Republika rzymska - powtórzenie
Pojęcia:
Republika ? rzecz pospolita, dobro wspólne;
Niewolnictwo - wykorzystywanie pracy danej osoby lub grupy osób bez wynagrodzenia;
Cesarstwo - ustrój, w którym władzę absolutną ma monarcha, w Rzymie: pryncypat ? do końca III w. i dominat ? IV-V w;
Kodyfikacja ? spisanie praw;
Apostołowie - najbliżsi ucznióowie Jezusa Chrystusa, którzy głosili jego nauki;
Urzędnicy i władza:
Kweston ? pieniądze, finanse;
Edyl ? igrzyska, zaopatrzenie miasta i utrzymanie porządku;
Cenzor ? kontrola urzędników, spisy majątkowe, listy senatorów, dbanie o przestrzeganie zasad etycznych i moralnych;
Pretor ? władza sądownicza, bezpieczeństwo i porządek;
Konsul ? dowodzenie armią, zwoływanie zgromadzenia ludowego, propozycje nowych praw, podlegali mu inni urzędnicy;
Dyktator ? powoływany, gdy Rzym był zagrożony, konsulowie na wojnie, nadzwyczajny urzędnik na 6 miesięcy;
Trybun ludowy ? reprezentuje plebs w senacie, dba o prawa, nie podlega konsulowi, prawo veta wobec urzędników;
Zgromadzenie ludowe: ? wybór i odwołanie urzędników, ? wojna i pokój, ? przyjęcie lub odrzucenie projektów ustaw, zaproponowanych przez konsulów i senat;
Senat: ? urzędy honorowe, bezpłatne, sprawowane przez rok, ? cursum honorum, ? budżet państwa, ? ustalanie liczby legionów, ? kierowanie polityką zagraniczną, ? projekty ustaw, ? mianowanie namiestników, ? władza sądownicza w niektórych przypadkach;
Daty:
753 r.p.n.e. ? założenie Rzymu przez Romulusa;
509/8 r.p.n.e. ? wygnanie z Rzymu Tarkwiniusza Pysznego;
216 r.p.n.e. ? bitwa pod Kennami, wojska Kartaginy pod dowództwem Hanibala wygrywają z Rzymem;
202 r.p.n.e. ? Hanibal został zmuszony, do opuszczenia Italii, a potem pobity w bitwie pod Zamą;
146 r.p.n.e. ? wojska Rzymu zdobyły i doszczętnie zniszczyły Kartaginę;
49 r.p.n.e. ? Cezar przekracza Rubikon i wkracza do Italii z legionami mówiąc ?Kości zostały rzucone?;
15.03.44 r.p.n.e. ? idy marcowe, śmierć Cezara, umierając mówi ?i ty Brutusie??;
31 r.p.n.e. ? bitwa pod Akcjum;
1 r.n.e. ? narodziny Chrystusa;
313 r.n.e. ? edykt mediolański, wydany przez Konstantyna Wielkiego, Ogłaszał on wolność wyznania w Cesarstwie Rzymskim. Od tej pory chrześcijanie bez przeszkód mogli wyznawać swoją religię;
330 r.n.e. - utworzono drugi Rzym w Konstantynopolu;
367 r.n.e. ? bitwa nad Frigidusem;
378 r.n.e. ? bitwa pod Adrianopolem, Wizygoci pokonują wojska rzymskie, dowodzący wojskami cesarz Walens jest martwy;
380 r.n.e. ? chrześcijaństwo religią państwową;
395 r.n.e. ? podział cesarstwa na wschodnie i zachodnie;
410 r.n.e. ? zdobycie Rzymu przez Wizygotów pod władzą króla Alaryka;
451 r.n.e. - bitwa na polach Katalaunijskich, wódz Hunów - Attyla;
455 r.n.e. ? Rzym został zdobyty i złupiony przez Wandalów prowadzonych przez króla Genzeryka;
476 r.n.e. ? germański wódz Odoaker pozbawia władzy Romulusa Augustulusa i odsyła królewskie insygnia do Konstantynopola, koniec starożytności;
Osiągnięcia:
? prawo i nauka o prawie;
? świetni inżynierowie;
? świetni inżynierowie;
? sklepienie łukowe;
? akwedukty;
? termy
? limesy i forty, by można było się szybko informować o zagrożeniu;
Wojny:
Wojny Punickie:
264-243- I wojna: konflikt z Kartaginą o Sycylię, ze względu na jej położenie, możliwość rządzenia całym morzem śródziemnym. Rzym zwyciężył i zmusił Kartaginę do oddania mu we władanie zachodniej Sycylii, która była I prowincją Rzymu;
218-202- II wojna: poprzedza ją wzmocnienie Kartaginy, w skutek podbojów Hanibala, w czasie trwania wojny wódz przeprawił się z wojskami (i ok. 30 słoniami bojowymi) przez Alpy. Odnosząc zwycięstwa, zbliżał się do Rzymu. Największe zwycięstwo nad Rzymem odniósł w bitwie pod Kennami. Został jednak zmuszony do wycofania się z Italii i pobity w bitwie pod Zamą;
146-III wojna: wojska Rzymu zdobywają i doszczętnie burzą Kartaginę;
Ważne: wojny punickie zmuszają Rzym do prowadzenia walki morskiej. Rzymska flota odnosi zwycięstwa, gdy zaczyna stosować pomost z żelaznymi hakami, pozwalający się na okręt przeciwnika;
Przyczyny upadku Rzymu:
? Kryzys zewnętrzny ? wielka wędrówka ludów, zmagania Rzymian z barbarzyńcami - słabnące imperium a bardziej witalnymi i zdrowymi plemiona barbarzyńców;
? Chrześcijaństwo - wartości państwowe (świeckie) i kościelne nie mogły funkcjonować razem w tak dużym państwie;
? Rozpad wewnętrzny - to podstawowy powód, w którego skład wchodziły: biurokracja, powszechna korupcja, wzrost podatków;
? Kryzys gospodarki ? była oparta na pracy niewolników, ale ich dopływ stanowiły wojny których Rzym nie prowadził już od dawna;
? Kryzys władzy cesarskiej - cesarze powoływani i odwoływani ( najczęściej mordowani), którzy toczyli ze sobą walki;
Skutki podbojów Rzymskich:
? Plebejusze biednieją, praca na roli staje się nieopłacalna wskutek importu tanich produktów z podbitych terenów;
? Armia oparta na poborach zostaje przekształcona na armię zawodową, ze sprzętem państwowym, a legioniści dostają wynagrodzenia;
? Legioniści są bardziej związani z dowódcami niż z republiką;
? Patrycjusze zaczynają się bogacić powstają latyfundia (duże majątki ziemskie, patrycjusze skupują ziemie od zadłużonych plebejuszy);
? Gospodarka oparta na pracy niewolników;
? Powstania niewolników;
? Zwiększenie się liczby obywateli;
? Brak zainteresowania polityką;
? Proletariat stanowi większość;
Postaci:
Romulus ? założyciel Rzymu;
Tarkwiniusz Pyszny ? ostatni monarcha;
Gajusz Juliusz Cezar ? wielki rzymski wódz i polityk, był również pisarzem, zdobył Galię, został zamordowany przez senatorów;
Oktawian August ? pierwszy cesarz rzymski, zwyciężył w wojnie z Markiem Antoniuszem, zaprowadził spokój o ład w państwie, popierał naukę i sztukę;
Attyla ? wódz Hunów w bitwie na polach katalaunijskich;
Flawiusz Romulus August ? ostatni cesarz rzymski;
Fritigern ? król Wizygotów, dowódca w bitwie pod Adrianopolem;
Walens ? cesarz Rzymski zginął w bitwie pod Adrianopolem;
Ważne:
? cesarstwo wschodnie istniało do 1454 roku;