Charakterystyka trądziku pospolitego i różowatego. (dermatologia)
CHARAKTERYSTYKA TRĄDZIKU POSPOLITEO I RÓŻOWATEGO.
Trądzik pospolity i trądzik różowaty to przewlekłe, zapalne choroby skóry, w których zmiany chorobowe dotyczą głównie twarzy. Pomimo, że występują u pacjentów w różnym przedziale wiekowym i mają odmienny obraz kliniczny, to posiadają jednak wiele wspólnych cech. Szczególną cechą wspólną i ważną, ze względu na bliskość błon śluzowych oczu, jest
w obu tych schorzeniach rola bakterii występujących na skórze i w obrębie zmian ropnych.
Trądzik różowaty (łacińska nazwa - "rosacea") jest schorzeniem dotyczącym głównie skóry twarzy. Choroba ma związek z występowaniem łojotoku i częstymi zaczerwienieniami skóry pod wpływem zdenerwowania lub ciepła, co świadczy o zaburzeniach naczyniowo-ruchowych. Początek choroby nazywamy – „prerosacea” (stan przed rosacea). W stadium choroby prerosacea występuje nadmierna wrażliwość skóry, dlatego wszelkie działania profilaktyczne ukierunkowane są na właściwą pielęgnację skóry. Bardzo ważna w tym okresie jest ochrona skóry przed promieniowaniem słonecznym oraz unikanie sytuacji, w których może dojść do podrażnienia skóry przez czynniki zewnętrzne. Zastosowanie działań profilaktycznych może zapobiec rozwojowi utrwalonych zmian rumieniowych i dalszego rozwoju pełnoobjawowego trądziku różowatego (rosacea).
W przebiegu trądziku różowatego wyróżniamy następujące postacie:
1) Postać rumieniowo-naczyniową. Stadium to występuje u ponad 80% wszystkich przypadków rosacea. Cechuje się początkowo przemijającymi napadowymi rumieniami, które z biegiem czasu ulegają utrwaleniu. Dodatkowo pojawiają się teleangiektazje, czyli rozszerzenia naczyń krwionośnych. Zmiany skórne mają charakter symetryczny, występują w środkowej części twarzy, nosa, czoła oraz na policzkach. Pierwsze objawy pojawiają się w 30 - 50 roku życia. Zmianom skórnym towarzyszą często dolegliwości - pieczenie, swędzenie, palenie, uczucie napięcia skóry.
2) Postać grudkowo - krostkowa. Okres ten charakteryzuje się długotrwałym
rumieniem, na podłożu którego pojawiają się grudki i krosty. W tym stadium u niektórych pacjentów dołączają się objawy zapalenia spojówek oczu. Objawia się to łzawieniem, pieczeniem oczu, nietolerancją światła oraz obrzękiem powiek.
3) Postać przerosła. Charakterystyczną cechą tego stadium jest obecność guzków i guzów szczególnie na skórze nosa. W przypadku rozpoznania tej postaci należy podjąć systematyczne leczenie i wdrożyć działania profilaktyczne.
Rosacea powraca zwykle przez wiele lat. U kobiet nawroty i zaostrzenia często mają związek z występowaniem miesiączki i okresu przekwitania. Postać przerosła trądziku wymaga leczenia chirurgicznego, a nawroty choroby po takim leczeniu są częstsze, o wiele bardziej nasilone i trudniej poddające się dalszej terapii. W leczeniu trądziku różowatego wskazane jest przyjmowanie witamin, głównie PP i B2. Leczenie jest długotrwałe, wielomiesięczne, a nawet kilkuletnie. W zależności od zaawansowania zmian skórnych stosuje się:
leki zewnętrzne (odkażające, przeciwpasożytnicze, przeciwzapalne, przeciwłojotokowe),
leki doustne (niektóre antybiotyki, leki hormonalne, witaminy),
zabiegi fizykoterapeutyczne (np. masaż),
odpowiednie postępowanie pielęgnacyjne w gabinecie kosmetycznym i w domu,
ochrona przed niekorzystnym wpływem czynników atmosferycznych (kremy
z filtrami przeciwsłonecznymi).
Osoby chorujące na trądzik różowaty powinny unikać nasłoneczniania skóry twarzy, a także nie powinny korzystać z opalania w solarium, z sauny, unikać wysokich i niskich temperatur, nadmiernej suchości lub wilgotności otoczenia, wiatru, ćwiczeń fizycznych, stresu, alkoholu, pikantnych potraw oraz leków rozszerzających naczynia krwionośne, sterydów i niektórych leków obniżających poziom cholesterolu. Do pielęgnacji cery skłonnej do trądziku różowatego powinno się używać odpowiednich dermokosmetyków zaleconych przez dermatologa. Do mycia twarzy dobrze jest używać tylko przegotowanej wody bez mydła, wycierać twarz bardzo miękkim ręcznikiem, nie pocierając jej. Z diety powinno się wykluczyć kawę, mocną herbatę, ocet, musztardę oraz chrzan.
Trądzik pospolity (łacińska nazwa – „acne vulgaris”) jest jedną z najczęstszych chorób dermatologicznych. Dotyka zarówno chłopców jak i dziewczęta w przedziale wiekowym 12 – 25 lat. Jeżeli zostanie zaniedbany, jego stan ulegnie pogorszeniu, a na twarzy pozostaną blizny, bądź rozszerzone pory. Coraz częściej zaczynamy mówić o „trądziku późnym”, który może trwać, aż do 40 roku życia. W przebiegu trądziku pospolitego wyróżniamy następujące odmiany kliniczne:
1) trądzik zaskórnikowy – jest najdelikatniejszą formą trądziku, składają się na niego zaskórniki otwarte oraz zaskórniki zamknięte,
2) trądzik grudkowo - krostkowy - obok zaskórników występują również grudki i krosty,
3) trądzik guzkowo - cystowy - z licznymi głębokimi zapalnymi guzami i guzkami wypełnionymi treścią ropną lub ropno-krwistą, z różną tendencją do bliznowacenia,
4) trądzik piorunujący - dla którego, oprócz wykwitów trądzikowych z dużą tendencją do rozpadu, charakterystyczne są objawy ogólne: wysoka gorączka, spadek masy ciała, a także dolegliwości bólowe ze strony układu mięśniowo-stawowego oraz odchylenia w badaniach laboratoryjnych.
Występuje pięć głównych przyczyn, przez które spotykamy się z trądzikiem pospolitym. Mianowicie nadmierne wydzielanie łoju przez gruczoły łojowe, bakterie, zaburzenia hormonalne, czynniki dziedziczne oraz nieprawidłowy proces rogowacenia naskórka. Postawienie rozpoznania nie sprawia zwykle żadnych problemów. Wybór metody leczenia zależy od postaci trądziku. Łagodne postacie wymagają jedynie leczenia miejscowego, w ciężkich stosuje się leczenie skojarzone - zewnętrzne i ogólne. W leczeniu ogólnym stosuje się antybiotyki oraz witaminy o działaniu przeciwłojotokowym. Celem leczenia trądziku jest zapobieganie nadmiernemu rogowaceniu przymieszkowemu, zahamowanie rozwoju oraz zmniejszenie łojotoku. Leczenie jest procesem długotrwałym, a w umiarkowanej postaci trądziku może trwać nawet 4-6 lat. Do leków najczęściej stosowanych w trądziku należy nadtlenek benzoilu. Dostępnymi na rynku preparatami nadtlenku benzoilu są: Benzacne 5 i 10%, Oxy oraz preparaty złożone: Clearasil - Ultra (nadtlenek benzoilu + krzemian glinu), Acnidazil (nadtlenek benzoilu + mikonazol). Istnieją również preparaty nadtlenku benzoilu z dodatkiem siarki, imidazoli, hydroksychinolonu, kwasu glikolowego oraz mleczanu cynku. Czynniki pogarszające przebieg trądziku to czekolada, ostre przyprawy, kremy o tłustej konsystencji, stres, nerwy, pocenie, niektóre leki, odżywki dla kulturystów oraz miesiączka u dziewcząt. Do pielęgnacji twarzy należy używać żeli antybakteryjnych lub pianek zamiast wody i mydła, po myciu twarzy stosować tonizację tonikiem bezalkoholowym, kremy antybakteryjne i matujące, wykonywać peelingi oraz maseczki oczyszczające, jeżeli nie ma ropnych wyprysków. Nie należy zaś stosować kremów odżywczych, dotykać twarzy brudnymi rękoma, wyciskać lub rozdrapywać zmian, stosować silnie wysuszających preparatów, a także przesadnie opalać się zarówno w solarium jak i na słońcu.
Trądzik jest przykrą dolegliwością i często jest przyczyną kompleksów. Na trądzik cierpi ponad 50% młodzieży. W dużym stopniu efekty leczenia zależne są od skrupulatnego wypełniania zaleceń lekarskich i współpracy pacjenta z wykwalifikowaną kosmetyczką. Lekarz dermatolog decyduje o sposobie leczenia, dlatego nie powinniśmy tego bagatelizować. O przerwaniu leczenia lub zmianie leku, również zawsze decyduje lekarz dermatolog. Po serii zabiegów przeprowadzonych w gabinecie uzyskuje się poprawę wyglądu skóry, stabilizuje się wydzielanie gruczołów łojowych, a podrażnienia skóry i stany zapalne zostają złagodzone. Cera trądzikowa to cera wrażliwa i pielęgnacja jej musi być delikatna i przemyślana.