Chrorby układu wydalniczego

Drogi moczowe tworzą wydajny system oczyszczający organizm z ubocznych produktów przemiany materii i nieczystości. W skład tego delikatnego układu wchodzi sześć narządów – dwie nerki, dwa moczowody, pęcherz moczowy oraz cewka moczowa.
Jeśli nerki i pęcherz moczowy nie pracują prawidłowo, szkodliwe substancje gromadzą się we krwi i tkankach. Niektóre są trujące i uszkadzają komórki. Jeśli nie zostaną usunięte, zaczynają się odkładać. W efekcie zagrożone jest życie danej osoby.
Są też inne choroby nerek i pęcherza, które, choć utrudniają egzystencję i sprawiają duży ból, nie łączą się z niebezpieczeństwem utraty życia. Współczesna medycyna zna wiele sposobów leczenia takich dolegliwości, jest w stanie zmniejszyć cierpienie i daje szansę wyleczenia. Gałąź medycyny zajmująca się chorobami nerek to nerofologia ( gr. Nephros = nerka; zajmuje się rozpoznawanie i leczeniem zachowawczym schorzeń układu moczowego), a chorobami układu moczowego - urologia ( z gr. Oron, z łac. Urina = mocz; rozpoznawanie i leczenie schorzeń układu moczowego wymagających leczenia zabiegowego).

Układ moczowy
Jego zadaniem jest zbieranie ubocznych i ostatecznych produktów pochodzących z przemian biochemicznych i metabolicznych. Jego głównymi narządami są nerki, które wytwarzają mocz jako produkt filtracji krwi. Rola nerek w organizmie polega przede wszystkim na wydalaniu zbędnych produktów przemiany materii. Zaburzenia przesączania w kłębkach nerkowych oraz wydalania i wchłaniania wielu substancji w cewkach nerkowych odbijają się w sposób istotny na sprawności i wydolności czynnościowej całego organizmu człowieka. Nerki są narządem parzystym. Do ich górnych biegunów przylegają nadnercza - gruczoły wydzielania wewnętrznego. Od strony przyśrodkowej wnikają do nerek naczynia krwionośne, nerwy i miedniczka nerkowa. Tkankę nerwową tworzą nefrony znajdujące się w tkance łącznej. Unaczynienie nerek stanowią tętnice nerkowe odchodzące od aorty brzusznej. Krew z nerki wypływa żyłą nerkową wpadającą do żyły głównej dolnej. Tak duży przepływ krwi przez nerki jest niezbędny dla zapewnienia prawidłowości ich funkcji w organizmie. Drogi wyprowadzające mocz stanowią kielichy, miedniczka nerkowa, moczowód, pęcherz moczowy oraz cewka moczowa. (Rys. 1).

Nefron
Nefron stanowi podstawową jednostkę czynnościową nerki. Składa się on z kłębuszka nerkowego oraz cewki. Kłębuszki stanowią sieć drobnych naczyń włosowatych otoczonych torebką Bowmana, do której następuje przesączanie tzw. moczu pierwotnego. Przepływa on następnie do cewki (kanalika), w której przy przepływaniu przez jej kolejne odcinki następuje wychwytywanie substancji niezbędnych do życia (głównie woda i sód). Cewka dzieli się na cewkę bliższą (kanalik bliższy), pętlę Henlego, cewkę dalszą (kanalik dalszy) oraz cewkę zbiorczą (kanalik zbiorczy), z której mocz ostateczny spływa poprzez brodawkę do kielicha nerkowego. (Rys. 2).

Funkcja nerek
Zasadniczą funkcją nerek w ustroju jest utrzymanie prawidłowego składu płynów ustrojowych. Dzięki skomplikowanym mechanizmom regulowanym częściowo przez hormony pochodzące z odległych nieraz regionów organizmu (przysadka mózgowa, serce, nadnercza) oraz substancje produkowane bezpośrednio w nerce potrafi ona stać na straży równowagi środowiska wewnętrznego. Nerki odgrywają zasadniczą rolę w regulacji gospodarki wodnej, sodowej, potasowej, wapniowo - fosforanowej równowagi kwasowo - zasadowej oraz regulacji ciśnienia tętniczego krwi. W nerkach produkowane są także niektóre substancje hormonalne, np. erytropoetyna, regulująca produkcję krwinek czerwonych przez szpik.

Kreatynina
Kreatynina jest substancją powstającą podczas przemian metabolicznych zachodzących w mięśniach. Cechuje się tą właściwością, że przefiltrowana przez kłębki nerkowe ulega całkowitemu wydaleniu z moczem. Nie podlega zatem wchłanianiu zwrotnemu. Powyższe właściwości kreatyniny zostały wykorzystane przy określaniu wielkości filtracji kłębowej. Ponadto samo stężenie kreatyniny w surowicy daje możliwość oceny funkcji nerek.
Najczęstszymi chorobami układu moczowego, a w tym nerek są:

Ostra niewydolność nerek
Niewydolność nerek może mieć ostry charakter i rozwiązać się w ciągu kilku dni, nawet godzin. Może być wywołana przez infekcję, reakcję na lek, nagłe zablokowanie dróg moczowych lub poważną chorobę, np. atak serca.
Nerki szybko przestają prawidłowo pracować, w wyniku czego szkodliwe, uboczne produkty przemiany materii gromadzą się w krwi. Chory oddaje mało moczu, odczuwa senność i mdłości, może wymiotować, a nawet stracić przytomność.
Podstawowymi badaniami dla rozpoznania ostrej niewydolności nerek, poza zebraniem wywiadu lekarskiego, są badania laboratoryjne krwi i moczu. Natomiast dla określenia jej przyczyny pomocne mogą być badania takie jak: ultrasonograf (USG) układu moczowego oraz, u niektórych pacjentów – biopsja nerki.

Przewlekła niewydolność nerek
To zespół chorobowy stanowiący zejściową fazę większości przewlekłych chorób nerek, które doprowadzają do systematycznego niszczenia nefronów. W przypadku zniszczenia ponad 80% czynnych nefronów powstaje skrajna postać przewlekłej niewydolności nerek - mocznica. Podstawowymi badaniami dla rozpoznania przewlekłej niewydolności nerek oraz stadium jej zaawansowania są: próba zagęszczania moczu, określenie wielkości filtracji kłębowej oraz badania laboratoryjne krwi i moczu. Dla określenia przyczyny przewlekłej niewydolności nerek należy wykonać szereg przedstawionych w dalszej części rozdziału badań, od ultrasonografii (USG) układu moczowego na biopsji nerki kończąc.

Sztuczna nerka
Nagła niewydolność nerek leczona jest różnymi sposobami, między innymi operacyjnie, środkami farmakologicznymi, kroplówką dożylną i specjalną dietą. Ważną funkcję spełnia maszyna do dializy nerek (tzw. sztuczna nerka). Jest to rodzaj „mechanicznej nerki”, która filtruje i oczyszcza krew. Proces ten jest bezbolesny, ale zwykle zabiera kilka godzin i w przypadku niewydolności nerek trzeba go regularnie powtarzać.
Podczas zabiegu o nazwie hemodializa układ krwionośny pacjenta jest połączony rurkami z maszyną do dializy nerek. Bywa że rurki doprowadzają płyn do brzucha – ten zabieg nazywamy dializą otrzewnową.
W niektórych przypadkach niewydolność nerek ,a wolniejszy i długotrwały przebieg. Wśród objawów zaobserwowano obrzęki, zmęczenie, osłabienie mdłości, duszności i bóle w klatce piersiowej i w jamie brzusznej. Do najważniejszych sposobów leczenia należy podawanie leków, dieta, dializa nerek bądź ich przeszczep. Przewlekła niewydolność nerek jest stanem bardzo niebezpiecznym.

Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek
Przebiega bardzo gwałtownie – rozwija się w ciągu kilku dni. Chory może odczuwać ból w okolicach zaatakowanych narządów. Temperatura ciała wzrasta, ale pacjent czuje zimno i dreszcze, często oddaje mocz i odczuwa przy tym ból i pieczenie.
Bakterie wywołujące chorobę mogą pochodzić z innych części organizmu i przedostać się do nerek przez krwiobieg albo układ limfatyczny. Choroba jest jeszcze poważniejsza u tych pacjentów, u których oddawanie moczu jest utrudnione, np. z powodu kamieni w nerce lub pęcherzu, albo, u mężczyzn, z przerostu gruczołu prostaty. Podstawowym leczeniem jest cykl kuracji antybiotykowej, poza tym zaleca się leżenie w łóżku i przyjmowanie dużej ilości płynów.

Przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek
Pewna liczba ludzi cierpi na powtarzające się ataki odmiedniczkowego zapalenia nerek. Na początku objawy są niemal niezauważalne, jednak stopniowo choroba uszkadza nefrony, których regeneracja staje się coraz trudniejsza.
Wczesne objawy są stosunkowo łagodne, dopiero po pewnym czasie dają się zauważyć poważne symptomy niewydolności nerek. Kuracja polega na podawaniu antybiotyków, operacyjnym korygowaniu wadliwych zastawek lub usuwaniu kamieni z dróg moczowych.

Kłębuszkowe zapalenie nerek
Pojawia się w wyniku uszkodzenia kłębuszków, mikroskopijnych zbiorów naczyń włosowatych, tworzących podstawowe elementy filtracyjne każdego nefronu. Choroba ta może mieć rożne przyczyny, np. nieprawidłowy skład związków chemicznych znajdujących się w organizmie, w wyniku którego wadliwie zbudowane cząsteczki białek krwi zatykają kłębuszki. Do objawów należy mętny lub czerwony mocz, mdłości i senność, czasem ból nerek. Niejednokrotnie nadmiar płynu gromadzi się w takich miejscach jak łydki, powodując obrzęk. W cięższych przypadkach dochodzi do niewydolności nerek.
Głównymi metodami leczenia jest podawanie różnego typu leków. Leczenie obejmuje podawanie sterydów oraz cytostatyków, a czasami także diuretyków (leków odwadniających). Te ostatnie są stosowane w celu stymulacji odprowadzania nadmiaru płynów z organizmu w momencie pojawienia się zaburzeń funkcji nerek.
To schorzenie o podłożu immunologicznym, które może prowadzić do rozwoju ostrej (rzadko) lub przewlekłej (częściej) niewydolności nerek. Podejrzenie kłębuszkowego zapalenia nerek określa się na podstawie wywiadu lekarskiego, badania przedmiotowego pacjenta oraz badań laboratoryjnych krwi i moczu. Zasadniczym badaniem dla rozpoznania rodzaju oraz stopnia zaawansowania kłębuszkowego zapalenia nerek jest biopsja nerki.

Cewkowo - śródmiąższowe zapalenie nerek
To schorzenia, które pierwotnie rozgrywają się na terenie śródmiąższu oraz przylegających cewek nerkowych. Mogą być one wywołane przez czynniki bakteryjne (np. odmiedniczkowe zapalenie nerek) lub niektóre leki. Cewkowo - śródmiąższowe zapalenie nerek rozpoznawane jest na podstawie szczegółowego wywiadu lekarskiego oraz badania przedmiotowego pacjenta. Dużą pomocą w jego potwierdzeniu są badania laboratoryjne (w tym wykonanie posiewu moczu), ultrasonografia (USG) układu moczowego, niekiedy urografia. W przypadku ostrego, niebakteryjnego śródmiąższowego zapalenia nerek, szczególnie przebiegającego z ostrą niewydolnością nerek, konieczne jest wykonanie biopsji nerek. U pacjentów z nawracającym bakteryjnym cewkowo - śródmiąższowym zapaleniem nerek konieczne być może wykonanie cystoureterografii mikcyjnej i / lub badanie urodynamiczne.

Wielo-torbielowate zwyrodnienie nerek
Jest to wrodzona choroba polegająca na tworzeniu się w nerkach wielu torbieli, które systematycznie niszczą miąższ nerkowy. Często w przebiegu tego schorzenia mogą się także tworzyć torbiele w wątrobie. Rozpoznanie tego zespołu chorobowego wymaga zebrania dokładnego wywiadu chorobowego (choroba wrodzona) oraz zbadania pacjenta (wyczuwalne, duże, często nierówne nerki), wykonania szeregu badań obrazowych: ultrasonografii (USG) układu moczowego, urografii, scyntygrafii nerek, a niekiedy angiografii nerkowej.

Kamica nerkowa
Jest chorobą nerek, która powstaje wskutek nadmiernej krystalizacji niektórych związków w moczu (np. szczawianów wapnia) i tworzenia się kamieni nerkowych. Przesunięcie się kamienia do moczowodów może spowodować zablokowanie odpływu moczu oraz wystąpienie silnych dolegliwości bólowych, tzw. kolki nerkowej. Podstawowym badaniem pomocnym w rozpoznaniu kamicy nerkowej i lokalizacji kamienia jest ultrasonografia (USG) nerkowa. Pomocna w określaniu stopnia zastoju moczu spowodowanego obecnością kamienia w drogach moczowych jest urografia. Istotne jest także wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych krwi i moczu.

Bolesna kolka nerkowa
U niektórych ludzi kamień nerkowy (albo kilka kamieni) rośnie bardzo powoli i właściwie nie daje o sobie znać aż do momentu, kiedy cały kamień lub oderwany od niego kawałek zaczyna się przesuwać przez moczowód do pęcherza. W rezultacie chory odczuwa bardzo bolesną kolkę nerkową.

Białkomocz
Jest to zjawisko, w którym dochodzi do pojawienia się białka w moczu. Najczęściej oznacza to, że doszło do rozwoju jednej z postaci kłębuszkowego zapalenia nerek. Niekiedy białkomocz może wystąpić przejściowo w takich stanach jak: gorączka, wysiłek fizyczny.


Krwiomocz
Jest to zjawisko, w którym dochodzi do pojawienia się krwinek czerwonych w moczu. Jeżeli można je wykryć dopiero badaniem mikroskopowym, określa się to krwinko moczem, jeśli natomiast obecność krwi w moczu stwierdzić można gołym okiem, to nazywa się to krwiomoczem. Należy pamiętać, że spożywanie niektórych pokarmów (np. buraków) może spowodować zmianę zabarwienia moczu przypominającą krwiomocz.

Zapalenie pęcherza
Polega zwykle na powstaniu stanu zapalnego błony śluzowej pęcherza, co jest najczęściej rezultatem infekcji bakteryjnej. Rzadko występuje ono u mężczyzn i wtedy zazwyczaj spowodowane jest nieprawidłowością w budowie anatomicznej tego narządu. Tymczasem cztery na pięć kobiet zostaje zaatakowanych tą chorobą w ciągu życia. Nawet przy zachowaniu wszelkich zasad higieny zarazki znajdujące się na skórze i okolicy odbytu mogą z łatwością przedostać się cewką moczową do pęcherza, gdzie w niedługim czasie wywołają infekcję.
Inne czynniki ułatwiające wystąpienie zapalenia pęcherza u kobiet są podobne. Należy do nich ciąża, poród, zabieg chirurgiczny (np. nacięcie krocza), źle dobrany rozmiar środka antykoncepcyjnego (np. kapturka) i zwykłe zmiany hormonalne, łącznie z początkiem menstruacji i menopauzy.

Przerost prostaty
W tym wypadku spore utrudnienia w oddawaniu moczu mają starsi mężczyźni. Gruczoł krokowy (prostata) otacza odcinek cewki moczowej w pobliżu pęcherza moczowego. Wytwarza on wydzielinę wchodzącą w skład nasienia. Przewody gruczołu krokowego uchodzą do cewki moczowej.

Każdy człowiek, który zauważy u siebie objawy zapalenia nerek, powinien jak najwięcej pić płynów. Ponadto lekarz może przepisać antybiotyk w celu zwalczenia infekcji. Takie połączone działanie zwykle jest skuteczne, a jeśli nie, pacjent zostaje skierowany na badania czy u podłoża choroby nie występują jakieś inne dolegliwości.

Choroby jelit

Połykany przez nas pokarm podlega skomplikowanym procesom, podczas których wszystkie potrzebne składniki odżywcze są wchłaniane do organizmu, a szkodliwe produkty uboczne – wydalane. Niestety, jelita – miejsce w którym przebiegają te procesy – narażone są na różne choroby.
Trawienie pokarmów – czyli wchłanianie wszystkich składników pokarmowych do krwiobiegu i przekształcanie pozostałości w gęstą masę, która zostanie wydalona jako kał. Najpierw pokarm zostaje rozłożony w żołądku przez różne związki chemiczne, następnie podlega przetworzeniu przez jelita, które są ostatnimi elementami układu trawiennego. Najogólniej jelita można podzielić na dwie podstawowe części: jelito cienkie i jelito grube.

Przed omówieniem poszczególnych chorób jelit należy przedstawić sposób, w jaki normalnie pracują.

Jelito cienkie
Ma kształt wąskiej, zwiniętej rurki wychodzącej z dolnego otworu żołądka. Jego długość wynosi 6-7 metrów, a średnica 15 do 30 milimetrów. Składa się z dwunastnicy w kształcie litery C, zwiniętego jelita czczego oraz jelita krętego. W jelicie cienkim odbywa się wchłanianie substancji odżywczych.

Jelito grube
Jest szersze i krótsze – ma około 1,5 metra, a składa się z trzech odcinków: jelita ślepego z wyrostkiem robaczkowym, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. W jelicie grubym następuje przetwarzanie nie wchłoniętych wcześniej składników pokarmowych, zawierających bardzo dużo błonnika, którego organizm ludzki nie trawi. Jelito grube i dolna część jelita krętego zawierają dużo bakterii, wspomagających końcowe fazy trawienia. Sama ich obecność w tej część przewodu pokarmowego nie jest źródłem infekcji – chyba, że w skutek zaburzeń bakterie dostaną się w inne rejony organizmu. Okrężnica spełnia funkcje filtra usuwającego nadmiar płynu z produktów ubocznych, które następnie zostają zmagazynowane jako kał w okrężnicy po lewej stronie brzucha. Kał zostanie wydalony za zewnątrz przez odbytnicę i odbyt.

Dwunastnica
Jest położona w prawej górnej części brzucha (patrząc na człowieka z przodu), dość blisko kręgosłupa.
Trzustka
Jest gruczołem położonym pod żołądkiem i łączy się z dwunastnicą w środku jej długości. Gruczoł ten produkuje duże ilości enzymów trawiennych (pewnego rodzaju białka), które pomagają w rozkładzie tłuszczów i białek. Biorą one udział w ostatecznym etapie trawienia. Enzymy docierają do dwunastnicy przez przewód trzustkowy. Także żółć z wątroby płynie przewodem żółciowym do dwunastnicy, by wspomóc trawienie pokarmów.

Jelito czcze
Z dwunastnicy pokarm przemieszcza się do jelita czczego. Błona śluzowa tej części jelita produkuje inne enzymy i dodatkowy płyn, ułatwiający prześliźnięcie się pokarmu przez pozostała część jelita cienkiego. Mięśnie w ścianie jelita czczego wykonują falujące skurcze (tzw. perystaltyka jelit), przepychając pokarm w kierunku jelita krętego. Wewnętrzna powierzchnia jelita czczego jest mocno pofałdowana i pokryta małymi kosmykami, dzięki czemu obszar pochłaniania substancji odżywczych jest większy. Pozwala to wchłonąć w ścianę jelita czczego składniki pokarmowe, które następnie przechodzą do krwiobiegu i przez żyły do wątroby.

Wątroba
Tutaj zostają one przekształcone w inne substancje chemiczne, takie, które organizm potrafi wykorzystać do wytworzenia energii, wzrosty czy regeneracji tkanek.

Jelito kręte
Pozostała część procesu wchłaniania pokarmów ma miejsce w jelicie krętym. Ponadto tutaj właśnie dochodzi do reabsorbcji dużej ilości płynów, dzięki czemu udaje się utrzymać właściwy poziom płynów i soli w organizmie. W przeciwnym razie po upływie kilku godzin doszłoby do poważnego odwodnienia organizmu.

Najczęstszymi chorobami jelit są:

Znamy wiele różnych schorzeń jelit, ale liczba objawów, czy dających się zauważyć skutków, jest niewielka. Dzieje się tak dlatego, ponieważ jelito jest dość prostym systemem, w którym tylko kilka elementów może ulec uszkodzeniu. Choroba jelit może upośledzić proces trawienia i doprowadzić do nieprawidłowego wchłaniania pokarmu albo negatywnie wpłynąć na przesuwanie się pokarmu wzdłuż kanału jelit. Pokarm może się przesuwać albo zbyt szybko, jak w biegunce, zbyt wolno przy zaparciu, albo też tkwić w miejscu, jeśli jelito zostanie zablokowane. Złe wchłanianie upośledza także cały proces trawienia, w wyniku czego organizm otrzymuje zbyt mało składników pokarmowych, by masa ciała utrzymała się na stałym poziomie. Czasami dochodzi kilku kg tygodniowo.

Biegunka
Podczas jej trwania jelito kręte i okrężnica nie wchłaniają odpowiedniej ilości płynów. Dochodzi do odwodnienia organizmu. Przyczyną choroby są najczęściej infekcje bakteryjne.

Zaparcia
Są spowodowane zwykle niedoborem błonnika w diecie pacjenta. Natomiast niedrożność jelit może mieć kilka przyczyn, łącznie ze skrętem jelit, guzem albo przepukliną, czyli przedostaniem się przez włókna mięśniowe w ścianie brzucha małego odcinka jelita, który zostaje zaciśnięty albo nawet zablokowany.

Bóle i krwotoki wewnętrzne
Ból brzucha, który czasem błędnie nazywany jest „bólem żołądka”, pojawia się wtedy, gdy dochodzi do nadmiernego naciągnięcia lub wzmożonej czynności ścian jelit. Innym źródłem bólu bywa zapalenie wewnątrz jelit. Ból może mieć postać kurczy, czyli mieć okresowo mniejszą intensywność, ale bywa też tępy i stały, i w takim przypadku raczej ostry.
Krwotoki wewnętrzne czasem nie wywołują żądnych widocznych objawów zewnętrznych. Długotrwały krwotok może doprowadzić do anemii, której pierwszymi objawami są zmęczenie i duszności, gdyż mniejsza ilość krwi nie jest w stanie dostarczyć do płuc odpowiedniej ilości tlenu. Jeśli krwawienie występuje niżej, w jelicie grubym, albo jest dość obfite, widocznym znakiem będzie krew pojawiająca się w kale. Takie zjawisko może stanowić objaw poważniej choroby jelit i należy natychmiast zawiadomić lekarza, ale wywołać je mogą także hemoroidy, czyli guzki krwawnicze, które usuwa się bez kłopotu.

Badania jelit
Jeśli do lekarza zgłasza się pacjent, u którego zachodzi podejrzenie choroby jelit, zwykle potrzebne jest badanie fizykalne jamy brzusznej. Niemal każdą część jelita można wyczuć przez miękką ścianę brzucha, zatem po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem, lekarz rozpoczyna badanie palpacyjne, sprawdzając, czy nie występują wyraźne obrzęki, zgrubienia czy bolesne miejsca. Potrzebne bywa też wewnętrzne badanie odbytnicy (rektoskopia). Badanie krwi wykaże, czy chory nie ma anemii oraz jak funkcjonują wątroba i nerki.
Laboratoryjne badanie kału i moczu pozwoli stwierdzić, czy występują nieprawidłowości w trawieniu pokarmów albo wchłanianiu wody lub czy wystąpił krwotok w jelicie. Analiza mikroskopowa kału pozwoli wykryć obecność pasożytów chorobotwórczych. Zdjęcia rentgenowskie służą do zbadania stanu fizycznego jelit, ale wykonuje sie je po podaniu pacjentowi tzw. kontrastu. Kontrast, którym jest związek baru, zatrzymuje promienie X dzięki czemu na zdjęciu są widoczne zarysy żołądka i jelita cienkiego. Podobnie zdjęcie okrężnicy można zrobić po wykonaniu wlewu cieniującego z barytu przez odbytnicę.

Nerwy
Stres emocjonalny i zmiany nastrojów także prowadzą do zaburzeń e normalnym funkcjonowaniu jelit. Ostrzejsze formy występują zwykle u dzieci, które na problemy emocjonalne reagują wymiotami, biegunką czy bólami brzucha. U dorosłych znajdujących siew silnej sytuacji stresowej może pojawić się biegunka czy bóle przypominające kolkę. Funkcje jelit częściowo kontrolowane są przez część układu nerwowego, która odpowiada za odruchy. Nie polegają one świadomej kontroli, zatem kiedy problemy emocjonalne prowadzą do rozstroju funkcji jelit, pacjent może początkowo nie zdawać sobie sprawy z jego przyczyny. Rezultatem jest nadmierna aktywność jelita, powodująca ból. W leczeniu niezwykle istotną rolę odgrywa wiec terapia psychologiczna.

Zespół wrażliwego jelita
Do najważniejszych przyczyn powstawania należy tez zapalenie tego narządu. Zmieniona przez stan zapalny błona śluzowa jelit produkuje nadmiar płynów, wskutek czego zwiększa się objętość masy znajdującej się w jelitach. Mięśnie i nerwy jelit zostają podrażnione i kurczą się intensywniej, wywołując biegunkę. Jeśli gwałtowne skurcze są nieskoordynowane, fala perystaltyczna nie przebiega regularnie wzdłuż całego jelita. Może się zdarzyć, że jeden fragment jelita kurczy się, zanim następny zdążył się rozluźnić, zatem przepychana masa napotyka na przeszkodę. Rezultatem są naprężenia jelit i ból.

Zapalenie jelit
Jest zwykle wynikiem infekcji. Infekcja wirusowa powoduje biegunkę lub zaburzenia żołądkowo – jelitowe. Bakterie mogą także wywołać zatrucie pokarmowe, cholerę, tyfus i dyzenterię. Podobne objawy mogą wywołać niektóre niewłaściwe zażywane leki przeczyszczające które powodują gromadzenie się nadmiaru płynu w jelitach.

Wrzodzejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego – Crohna
Wrzodzejące zapalenie jelita grubego jest spowodowane zapaleniem błony śluzowej jelita grubego, a choroba Leśniowskiego – Crohna to stan zapalny błony śluzowej jelita krętego i w mniejszym stopniu grubego, przełyku lub żołądka. Żadne ze schorzeń nie powstaje na tle infekcji jelitowej (bakteryjnej czy tez wirusowej), przyczyna choroby nie jest znana (podejrzewa się autoimmunologiczne lub genetyczne). Wrzodzejące zapalenie jelita grubego wywołuje biegunkę i może doprowadzić do krwotoku okrężnicy. Choroba Leśniowskiego – Crohna może ostatecznie doprowadzić do zapalenia kanału trawiennego na całej jego długości, od jamy ustnej do odbytu.

Niedrożność jelit
Zwolniona praca jelit jest spowodowana brakiem albo niewystarczającą ilością normalnych sygnałów nerwowych kontrolujących aktywność mięśni jelit lub blokadą tych mięśni. Zmniejszona ruchliwość jelit powoduje zaparcie. Jeśli dojdzie do zapalenia lub uszkodzenia otrzewnej, błony wyściełającej jamę brzuszną, jelito całkowicie przestaje się kurczyć. Stan ten nazywamy niedrożnością jelita. Towarzyszy mu odruchowe działanie powstrzymujące pracę nerwów, jelito cienkie przestaje pracować, w wyniku czego nie odbywa się wchłanianie pokarmu do krwiobiegu. Do niedrożności jelit może dojść z wielu przyczyn: pojawienia się przepukliny, wystąpienia wady wrodzonej polegającej na zrośnięciu światła jelita, czy wadliwego rozwoju krezki, tkanki podtrzymującej jelita. Rezultatem nieprawidłowego rozwoju krezki jest zablokowanie naczyń krwionośnych. Każda z wymienionych chorób jest śmiertelna, jeśli nie przeprowadzi się zabiegu chirurgicznego !!!

Guzy jelita cienkiego i grubego
Jelita cienkiego występują rzadko. Powszechniejsze są guzy jelita grubego – łagodne lub złośliwe. Do pierwszej grupy zalicza się polipy, zwykle nieszkodliwe, ale mogące przekształcić się w nowotwory złośliwe (rak), tworzące drugą grupę. W obu przypadkach zwykle przeprowadza się zabieg chirurgiczny.

Zapalenie wyrostka
Schorzenie jelita cienkiego, które nieuchronnie wymaga interwencji chirurga.

Celiakia
To alergia na gluten znajdujący się w pszenicy, zmuszająca pacjenta do zachowania odpowiedniej diety.

Zwarcie krezkowe
Polega na zatrzymaniu krwiobiegu, leczone operacyjnie.

Wgłobienie
Jest to zablokowanie światła jelita grubego przez jelito cienkie – konieczna jest Interwencja chirurga.

Zapalenie uchyłków
Jest to zapalenie małych kieszeni w błonie śluzowej jelita grubego. Grozi to perforacją (przebiciem jelita). Natychmiastowa operacja.