Rola Mieszka I i Bolesława Chrobrego w budowie jednolitego i niezależnego Państwa Polskiego
Mieszko I
Pierwszym historycznym władcą był MIESZKO I ( 960-992 ). Mieszko był kolejnym władcą z dynastii Polan. Państwo Mieszka jak i jego następców miało charakter patrymonialny tzn. że władca uważany był za właściciela zarządzanej ziemi i z tego tytułu należały mu się daniny oraz posługi i moc sądzenia i karania. Zobowiązany on był do obrony swego terytorium ale po śmierci państwo dzielone było zgodnie z regułą: tyle podziałów ile dziedziców. Ziemie władcy uważane były za własność rodu i poza ród ta ziemia nie mogła wyjść. Podstawą terytorialną państwa Mieszkowego były początkowo Wielkopolska i Mazowsze. Jeśli chodzi o społeczeństwo to główną grupą ludności byli wolni kmiecie. Wpływową grupą byli możnowładcy, czyli posiadacze wielkich stad bydła , a także ci, którzy uczestniczyli w daninach i posługach jakie wpływały do grodów na rzecz księcia. Dwór Mieszka i jego następców miał charakter objazdowy, zaś f. dworskie i osobiste posługi przy księciu były łączone z f. państwowymi. Najważniejszym urzędnikiem po księciu był wojewoda, natomiast władzę księcia w terenie reprezentowali panowie grodowi zwani kasztelanami. Można jeszcze zwrócić uwagę , że na podgrodziach osiedlali się kupcy i rzemieślnicy, którzy korzystali z ochrony prawnej księcia, ale mogli pracować na zapotrzebowanie załogi grodu.
Polityka Mieszka I
Czechów z Wieletami łączyło przymierze, co powodowało, że Mieszko nie mógł prowadzić ekspansji na północ w kierunku Pomorza. By rozbić to przymierze Mieszko zdecydował się na zawarcie sojuszu z Czechami co wiązało się z małżeństwem Mieszka z córką władcy czeskiego oraz koniecznością przyjęcia chrztu. Przyjęcie chrztu z kolei (966r.) włączało państwo Mieszka do Europy Zachodniej, ale wiązało się to z koniecznością uznania zwierzchnictwa cesarskiego. Mieszko złożył hołd cesarzowi, zobowiązał się do płacenia trybutu. Do Polski został wysłany biskup misyjny Jordan.
Dalej wypadki potoczyły się w ten sposób, że jeden z margrabiów Niemiec. Hodon usiłował zapobiec ekspansji Mieszka na tereny Pomorza i doszło do bitwy pod CEDYNIĄ (972r.) W bitwie tej zwyciężył Mieszko i w tym samym roku zajął Pomorze, ale został wezwany na sąd carski, gdzie cesarz zarządził wydania od Mieszka jego syna na zakładnika. Po śmierci Dobrawy w 977 r. nastąpiło pogorszenie stosunków polsko-czeskich. Obaj władcy wdali się w rozgrywki między książętami szczepowymi, gdzie chodziło o koronę niemiecką. Mieszko poparł wtedy jednego z pretendentów, którzy przegrali. W odwecie zwycięski rywal Otton II (syn Ottona I) w 979r. wyprawił się na Polskę. Wyprawa nie była do końca udana, ale układ, który ją skończył przewidywał, że Mieszko poślubi Odę córkę Teodoryka margrabiego marchii północnej. Otton II nie panował zbyt długo. Zmarł w 983r. zaś jego następcą formalnie w wyniku wojny domowej został nieletni Otton III. W tym czasie Mieszko prowadził bardzo zręczną grę polityczną, a mianowicie o ile Czesi popierali kandydaturę księcia Bawarii do korony królewskiej, o tyle Mieszko w porę wycofał się z poparcia Henryka i przeszedł na stronę Ottona. Zyskał dzięki temu poparcie i posiłki niemieckie, za pomocą których odzyskał z rąk Czeskich Śląsk i Małopolskę.
Uprzednio w 981 r. Mieszko przyłączył do Polski GRODY CZERWIŃSKIE.
W tym czasie król niemiecki miał poważny kłopot, bo w 983r. na płn-wschodnich terenach trwało wielkie powstanie Słowian Połabskich i Mieszko był jedynym chrześcijańskim sojusznikiem przeciw owym Słowianom.
Państwo Polskie za Bolesława Chrobrego ( 992 -1025 )
Po śmierci Mieszka władzę przejął jego syn z pierwszego małżeństwa - Bolesław (992-1025). Chrobry zaraz na początku swojej kariery musiał rozprawić się ze swoimi przyrodnimi braćmi, co uczynił jednocząc cele patrymonium pod swą władzę (wraz z macochą przegnał ich a doradców kazał oślepić). Sprzyjała mu trochę sytuacja międzynarodowa, albowiem Niemcy mieli w tym czasie dwa problemy. Pierwszy to małoletniość i regencja (sprawowanie rządów w imieniu władcy) cesarza. Z drugiej strony byli zmuszeni tłumić powstania plemion Słowiańskich i potrzebne im były posiłki z Polski. Trzecim dodatkowym czynnikiem była sprawa biskupa Praskiego Wojciecha. Pochodził on z możnego rodu Sławkowiców. Ród ten przez pewien czas stanowił zagrożenie dla panującej w Czechach dynastii Przemyślidów. Na skutek surowych wymagań biskup został z Pragi usunięty i udał się do Rzymu. Po jakimś czasie wymordowano w Czechach ród Sławkowiców. Gdy Wojciech przebywał na dworze papieża stał się postacią bardzo znaną, powszechnie szanowaną. Papież w sprawie Wojciecha powziął następującą decyzję, jeśli nie przyjmie go władca czeski, to Wojciech winien udać się na misję do pogan. Władca czeski wówczas Bolesław Pobożny, stwierdził, że Wojciecha nikt nie chce w Pradze na oczy widzieć, tak więc Wojciech udał się do Polski (Bolesław Chrobry zaproponował mu gościnę z możliwością podjęcia misji w kraju Prusów). W 997 r. biskup został wyprawiony z misją do pogańskich Prusów, gdzie poniósł śmierć męczeńską. Misja co prawda nie udała się pod względem teologicznym, ale przez Chrobrego została umiejętnie wykorzystana. Chrobry wykupił ciało męczennika, szeroko rozeszła się sprawa o jego świętości, wybudował katedrę w Gnieźnie, aktywnie poparł starania o kanonizację, czyli o akt kościelny, mocą którego zmarły zostaje uznany za świętego. W tym czasie miejsce , gdzie spoczywał św. Wojciech zasłynęło rychło cudami. Nie należy zapominać, że zbliżał się rok 1000 i w całej Europie powszechnie oczekiwano końca świata. Dorosły już Otton III postanowił wybrać się do Gniezna z uroczystą pielgrzymką. Został przyjęty bardzo wystawnie, zaś na zjeździe podjęto szereg ważnych decyzji za zgodą papieża i cesarza (były to decyzje w dziedzinie politycznej i kościelnej). W dziedzinie kościelnej Polska otrzymała niezależną metropolię kościelną z arcybiskupstwem w Gnieźnie i powołano trzy biskupstwa: w Krakowie, Wrocławiu, Kołobrzegu. W dziedzinie politycznej korzyści nie są tak oczywiste. Historycy interpretują to w ten sposób, że Chrobry otrzymując diadem i włócznię św. Maurycego i był mianowany patrycjuszem rzymskim i współpracownikiem cesarstwa rzymskiego. Mogło to oznaczać, że Chrobry zwolniony został od płacenia trybutu, mogło to również oznaczać, że zgodę cesarza na koronację. Należy również pamiętać, że Otton III nosił się z zamiarem powołania monarchii uniwersalnej, w skład której wchodziłyby cztery wielkie krainy: Germania, Italia, Frankonia, Sławonia. Przypuszcza się, że władcą Sławonii miał zostać Chrobry, ale polityka Ottona nie znalazła poparcia wśród niemieckich elit politycznych, które zahamowały możliwość koronacji. A po śmierci Ottona III zarzucono ten kierunek polityki. W 1002r. korzystając z zamieszek jakie wybuchły w Niemczech po śmierci Ottona III Chrobry zajął Łużyce, Milsko, Miśnię, oraz wszedł w konflikt z Henrykiem II Bawarskim nowym władcą Niemiec. Była nawet próba zamordowania władcy polskiego na zjeździe obu monarchów. W następnym roku Chrobry korzystając z nieporozumień dynastycznych na dworze czeskim, i który początkowo popierał różnych pretendentów do korony czeskiej, potem sam będąc wezwany przez panów czeskich przejął władzę, a władcę Czech Bolesława Rudego kazał oślepić. Lata 1003- 1004 to okres największego zasięgu terytorialnego władztwa Chrobrego. W skład tego władztwa obok ziem wchodzących w skład patrymonium wchodziły jeszcze Czechy, Morawy, Słowacja, Milsko, Łużyce, jednak Chrobry długo nie utrzymał się w Pradze. Cesarz zażądał hołdu , którego Chrobry odmówił, tak więc w 1004r. interwencja Henryka doprowadziła do osadzenia na tronie czeskim brata Rudego - Jaromira, zaś sam Chrobry musiał Pragę opuścić, gdyż w Czechach wybuchło powstanie przeciw rządom polskim. Doszło też do bezpośredniej wojny z Niemcami, w wyniku której Henryk dotarł aż pod Poznań. Zawarto wtedy pokój, w którym Chrobry oddał Milsko i Łużyce, zrezygnował z Czech, zachował Morawy i pełną niezależność wobec Henryka. Dwa lata później (1007-1013) doszło do nowej wojny polsko-niemieckiej. W wojnie tej Henryk korzystał z posiłków pogańskich Wieletów. W 1013r. został zawarty kolejny pokój. Chrobry zatrzymał sporne terytoria ale pod warunkiem płacenia trybutu. Układ ponadto przewidywał, że Henryk dostarczy Chrobremu posiłków przeciw Rusi Kijowskiej, natomiast Chrobry dostarczy Henrykowi posiłków na wyprawę do Włoch. Chrobry nie wywiązał się z powyższej umowy, mimo iż sam otrzymał pomoc od Henryka. Stało się to powodem nowej wojny (1015 - 1018). Wojna ta skończyła się pokojem w Budziszynie. Mocą tego pokoju Chrobry zatrzymał Milsko i Łużyce. W tym samym roku Chrobry ponownie wyprawił się na Kijów, opanował też odłączone w międzyczasie Grody Czerwieńskie. Ostatnim ważnym aktem jego panowania była koronacja, już po śmierci Henryka II w 1025 r. W tym też roku Chrobry zmarł.