Ostatni list Wertera do Lotty - analiza i interpretacja.

Zanalizuj i zinterpretuj ostatni list wertera do lotty i napisz, jak wygląda wzorzec miłości romantycznej.

Johann Wolfgang Goethe jest uważany za najwybitniejszego pisarza niemieckiego. Jego twórczość przypadła na okres preromantyczny zwany okresem „burzy i naporu”. Wtedy właśnie powstał utwór pt. „Cierpienia młodego Wertera”. Jest to powieść epistolarna, w której o losach bohatera – Wertera, dowiadujemy się z listów, pisanych przez niego głównie do przyjaciela – Wilhelma.
W powieści Goethego ukazany został wzorzec miłości romantycznej i jej piekło, które doprowadziło Wertera do samobójstwa. Uczucia i emocje, jakie skłoniły bohatera do tego czynu oraz jego wewnętrzne rozbicie najlepiej odzwierciedlone są w jego ostatnim liście do ukochanej Lotty. List ten jest napisany w sposób bardzo emocjonalny. Chaotyczne, nienawiązujące do siebie zdania poprzerywane wykrzyknikami i westchnieniami, urywane, niedokończone myśli, liczne pytania retoryczne, wszystko to pokazuje, jak bardzo zrozpaczony i zdesperowany był Werter. Jedyną informacją, jaką zawarł w swoim liście, była zapowiedź samobójstwa. Pozostałe fragmenty miały charakter ekspresywny. Miłość przeplatała się w nich ze śmiercią, szczęście zestawione było z bólem istnienia. Niemożność bycia z Lottą czy choćby dalszego przebywania w jej otoczeniu doprowadzała Wertera do szaleństwa i obłędu, których, mimo wszystko, stanowczo się wyrzekał.
W liście Werter nie raz powtarza słowa: „O, przebacz mi!”. Chce w ten sposób przeprosić ukochaną za swoje zachowanie poprzedniego dnia, kiedy, pod nieobecność Alberta, nie zdołał powstrzymać się przed pocałowaniem jej. Jednak w jego słowach nie ma żalu. Werter podkreśla rozkosz, jaką sprawił mu pocałunek, nawet, jeśli Lotta go nie chciała. W innym miejscu opisuje swoje uczucia i ból po stracie przyjaciółki w młodości. Wspomina przesłane przez Lottę kwiaty i swoją reakcje na to wydarzenie. Wielokrotnie podkreśla, że Lotta odwzajemnia jego uczucie, ale w tym stanowczym stwierdzeniu kryje się więcej niepewności niż przekonania. W liście zwraca uwagę fakt, że Werter poddaje w wątpliwość wagę sakramentu małżeństwa. Daje do zrozumienia, że jego miłość ma znacznie większe znaczenie, niż jakiekolwiek więzy, nawet sakramentalne, i, że jeśli grzechem jest, że kocha, to woli popełnić grzech, niż wyrzec się swego uczucia.
„Zakosztowałem tego grzechu w jego całej niebiańskiej rozkoszy, napoiłem swe serce balsamem życia i siłą”
W słowach tych Werter mówi, iż pomimo cierpień, jakie przynosi mu miłość do Lotty, która nie może i nie chce odwzajemnić uczucia z powodu swoich zobowiązań wobec zmarłej matki, rodzeństwa i męża, paradoksalnie ta sama miłość napełnia go siłą i koi jego serce, gdyż właśnie w niej kryje się niebiańska rozkosz. Werter nie może się też pogodzić z rozłąka z ukochaną. Nie pojmuje, jak mogą się rozdzielić, skoro są złączeni prawdziwą więzią dusz. Choć list wydaje się mieć tragiczna wymowę, pod koniec u Wertera zauważyć można nadzieję. Głęboka wiara w to, że już wkrótce spotka się z Lottą w Domu Ojca, przed obliczem Nieskończonego i że tam pozostaną razem już na zawsze, pozbawia go wątpliwości i utwierdza w przekonaniu o słuszności, a za razem ostateczności jego decyzji. Dla Wertera, tak jak dla wszystkich romantyków, właściwy był pogląd, że śmierć niczego nie kończy, a jedyną ostateczna rzeczą jest miłość.
Romantyczna miłość była najważniejsza, dla niej nie było barier, których nie byłaby w stanie przełamać, ani wyrzeczeń, których nie byłaby warta. Była najwyższą wartością; nic jej nie przewyższało, dlatego romantycy nie gardzili śmiercią, która, w porównaniu z potęga miłości, niewiele znaczyła. Miłość romantyczna to miłość tragiczna, niespełniona, nierozerwalnie połączona z głębokim cierpieniem. Piękne, szlachetne, żarliwe uczucie, które potrafi dać radość i szczęście, ale potrafi też zabić, uczucie, które tworzy i niszczy. Jest to miłość platoniczna. Werter kochał Lottę za jej osobowość, wrażliwość, dobroć, za to, że odnajdował w niej pokrewną duszę. Jego uczucie było czyste, nieskażone fałszem ani pożądaniem, a łącząca ich więź - dużo silniejsza, niż tylko pociąg fizyczny. Fakt ten był niewątpliwie cenny, w istocie jednak daje podstawę do stwierdzenia, że miłość ta nie mogła się spełnić. Pod wpływem miłości, Werter tak mocno idealizował Lottę, że w rzeczywistości kochał jej ideał, mylnie utożsamiając go z prawdziwą Lottą. Różnice pomiędzy ideałem a pierwowzorem wykluczały wręcz możliwość realizacji uczucia, jakim Werter darzył, w swoim mniemaniu, prawdziwą Lottę, co było przyczyna tragizmu tej miłości.
Werter jest klasycznym przykładem kochanka romantycznego. Jest to postać indywidualisty, który, dzięki swej nadzwyczajnej wrażliwości na piękno, jest skłonny do przezywania gwałtownych uczuć i wielkich namiętności, a za razem samotnika skłóconego ze światem, przeciwko którego normom się buntuje. Tak jak Werter, jest to człowiek wyobcowany, introwertyk ze skłonnościami do autoanalizy oraz popadania ze skrajności w skrajność. Nie rzadko cechuje go egotyzm i nadmierne przewrażliwienie. Romantyczny bohater był zazwyczaj bohaterem tragicznym. Miłość prowadziła go do zguby; ginął, popełniał samobójstwo lub dokonywał zabójstwa w imię miłości – z zemsty lub zazdrości, popadał w szaleństwo. Trawił go ból istnienia – Weltschmerz, czyli choroba wieku.
Pomimo negatywnych przesłanek, bohater romantyczny, tak jak i miłość, stał się wzorcem, o czym świadczyły tendencje ludzi tamtego okresu. Ich przejawy były zauważalne w ubiorze, lekturach, upodobaniach młodych ludzi, co spowodowało dynamiczny rozwój ideologii epoki. Romantyzm mocno odcisnął się w młodych umysłach już w swej najbardziej początkowej fazie „burzy i naporu”, co w dużej mierze zawdzięcza powieściom takim jak „Cierpienia młodego Wertera”.