Choroby ukladu oddechowego związane z paleniem

Michał Hanyż kl. 2B
• Dlaczego palimy???

Istnieją dwie grupy przyczyn:
-Pierwsza grupa obejmuje przyczyny psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu jest rodzajem czynności ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi osobami i pomagającej w przezwyciężeniu dystansu oraz uznawane jako towarzyską rozrywkę.
-Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń w zależności od okoliczności i predyspozycji specyficznych może oddziaływać na nasz układ nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn. uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np. papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować, inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich uczucie relaksu i odprężenia.
Czy jednak jest to warte tego, abyśmy umarli przedwcześnie na raka płuc lub byli współodpowiedzialni za rozwinięcie się np. astmy oskrzelowej u naszego późniejszego dziecka? Na to pytanie musi odpowiedzieć już sobie każdy z nas oddzielnie.

• Z czego składam się dym tytoniowy wchłaniany do naszych płuc???

Dym tytoniowy składa się z prawie 4.000 związków chemicznych, z tego ponad 40 to substancje rakotwórcze. Ich działanie nie jest ograniczone jedynie do palaczy tytoniu, ale także dotyczy wszystkich tych osób (mężczyzn, kobiet i dzieci), które przebywają w pomieszczeniach, gdzie występuje dym tytoniowy (tzw. "palenie bierne").

Oto przykłady niektórych tylko substancji występujących w dymie tytoniowym:

Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów mineralnych.
Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i inne gryzonie.
Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych, wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku. Posiada właściwości rakotwórcze.
Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie nowotworów złośliwych u człowieka.
Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.
DDT - insektycyd polichorowy.
Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe przed przenikaniem przez ich ściany substancji i związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np. wirusów.
Formaldehyd - związek stosowany m.in. do konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
Kadm - silnie trujący metal o właściwościach rakotwórczych.
Metanol - silne trujący związek chemiczny, używany do produkcji benzyn silnikowych.
Naftyloamina - wchodzi w skład barwników, używanych w przemyśle drukarskim. Posiada właściwości rakotwórcze.
Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także wpływa negatywnie na gen p53, który powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek, czyli powstawanie nowotworów.
Piren - związek używany w syntezie organicznej.
Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada właściwości rakotwórcze.
Tlenek węgla - zmniejszając zawartość tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów organizmu człowieka. Jest to związek będący bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w czasie pożarów.
Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej. Posiada właściwości rakotwórcze.
Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

• Czy wiesz czym się trujesz ???

Zanim powstanie papieros, do tytoniu dodaje się wiele aromatów, a także substancji konserwujących, często o nieznanym, utajnionym przez producentów składzie chemicznym. Na przykład specjalne sole powodują, że papieros stale się tli, amoniak zmieniając pH biologicznie uaktywnia nikotynę, cukier i lukrecja poprawiają smak, a gliceryna dłużej zachowuje świeżość tytoniu. Tak chemicznie "spreparowany" papieros dostarcza palaczowi substancji, od której się uzależnia - nikotyny oraz 4.000 innych toksycznych związków chemicznych, w tym 40 substancji o działaniu rakotwórczym.

• Czym grozi palenie tytoniu ???

Wchłanianie dymu tytoniowego zachodzi głównie w układzie oddechowym, a także w przewodzie pokarmowym jako rezultat połykania m.in. śliny. Składniki dymu przenikają do krwiobiegu i są rozprowadzane po całym organizmie. Zły wpływ dymu tytoniowego obserwowany jest nie tylko w obrębie jamy ustnej czy płuc, ale także we wszystkich innych narządach, np. w pęcherzu moczowym, trzustce, narządach rodnych itp. Wykazano również zaburzenia funkcjonowania narządu wzroku, czy uszkodzenia formującego się płodu.

• Jak dym „buszuje” w naszym organizmie???
Składniki dymu tytoniowego wchłaniane są głownie przez układ oddechowy, a wraz ze śliną także przez układ pokarmowy. Z pęcherzyków płucnych związki chemiczne przedostają się do krwi, a następnie poprzez krwiobieg rozprowadzane są po całym organizmie. W ciągu kilku minut po wchłonięciu największa ilość substancji toksycznych dochodzi do serca, wątroby, nerek i mózgu, a także innych dobrze ukrwionych narządów.

• Skutki długotrwałego palenia tytoniu dla płuc.

Objawy:
Po 20 latach palenia tytoniu mogą wystąpić: niewydolność oddechowa, rozedma, powtarzające się zakażenia płuc.

Nowotwór płuca jest na początku trudny do zdiagnozowania, gdyż z jego objawami palacze są oswojeni. Stały kaszel, i krwiopluci powinny skłonić do wizyty u lekarza. Radiografia i tomografia mogą wykazać nowotwór. Badanie włókien oskrzelowych pozwala ocenić umiejscowienie i charakter raka.

Sposoby leczenia:
Takie jak w innych chorobach nowotworowych płuc.

• Skutki krótkotrwałego palenia tytoniu dla płuc:

Przyczyny:
Wdychanie dymu tytoniowego znacznie zmniejsza utlenianie krwi. U zaawansowanych palaczy, którzy się zaciągają dymem, natlenieni wymaga od organizmu tyle samo wysiłku, co życie na wysokości 2000 m n.p.m. Podrażnienie oskrzeli powoduje wzrost wytwarzania wydzieliny i utrudnia jej wydalenie.

Objawy:
Pierwsze kłęby dymu tytoniowego powodują słaby suchy kaszel, potem pojawia się zwykle przyzwyczajenie i kaszel spowodowany drażnieniem zanika. Przez długi czas palacz odczuwa wyłącznie przyjemność z palenia tytoniu oraz drobne niedogodności, np. osłabienie zmysłów węchu i smaku, mniejszą zdolność do wysiłku fizycznego, przedłużające się katary i zimowe zapaleni tchawicy. Problemy pojawiają się przy codziennym wypalaniu 10 lub więcej papierosów przez wiele lat. Poranny, codzienny kaszel (obfity, z flegmą) jest pierwszą oznaką przewlekłego zapalenia oskrzeli. Uczucie duszności przy wysiłku pojawia się stopniowo.

Sposoby leczenia:
Zaprzestanie palenia tytoniu na tym etapie pozwala powrócić do zdrowia w ciągu ok.6 miesięcy. Zasadnicze znaczenie mają motywacja i wsparcie psychiczne. Należy wybrać "właściwy moment". Gumy do żucia zawierające nikotynę, plastry z nikotyną, która przykleja się na skórę na 24 godziny, mogą pomóc w znoszeniu objawów abstynencji. Jeśli używa się tych środków, należy całkowicie zaniechać palenia. Niepowodzenia nie powinny zniechęcać do podjęcia następnej próby, ponieważ odstawienie tytoniu jest trudne zarówno z przyczyn społecznych jak i psychologicznych.


BIBLIOGRAFIA:

1. Nicorette „Bez nałogów i w dobrym humorze” – poradnik
2. http://u-oddechowy.republika.pl – zatrucie tytoniem
3. http://palenie.esculap.pl/ - palenie tytoniu