"Romantycy muszą wyginąć, to darmo; dzisiejszy świat nie dla nich..." ocena postaw bohaterów "Lalki"

Romantycy muszą wyginąć, to darmo; dzisiejszy świat nie dla nich...” - Powyższe słowa bohatera „Lalki” uczyń mottem rozważań na temat oceny postawy bohaterów „Lalki” oraz spróbuj je odnieść do czasów tobie współczesnyc

Przytoczone w temacie słowa w pełni obrazują sytuację epoki romantyzmu w tamtych czasach. Wypowiedziane przez Doktora Szumana, w rozmowie z Rzeckim o Wokulskim, przedstawiają smutną prawdę o tej pięknej epoce, mianowicie o tym, że romantyzm skazany był na klęskę.

Akcja „Lalki” Bolesława Prusa toczy się na przełomie dwóch epok: umierającej (romantyzm) i rodzącej się (pozytywizm). Patrząc na to pod kątem historycznym, to romantyzm w Polsce kończy się wraz z rokiem 1863. Wówczas wybucha powstanie styczniowe, które w świadomości wielu Polaków stało się symbolem klęski idei powstania narodowego, a tym samym oznaczało koniec marzeń o jawnej walce zbrojnej z zaborcami. Natomiast ramy czasowe utworu to lata 1878 – 79, czyli piętnaście lat później. Widzimy, iż już w tych latach o prawdziwym romantyzmie, podpartym szczerymi ideami nie można było mówić.

Aby ocenić postawy bohaterów powieści trzeba jasno scharakteryzować kim jest romantyk. Otóż jest to osoba o poetycznym usposobieniu; idealista, marzyciel, fantasta; człowiek obdarzony nadmierną uczuciowością; w Polsce romantycy to ludzie najczęściej zdominowani przez motywy narodowo-wyzwoleńcze.

Bohaterem, którego odznacza największa ilość elementów romantycznych jest Ignacy Rzecki. Należy on do najstarszego pokolenia w „Lalce” i dlatego też wie czym jest prawdziwy romantyzm. Najlepszym tego przykładem są jego pamiętniki. Opisuje on w nich czasy napoleońskie i wielką wiarę w odzyskanie niepodległości przy pomocy Francuzów. Przejawem jego patriotycznej postawy jest również walka z zaborcą, m.in. w Wiośnie Ludów. Z pamiętników starego subiekta widzimy, iż Ignacy nadal wierzy, że Polska odzyska w końcu suwerenność, jednakże równocześnie jest świadom, iż będzie to bardzo trudne. Rzecki nie dopuszcza do siebie myśli, że czasy nieubłaganie się zmieniają, że zaistniała nowa sytuacja polityczna w Europie, w której to Francja związana sojuszem z Rosją nie będzie ingerowała w sprawy Polski.
Całe jego życie to wielka miłość do ojczyzny i walka o jej dobro. Niestety,
u schyłku jego życia, owe ideały przegrywają. W nowej, pozytywistycznej rzeczywistości, nie ma dla nich miejsca. Rzecki będzie musiał umrzeć w świadomości, że doznał klęski.

Drugim idealistą jest Stanisław Wokulski. Prus przedstawia tę postać w bardzo bujny sposób. Jest on niezdecydowany i przejawia zarówno cechy romantyczne jak i pozytywistyczne. Jest to związane z tym, iż Wokulski wychował się jeszcze w epoce romantyzmu, a dalsze dorosłe życie wiódł już w epoce pozytywizmu. Dlatego też, w obliczu nowej rzeczywistości próbuje on się przystosować i przeżyć w dobie pozytywizmu. Główną cechą, która wskazuje na postawę romantyczną jest miłość do Izabeli Łęckiej. To uczucie jest bardzo silne, opanowuje jego cały umysł doprowadzając często do różnego typu incydentów np. do zapominania o jego własnym interesie - sklepie. Stanisław jest indywidualistą, samotnikiem odrzuconym przez otoczenie. Jego uczucie kończy się tragicznie. Objawem tego jest nieudana próba samobójcza po której musi on na nowo zmierzyć się z życiem. Niestety niejasnym jest, którą drogę wybierze: czy romantyczną, czy pozytywistyczną.
Miłość do drugiej osoby to nie wszystko. Inną cechą jest patriotyzm i związany z tym udział w powstaniu styczniowym. Dla młodego Wokulskiego miłość do ojczyzny była bardzo ważną sprawą.
Wokulski przejawia też cechy postawy pozytywistycznej. Jest to szacunek do nauki, pragnienie wiedzy, czy też praca organiczna i praca u podstaw, przejawiana np. przez pomoc biedniejszym.
Z powyższych argumentów wynika, iż Wokulskiego nie można nazwać do końca romantykiem.

Julian Ochocki jest trzecim idealistą w „Lalce” B. Prusa. Jest on przedstawicielem najmłodszego pokolenia. Z tego też względu nie zna epoki romantyzmu od podszewki. Nie można go nazwać romantykiem, ponieważ występuje u niego bardzo wiele cech pozytywistycznych. Jest zafascynowany nauką i jej możliwościami, wierzy, że to właśnie ona jest w stanie zmienić świat na lepsze i sprawić iż ludziom będzie się żyło przyjemniej. Ochocki miał naturę romantyczną. Zgodnie z ideałem romantycznego buntownika - odkrywcy, podąża własnymi ścieżkami i kieruję się własnymi ideałami, nie patrząc na względy innych. Myśli on przyszłościowo oraz uważa, iż jego czyny stworzą ludziom nowy komfort życiowy.

Nawiązując do czasów współczesnych, można stwierdzić, iż romantycy odrodzili się na nowo. Wielu jest takich ludzi, którzy podchodzą do świata romantycznie. Uznają piękno przyrody, szanują ją, próbują nie wchodzić z nią w konflikt. Inni zakochują się do tego stopnia, iż nie widzą nic innego niż tą jedyną drugą osobę. Często uczucie okazuje się nieodwzajemnione i pojawiają się próby samobójcze. Są również tacy ludzie, którzy żyją marzeniami, lubią sobie pofantazjować, a jeszcze inni buntują się przeciwko panującym systemom społecznym i próbują im przeciwdziałać tworząc różne organizacje i związki, lub zwyczajnie protestując np. na wiecach.

Myślę, że romantyzm był skazany na klęskę w obliczu nadejścia nowej epoki, jaką był pozytywizm. Jednakże, system ten nie okazał się na tyle skuteczny na jaki wyglądał. Później w miarę upływu czasu nurty romantyczne zaczęły się odradzać. Zapewne musiała mieć na to wpływ literatura z tamtego okresu, do której wraz z postępem technicznym, miała dostęp coraz to większa ilość odbiorców.
Podsumowując, możemy stwierdzić, iż romantyzm zanikł na jakiś czas w naszej historii, ale ostatecznie powrócił nie doznając większych metamorfoz i utrzymując swoją piękną tradycję.