowe powstałe na gruncie losów społeczności narodowej. Świadomości społeczna w ujęciu socjologicznym jest to całokształt charakterystycznych dla danego społeczeństwa w danej epoce treści i form życia zbiorowego składających się na sposób myślenia i kulturę umyslową tego społeczeństwa. W tym sensie świadomości społeczna obejmuje zarówno postawy poglądy i opinie ludzi, właściwości układu psychicznego rożnych grup danego społeczeństwa, jak i historycznie przez to społeczeństwo wytworzone zinstytucjonalizowane formy życia duchowego takie jak : ideologia , moralnośc, nauka sztuka religia prawo. Inaczej mowiąc, świadomość społeczna w tym rozumieniu jest całokształtem zobiektyzowanych idei wywierających wpyłw na światopogląd i działania członków określonego historycznie spoleczeństwa. Tradycja są to przekazywane treści świadomości obejmujące rożnego rodzaju obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i zachowania, wzory postępowania. W każdej epoce historycznej istnieje określony kanon tradycji kulturowej w którym społeczeństwo wyraża swój stosunek do swojej przeszłości i który włącza do swojej świadomości społecznej jako dziedzictwo kulturowe. Idee społeczne - z punktu widzenia ich roli w społeczenstwie dzieli się na idee wsteczne , konsterwatywne, postępowe. Rozwój kontaktów między krajami we współczesnym świecie sprzyja natomiast przenoszeniu się idei z jednego do drugiego społ. Opinia publiczna jest swoista postacią świadomości społecznej obejmującą ogół poglądów wielkich odłamówspołeczeństwa i grup społecznych na tematy aktualnie ważne dla danego społeczenstwa, zwłaszcza dotyczące problemów rozwiązywanych przez władze państwowe w ramach polityki wewnętrznej i zewnetrznej. Opinia publ traktowana jest jako narzędzie wpływu na rządy. Kultura to system wartości norm i ideałow, w przeciwieństwie do cywilizacji traktowanej jako zespół procesów i osiągnięć materialno - technicznych. Kultura obejmuje: -wytwory materialne i duchowe ludzkości jej dorobek gromadzony i utrwalany w procesie historii stale wzbogacany nowymi dziełami twórczymi pracą wszystkich społeczeństw, wyrażających określony poziom rozwoju ludzkości .- całokształt historycznie ukształtowanych wartości, zasad i norm współżycia które stanowią podstawę wychowania. - całokształt wytworów duchowych ludzkości lub określonych społeczeństw, narodów. W socjologi przez kulture rozumie się całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości nagromadzonego utrwalonego i wzbogaconego w ciągu dziejów. Socjologa interesuje wpływ kultury na na życie społeczne a wpływ ten przejawia się przede wszystkim w socjalizacji ustaleniu wartości wzorów zachowań i modeli życia. Zależności między kulturą a strukturą społeczną może być rozpatrywana w aspekcie: - ilościowym - ukazujązym powszechność partycypacji danej zbiorowości w preferowanej kulturze. - jakościowym - wskazującym głębokości tej partycypacji a zarazem jej twórczy bądź bierny charakter. - zakresowym - wskazującym dziedziny kultury objęte uczestnictwem przez daną zbiorowość. - merytoryczno - światopoglądowym -wskazującym ekspansję w danej zbiorowości światopoglądu waloryzującego określony ideal życia. Kultura stanowi ograniczone zespolenie aktualnego dorobku danej zbiorowości z dorobkiem wniesionym z zewnątrz. Każda kultura aktualnie istniejąca opiera się na dziedzictwie porzyszłości. Kultura masowa tworzy ogół jednolitych wytworów kultury użytkowanych współcześnie przez wielkie, zróżnicowane masy odbiorców. Zjawisko k. masowej wywołuje wiele kontrowersji- zarzuca się obniżanie gustów estetycznych i pojęć moralnych, mieszanie się poziomów i gatunków artystycznych preferowanie rozrywki kosztem wartościowych treści ideowych i światopoglądowych.Wśród krytyków kultury masowej wyodrębnia się dwie grupy: Pierwszą reprezentującą tzw podejscie arystolratyczne tworzą ci którzy winią za ten stan odbiorców masy ich zdaniem niezdolne zrozumieć i oceniać dzieła wybitne. Drugą grupę reprezentującą tzw stanowisko demokratyczne tworzą ci którzy posądzją i obwiniają środki masowego przekazu o zmowę mającą na celu utrzymanie mas w ciemnocie. Osobowość - człowiek jest tylko członkiemtakiej lub innej zbiorowości społecznej rodziny narodu lecz jest także osobą mającą swoiste życie wewnętrzne określoną wizję świata specyficzne dążenia i szczególny sposób na reagowanie na otaczające go zjawiska.Calokształy tych cech nazywamy osobowościa. Osobowość ma na uwadze następujące pytania :- w jaki sposób dana jednostka ludzka wkomponowana jest w społeczeństwo, - co dana jednostkę upodabnia do innych ludzi, - w jaki sposób poszczególne zjawiska i procesy psychiczne jednostki wzajemnie na siebie oddziałują. Osobowość stanowi ważne i złożone ogniwao łączące świat psychiczny jednostki ze śwaitem społecznym. Składniki osobowości: potrzeby motywacje, zainteresowania, poglądy wartości temperament, zdolności i inteligencje. Typy osobowości. - sangwinik to czlowiek łatwo zapalający się ale i szybko gasnący , żywego usposobienia , aktywny, ale niewytrwały rozpraszający się zmienny w swych działaniach łatwo poddający się uczuciom gniewu, radości obrazy ale szybko zapominajacy. - choleryk - pobudliwy ale wytrwały. - flegmatyk jest mało pobudliwy, nie ulega gwałtownym uczuciom, wytrwały w dzialaniach rozpoczętych, pamiętliwy. - melancholi - słabo reagujący uczuciowoale wyytrwały w działaniu i uczuciu. - pykniczny - masywna budowa ciała , przysadkowaty, o krótkiej szyi, sklonny do tyci ulega na przemian skłonnością do depresji i wzmożonej aktywności, - asteniczny to człowiek chudy wysoki watły o usposobieniu schizofrenicznym zamknięty w sobie nieufny wobec otoczenia. - dysplastyczny to czlowiek o budowie niereguralnej nieharmonijnej o usposobieniu schizotymicznym. - introwertyk człowiek który całą swą energię obraca do wewnątrz . - ekstrawertyka na zewnątrz. Makrostruktura określa charakterystyczny dla danego społeczeństwa układ kategori społ w odpowiedni sposób ze sobą powiązanych , obejmuje także układ instytucji idużych grup typu zrzeszeniowego np. parti politycznych. Makrostruktura ma istotny wpływ na osobowość ponieważ. - szanse jednostki na osiągnięcie cenionych wartości w życiu społecznym takich jak udział we władzy bogactwo, prestiż, - rodzaj podkultury i ideologii właściwejdanej kategorii a kształtującej duchowe oblicze jej członków , - styl życia czyli zespół wzorów kulturowych wyrażających się konkretnym postępowaniem. Mikrostruktura tzn. grupy społ w których czlowiek się wychowuje i działa np. rodzian szkoła . Uczestnictwo człowieka w grupach pozostawia trwały ślad w jego osobowości one kształtują jego poglądy zainteresowania ideały nawyki . Procesem społecznym nazywamy serie zjawisk zdarzeń dotyczących osobowości grup społecznych zbiorowości powiązanych ze sobą różnego rodzaju zależnościami przyczynowymi lyb strukturalno- funkcjonalnymi powodującymi określone skutki i przeobrażenia społeczne. Procesy społne wzgl na uklad w ktorym przebiegają możemy podzielić na: - interpersonalne np. p. samokształcenia, - zachodzące między jednostkami np. współpraca, - zachodzące między jednostką a grupą między dwiema grupami. Ze wzgl. na dążenia jednostek - procesy przystosowania, - współdziałania , - współzawodznictwa, - konfliktowe, Ze wzgl na zmiany organizacyjne : - rozwoju i postepu, - dekadencji, - reorganizacji ,- dezorganizacji , -Ze wzgl nma stosunki społeczne : - ideologie, religie,, naukę, technikę społeczności terytorialne. Industralizacja to zmiany w strukturze życia społecznego z zainteresowaniach ambicjach kręgach i perspektywach społecznych. Urbanizacja jest procesem społecznym i kulturowym wyrażającym się w szybkim wzrości liczby i rozwoju ośrodków miejskich na skutek koncentracji przemysłu i handlu. Powoduje ona napływa ludności wiejskiej do miast powiekszanie się obszarów miejszkich i wzrost udziału ludności miejskiej w całości zaludnienia. Proces ten przebiega w czterech zasadniczych płaszczyznach : - demograficznej (polega na przemieszczniu się ludności) - przestrzennej ( zwiększenie obszaru miast )- ekonomicznej (wzrost liczby ludności pracującyw zawodach pozarolniczych) - społeczna (przyswajanie miejskiego stylu życia.) Ruchliwośc społeczna jest to proces społ polegający n azmianie przez jednostke lub grupę ich miejsca w przestrzeni albo miejsca w układzie pozycji społecznych. Dezorganizacją społeczną nazywamy roakład istniejącego systemu więzi społecznych gwarantujących spójność i funkcjonalność w danym społeczeństwie układu wzorów działania jednostek i instytucji. Jest to stan w którym zachowanie i działalność poszczególnych jednostek i grup społecznych są niezgodne z ustalonymi normami społecznymi. (alkoholizm, narkomania,nikotyzm,przestępstwa gospodarcze.) W socjologi jak w każdej nauce wyróżnia się dwa poziomy rozważań teoretyczny i empiryczny. W socjologicznych badaniach empirycznych wyodrębnia się : - badania weryfikacyjne których celem jest sprawdzenie prawdziwości twierdzeń ogólnych. - badania diagnodtyczne których celem jest ustalenie cech czy zasad funkcjonaownia pewnego konkretnego wycinka rzeczywistości społecznej będącego przedmiotem zainteresowania. Teoteryczne - dlaczego pewne zjawiska czy procesy przebiegaja w taki a nie inny sposób, - jak będzie w przyszłości, - co robić aby był tak jak chcemy. Obserwacja. Pozornie jest metodą powszechnie używaną ponieważ większość z nas uważa że dysponuje określoną wiedzą o społeczeństwie zdobytą w rezultacie codziennych obserwacji ludzi. Jest to metoda bardzo czaso i pracochłonna , jej zaletą jest ta że jeśli jest bezpośrednia to ułatwia bardziej wnikliwe poznanie i zrozumienie zachowań ludzkich. Wadą obserwacji jest dążenie obserwatora do notowania zjawisk wyjatkowych mylne interpretowanie zaobserwowanych faktów brak ścisłości spostrzeżeń a także zawodność pamięci obserwatora. Wywiad jest metodą polegającą na prowadzeniu rozmowy z wybranym respondentem w ktorej toku próbuje się uzyskać jego odpowiedź na pewien zestaw pytań. Wywiad jest jedną z najbardziej elastycznych i wnikliwych metod badawczych pozwalających szybko sięgnąć w przeszłóść i odtworzyć subiektywną stronę życia ludzkiego. Zalety : - daje możliwość obserwowania respondenta w jego reakcjach na zadawane pytania, - pozwala określić poglądy motywy potrzeby aspiracje ludzi. Wady: - błędy sytuacyjne wynikające z niewłaściwego doboru miejsca czasu i sposobu prowadzenia wywiadu., - błędy o podłożu psychologicznym sprowadzające się do niekorzystnego oddziaływania prowadzącego wywiad na respondenta powodujące skrępowanie odpowiadajacego w udzielaniu odpowiedzi. - błędy o podłożu socjologicznym wynikające z tzw rozbieżności ról społecznych prowadzącego wywiad i respondenta, - błedy w zorganizowaniu wywiadu, niejasność i niekonkretność stawianych pytań. Ankieta jest sformalizowaną pisemną formą wywiadu. Ankiet należy współcześnie do najczęsciej stosowanych technik badawczych. Zaletą ankiety jest szybkie tempo gromadzenia danych możliwośc zebrania danych niedostępnych innymi technikami oraz zapewnienie anonimowości respondentom. Słaba stroną ankiety jest to że w każdej zbiorowośi istniej odsetek osób nie będących w stanie wypełnić ankiety. Pomiar socjometryczny jest metodą pozwalającą na stosunkowo szybkie poznanie wzajemnych oddziaływań zachodzących między poszczególnymi członkami w małych grupach . Technika ta jest przydatna szczególnie w polityce kadrowej jeśli chcemy kształtować zespoły w których szczególną rolę odgrywają postawy współpracy i współdziałania . Pomiar socjometryczny pozwala określić zachowania i upodobania członków grupy zdolność do realizacji powierzonych zadań . Pomiar nie dostarcza jednak informacji o przyczynach tych zjawisk . Testy i skale są najbardziej specjalistyczną metodą poznania zachowań społecznych. Przeprowadza się je za pomocą przyrządów , zadań pytań sytuacji wywołujących określone obserwowalne i najszęsciej mierzalne reakcje. Prowadzenie testów i sporządzanie skal wymaga specjalistycznego przygotowania. Zaletą testów i skal jest to że w porównaniu z innymi metodami znacznie ułatwiają prognozę zachowań określają uzdolnienia specjalne, sprawność ruchową , skłonność , cechy osobowości , inteligencję, wiedzę . Cechy które należy mierzyć powinny wynikać i być określone celami badawczymi. Sprawą socjometrii jest natomiast tak opracować i dobrać testy aby dały najlepsze wyniki przewidywania zachowan ludzkich. Analiza dokumentów polega na uzyskaniu informacji o społeczeństwie na podstawie badania wszelkich przedmiotów czy wytworów pracy ludzkiej które mogą być źródłem wiedzy wyjaśniającej zjawiska i procesy społeczne lub też są potwierdzeniem naszych sądów o tych zjawiskach. Dokumenty dzielimy na : - systematyczne (naukowe obejmują ksiązki fachowe, sprawozdania, raporyt, - statystyczne - obejmują rózne zestawienia i sprawozdania, - komplikacyjne -ksiązka telefoniczna, kartoteki.) - okolicznościowe - ze względu na swója treść i formę mają subiektywny charakter nadany przez autora danego dokumentu. Metoda analizy dokumentów polega na tym że zawarte w tych dokumentach wypowiedzi osób poddane naukowej analizie pozwalaja określić wyobrażenia wartości postawy dązęnia nie tylko tych autorów ale całej zbiorowości. Dokumenty osobiste informuja nas o postawach osob i zbiorowości wobec ideologi ustrojów programów. Sprawozadnie z badań zawiera okre/ślenie przedmiotu badań, charakterystykę procesu badawczego , prezentację wyników ilościowych i jakościowych, wniosków wynikających z badań.