Kujawsko-pomorskie opis wojewodztwa-turystyka

Informacje o województwie

Województwo kujawsko-pomorskie zajmuje powierzchnię 18 tysięcy km kw., liczy 2,068 mln mieszkańców. Ma dwie stolice ? Bydgoszcz (siedziba wojewody) i Toruń (siedziba samorządu województwa). Główne miasta regionu to ? oprócz Bydgoszczy (367 054 mieszkańców) i Torunia (200 080 mieszkańców) ? Włocławek (119 939 mieszkańców), Grudziądz (99 578 obywateli) i Inowrocław (78 011 obywateli). W miastach i miasteczkach mieszka 61,4 proc. ludzi. Region leży w środkowej części Polski, po obu brzegach Wisły, największej polskiej rzeki, w jej dolnym biegu.
W Kujawsko-Pomorskiem funkcjonuje kilkanaście wyższych uczelni. Najważniejsze z nich ? takie, które oprócz kształcenia studentów mogą się pochwalić istotnym dorobkiem naukowym ? to Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy.
Jesteśmy potęgą rolno-spożywczą ? przetwórstwo spożywcze to 30 proc. produkcji przemysłowej województwa, wiele gospodarstw i przetwórni decyduje się na tradycyjną, ekologiczną produkcję ? ale stawiamy też na nowe, czyste technologie. W Specjalnej Strefie Ekonomicznej pod Toruniem stanęły fabryki japońskiego giganta elektronicznego Sharp i innych firm z Kraju Kwitnącej Wiśni. Wspieramy też raczkujące firmy technologiczne. W tym celu powstały m. in. w Centrum Transferu Technologii w Toruniu i Toruński Park Technologiczny. Kujawsko-Pomorskie dysponuje lotniskiem w Bydgoszczy oraz niekomercyjną, szerokopasmową siecią internetową.
Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego znajduje się wiele zabytków, są wśród nich obiekty o randze światowej (zespół staromiejski Torunia wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, romańskie zabytki Strzelna). Do najważniejszych zabytków województwa należą:
Okres romański :
?zespół poklasztorny Norbertanek w Strzelnie z kościołem Świętej Trójcy, w którym znajdują się płaskorzeźbione kolumny z dekoracją figuralną; obok kościół św. Prokopa w formie rotundy
?kolegiata w Kruszwicy
?pobenedyktyński kościół w Mogilnie
?kościół Imienia Najświętszej Marii Panny w Inowrocławiu
?kościół w Kościelcu Kujawskim
Gotyk :
?zespoły staromiejskie: Torunia (wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO oraz na polską Listę Pomników Historii) i Chełmna (wpisany na polską Listę Pomników Historii)
?Ratusz Staromiejski w Toruniu
?kamienice patrycjuszowskie w Toruniu (zespół ok. 200 domów z elementami gotyckimi jest największy i najlepiej zachowany w Polsce)
?Dwór Bractwa św. Jerzego w Toruniu
?katedra w Chełmży
?Katedra Świętojańska w Toruniu
?katedra we Włocławku
?dawne kościoły farne w Brodnicy, Grudziądzu, Chełmnie, św. Jakuba w Toruniu, Nowem
?kościoły zakonów żebraczych: pofranciszkański św. Jakuba i św. Mikołaja i podominikański św. Piotra i św. Pawła w Chełmnie, pofranciszkański NMP w Toruniu, pofranciszkański w Nowem
?kościół cysterek, później benedyktynek św. Jana Chrzciciela i św. Ewangelisty w Chełmnie
?liczne kościoły wiejskie na terenie ziemi chełmińskiej z końca XIII-XIV w.
?zespół klasztorny cystersów w Koronowie
?późnogotycki kościół farny (od 2004 r. katedralny) św. Mikołaja i św. Marcina z II poł. XV wieku w Bydgoszczy
?zamki krzyżackie i ruiny w Brodnicy, Golubiu-Dobrzyniu, Papowie Biskupim, Pokrzywnie, Radzyniu Chełmińskim, Rogóźnie, Świeciu, Toruniu, Zamku Bierzgłowskim
?obwarowania miejskie Chełmna (zachowany prawie cały obwód murów z basztami), Torunia (zachowany ok 1 km długości, 3 bramy, 9 baszt), Brodnicy (zachowane 2 bramy)
?późnogotyckie zespoły klasztorne w Bydgoszczy: klarysek i pobernardyński
Renesans :
?ratusz w Chełmnie
?kamienice patrycjuszowskie w Toruniu
Barok :
?zespoły klasztorne:
o[Kościół i klasztor benedyktynek w Grudziądzu|benedyktynek w Grudziądzu]]: klasztor (ob. Muzeum Miejskie), tzw. Pałac Opatek i kościół św. Ducha
ojezuitów w Grudziądzu: kolegium (ob. Urząd Miasta) i kościół św. Franciszka Ksawerego
obernardynów w Wymyślinie
opobernardyński w Świeciu
okarmelitów trzewiczkowych w Oborach
opofranciszkański w Pakości
oporeformacki w Łabiszynie
?kalwaria w Pakości, zwana Kujawską Jerozolimą
?kościół św. Krzyża w Górznie
?kościół św. Barbary w Starogrodzie
?Stary Pałac w Ostromecku
?kamienica Pod Gwiazdą, Pałac Dąmbskich i kamienice patrycjuszowskie w Toruniu
?synagoga w Lubrańcu
?założenie cmentarne w Chodczu
Klasycyzm i XIX wiek :
?zespoły pałacowe: klasycystyczne w Nawrze, Lubostroniu, Kikole, Lubrańcu; neogotyckie w Jabłonowie Pomorskim, Jankowie, Potulicach, Radzimiu
?zespół kamienic miejskich z XIX i początku XX wieku w Bydgoszczy
?kościoły: Świętych Apostołów Piotra i Pawła (arch. F. Adler), Serca Jezusowego, św. Trójcy (R. Sławski) w Bydgoszczy
?zespół kamienic i willi z końca XIX i początku XX wieku na Bydgoskim Przedmieściu w Toruniu
?ratusz w Brześciu Kujawskim (1824, H. Marconi)
?zabudowa uzdrowiskowa i pensjonatowa w Ciechocinku
?zespół fortyfikacji Twierdzy Toruń w Toruniu
?Kanał Bydgoski, z lat 1773-1775, później wielokrotnie modernizowany (starania o wpisanie na listę UNESCO)
XX wiek :
?kościół św. Wincentego ? Paulo i klasztor Misjonarzy w Bydgoszczy (1925-38, A. Ballenstedt)
?budynki publiczne w Toruniu z lat 30. (K. Ulatowski, F. Krzywda-Polkowski, M. Lalewicz, R. Gutt)
?Poczta Główna (arch. R. Gutt) i pływalnia solankowo-termalna w Ciechocinku (1931-32, R. Gutt i A. Szniolis)
Parki Narodowe:
?Bory Tucholskie
Parki krajobrazowe:
?Brodnicki Park Krajobrazowy
?Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy
?Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy
?Krajeński Park Krajobrazowy
?Nadgoplański Park Tysiąclecia
?Tucholski Park Krajobrazowy
?Wdecki Park Krajobrazowy
?Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego
Rezerwaty przyrody :
Według stanu na dzień 30 kwietnia 2004 w województwie było 91 rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni 8044,8 ha, co stanowi około 0,5% powierzchni.
Podział rezerwatów wg typu:
?46 leśnych
?16 florystycznych, w tym 2 roślinności stepowej
?11 torfowiskowych
?9 faunistycznych, w tym 8 ornitologicznych
?4 krajobrazowe
?2 geomorfologiczne
?1 wodny
Rezerwaty o największej powierzchni to:
?krajobrazowy w Nadgoplańskim Parku Tysiąclecia (2313,76 ha)
?ichtiofaunistyczny Rezerwat przyrody Rzeka Drwęca (543,47 ha)
?florystyczny Rezerwat przyrody Bagna nad Stążką (478,45 ha)
?faunistyczny Rezerwat przyrody Jezioro Rakutowskie (414,07 ha)
Do ścisłych rezerwatów przyrody należą:
?Rezerwat przyrody Cisy Staropolskie im. L. Wyczółkowskiego
?Rezerwat przyrody Osiny
?Rezerwat przyrody Linje
.Rezerwat przyrody Szumny Zdrój
?Rezerwat przyrody Płutowo
?Rezerwat przyrody Góra Św. Wawrzyńca
?Rezerwat przyrody Stręszek
?Rezerwat przyrody Czarny Bryńsk
Pomniki przyrody:
Rejestr wojewódzkiego konserwatora przyrody zawiera 1708 pomników przyrody, w tym 891 pojedynczych drzew, 642 skupień drzew, 87 głazów narzutowych, 55 alei przydrożnych i 57 innych obiektów. Spośród drzew należy wymienić 400-letni "Dąb Rzeczypospolitej" koło Górzna oraz 600-letni dąb "Chrobry" we wsi Nogat koło Łasina. Najcenniejsze aleje znajdują się koło Radomina - są to aleje bukowe wzdłuż dróg z Radomina do Bocheńca i Piórkowa. Najbogatszym w pomniki przyrody miastem jest Bydgoszcz (82 obiekty). Wiele pomnikowych drzew i skupisk drzew znajduje się w wiejskich parkach pałacowych i dworskich.
Kujawsko-Pomorskie zaprasza!

Kto zechce odkryć dla siebie urodę Kujaw i Pomorza, nie pożałuje. Jest tu wszystko, czego można zapragnąć ? potężne lasy, urokliwe jeziora, czyste rzeki, renomowane uzdrowiska, tradycyjna wieś i warte obejrzenia historyczne zabytki. To wręcz wymarzone miejsce do podreperowania zdrowia, zbierania grzybów, polowania, wędkowania, sportów wodnych i konnych przejażdżek. Cenne tym bardziej, że można u nas ?dotknąć gotyku? i zobaczyć miejsce, w którym urodził się wielki europejski astronom, torunianin Mikołaj Kopernik. I przekonać się, jak żyli tu ludzie siedemset lat przed naszą erą. A wyjeżdżając, zabrać do domu ? razem z dobrymi wspomnieniami ? toruński piernik, lub słoik śliwkowych powideł z Doliny Dolnej Wisły.

Bydgoszcz

Licząca sobie 661 lat Bydgoszcz to pierwsze co do wielkości miasto w Kujawsko-Pomorskiem. W kraju słynie z liczącego się środowiska muzycznego i znakomicie zachowanej secesyjnej zabudowy ? wielka muzyka i secesja to dwa znaki firmowe miasta nad Brdą.

Filharmonia Pomorska i Opera Nova to instytucje znane i liczące się w Europie. Ich ?zaplecze? stanowi tworząca inspirującą aurę w całym regionie Akademia Muzyczna im. Nowowiejskiego. To nie przypadek, że właśnie w Bydgoszczy zdobywał pierwsze szlify jeden z najciekawszych współczesnych polskich pianistów, laureat XV Konkursu Chopinowskiego Rafał Blechacz. Na Bydgoski Festiwal Operowy co roku na przełomie kwietnia i maja przyjeżdżają do miasta nad Brdą zespoły największych scen operowych kontynentu. Bydgoski Festiwal Muzyczny, bydgoski Festiwal Musica Antiqua Europae Orientalis, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Paderewskiego ? a także kilka innych ważnych imprez muzycznych ? to wydarzenia, o których się mówi daleko poza granicami naszego kraju.

Jednym z najciekawszych bydgoskich zabytków jest zbudowany pod koniec XVIII wieku Kanał Bydgoski, unikatowy zespół urządzeń hydrotechnicznych, który wraz z otaczającym go parkiem ma szanse wkrótce znaleźć się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Ma 27 km długości i łączy Brdę w Bydgoszczy z Notecią pod Nakłem ? ale przede wszystkim systemy żeglugi śródlądowej Europy Zachodniej i Europy Wschodniej. Pod koniec XIX wieku pływały po nim parowce, które rocznie przewoziły tędy 500 tysięcy ton ładunku! Rozciągający się po obu brzegach kanału park zdobi imponujący starodrzew - 40 czarnych topól z tego kompleksu, których obwód sięga trzech metrów, zalicza się do pomników przyrody. Znakiem firmowym Bydgoszczy są zespoły potężnych, osiemnastowiecznych i dziewiętnastowiecznych spichrzy. Taki zespół architektoniczny, łącznie z historycznym układem przestrzennym, zachował się m. in. na Wyspie Młyńskiej. Najbardziej charakterystycznymi budynkami w mieście są jednak zbudowane w poprzednim dziesięcioleciu ze szkła i stali biurowce BRE Banku ? projekt autorstwa warszawskiej pracowni Bulanda&Mucha - które swą architektura nawiązują właśnie do starych spichrzów. W tym samym kompleksie znajduje się pałacyk wybudowany pod koniec XIX w. w jednym z modnych ówcześnie neostylów.

Warta obejrzenia jest też Bydgoska Wenecja nad Młynówką ? zespół kamienic z przełomu XIX i XX wieku.

Toruń
Nasz region słynie przede wszystkim z gotyckich zabytków Torunia, którego Starówka ? wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO - uznawana jest za jeden z najpiękniejszych zachowanych średniowiecznych miejskich zespołów architektonicznych. Liczący sobie prawie 800 lat Toruń to perła gotyku, miejsce, w którym dosłownie można dotknąć zaklętej w cegle i kamieniu magii dawnych wieków.

Główną budowlą toruńskiego Starego Miasta jest zbudowany w XIII i XIV wieku potężny ratusz na Rynku Staromiejskim, świadectwo średniowiecznej świetności miasta, jeden z najciekawszych przykładów gotyckiej architektury mieszczańskiej w środkowej Europie. W okresie rozkwitu miasta był jego centrum administracyjnym i handlowym, a także budynkiem sądu. Mieściły się tu sala obrad miejskich rajców i Wielka Sala Mieszczańska, w której podejmowano królów i odbywały się sejmy i sejmiki, oraz Sala Królewska, w której zmarł król Polski Jan Olbracht. Dziś ratusz mieści zbiory muzealne, m. in. oryginalne XIV-wieczne witraże z toruńskich kościołów, a także świątyń pobliskiego Chełmna.

Nad Starówką górują potężne mury katedry św. Janów, Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, dawnej fary Starego Miasta, zbudowanej w XIV i XV wieku. Z jej oryginalnego wystroju zachowały się gotyckie malowidła naścienne, rzeźby i płaskorzeźby. Bodaj najpiękniejsza z nich to umieszczona w jednym z bocznych ołtarzy płaskorzeźba przedstawiająca Marię Magdalenę unoszoną do nieba przez anioły ? śliczną świętą okrywają jedynie sięgające do stóp fale włosów. Dzieło pierwotnie stanowiło część środkową dawnego gotyckiego ołtarza głównego. W Kaplicy Zaśnięcia Marii Panny, zwanej też Kaplicą Kopernika, stoi gotycka chrzcielnica, w której ochrzczono wielkiego torunianina i Europejczyka, astronoma Mikołaja Kopernika. Na wieży kościoła umieszczono w 1500 r. potężny dzwon Tuba Dei, jeden z największych w Polsce. Legenda mówi, że odlano go z cennych kruszców i pieniędzy ofiarowanych przez toruńskich mieszczan w obawie przed rychłym końcem świata. Dotknięcie lewą ręką miejsca, gdzie uderza serce dzwonu, przynosi szczęście. Część wystroju świątyni znajduje się w kilku muzeach w kraju ? cenne witraże można oglądać w Muzeum Okręgowym w Ratuszu Staromiejskim.

Wspaniałym przykładem sakralnego gotyku jest też XIV wieczny, zbudowany przez franciszkanów kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Jest to monumentalna trójnawowa hala z oszałamiającym gwiaździstym sklepieniem na wysokości 27 metrów. Wśród najcenniejszych zachowanych na miejscu elementów wystroju należy odnotować piętnastowieczne dębowe stalle, czternastowieczne malowidła, epitafia mieszczan toruńskich, barokowe mauzoleum królewny Anny Wazówny (z leżącą postacią tej wybitnej, a mało znanej kobiety, wykutą w alabastrze). Oryginalne witraże tej świątyni można zobaczyć w Muzeum Okręgowym w Ratuszu Staromiejskim, a części dawnego czternastowiecznego ołtarza, tzw. Poliptyku Toruńskiego, w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie.

Usytuowany przy wschodnim narożniku Rynku Nowomiejskiego kościół św. Jakuba ma skromniejszą niż katedra św. Janów i kościół Mariacki kubaturę, ale jego gwiaździste sklepienie także robi wrażenie. Najcenniejsze elementy wnętrza to: czternastowieczne malowidła ścienne, gotycka figura Ukrzyżowanego, dwie gotyckie figury Madonny z Dzieciątkiem, wielki gotycki krzyż Drzewo Życia (jego kopię dostał od torunian Ojciec Święty, Jan Paweł II), wspaniała piętnastowieczna Pasja, wielki barokowy ołtarz główny i bogato rzeźbione organy z początków siedemnastego wieku.

Zachowane w postaci trwałej ruiny pozostałości Zamku Krzyżackiego to świadectwo panowania rycerzy-zakonników nad częścią Pomorza. Budowę warowni, która trwała 200 lat, rozpoczęto w XIII wieku. Najlepiej zachowana część to zamkowa wieża sanitarna Gdanisko ? która służyła załodze w celach toaletowych ? stojąca niegdyś nad Strugą Toruńską. W dobrym stanie są też zamkowe podziemia.

W Toruniu jest 200 gotyckich lub noszących ślady gotyku mieszczańskich kamienic. Większość starych toruńskich kamienic miała gotyckie początki w XIV i XV wieku, choć potem, w ramach przebudów i remontów, część z nich ?dorobiła się? cech architektonicznych właściwych późniejszym wiekom. Najsłynniejszą toruńską kamienicą jest ta przy ul. Kopernika pod numerem 15/17, w której w 1473 roku urodził się i spędził pierwsze siedem lat życia Mikołaj Kopernik, najbardziej znany torunianin, wielki astronom, który zrewolucjonizował ludzkie pojęcie o Wszechświecie i o naszym ziemskim, ludzkim w nim miejscu. Dom rodziny Koperników to typowa gotycka, piętnastowieczna kamienica kupiecka z wysoką sienią, kupieckim kantorkiem, częścią mieszkalną i częścią magazynową. Dziś mieści się tu muzeum.
Twierdza Toruń ? jedna z pruskich twierdz fortowych o znaczeniu strategicznym - powstała między 1878 a 1914 rokiem. Był to pierścień forteczny o obwodzie około 22 kilometrów, na który składało się 15 fortów, 84 schrony i 39 baterii artyleryjskich, oddalony o kilka kilometrów od centrum miasta. Wszystko to skomunikowane było drogami, sieciami telegraficzną i telefoniczną; posiadało ujęcia wody pitnej, fosy i śluzy, system maskujący oraz zaplecze w postaci koszar, magazynów żywności, broni i opału, piekarni, pralni, szpitala, kościoła i cmentarza, warsztatów, radiostacji i stacji gołębi pocztowych. Zespół jest dziś w dość dobrym stanie. Zachowały się konstrukcje wszystkich fortów, choć nie wszystkie są w stanie pozwalającym na zwiedzanie. Jeden z nich, fort IV, jest obecnie stale restaurowany, posiada schronisko i restaurację oraz przewodników gotowych do oprowadzania turystów.
Chełmno

Chełmno to założone w średniowieczu miasto, które zachowało w niemal niezmienionym kształcie układ urbanistyczny, jaki nadano mu w XIII wieku. Przetrwało w nim do naszych czasów wiele gotyckich zabytków ? kościoły, mury miejskie, baszty ? a także charakterystyczny, przepiękny renesansowy ratusz.

W trzynastowiecznym gotyckim kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, jednej z najstarszych świątyń na Pomorzu ? z zachowanymi fragmentami średniowiecznych polichromii i figurami apostołów - przechowywane są relikwie patrona zakochanych, świętego Walentego. W jednej z kaplic tej świątyni znajduje się uznawany za cudowny siedemnastowieczny obraz Chełmińskiej Madonny.
Golub-Dobrzyń

Zamek w Golubiu-Dobrzyniu, dobrze widoczny z daleka na wysokim wzgórzu, robi na oglądających ogromne wrażenie. W jego fundamentach i dolnych kondygnacjach tkwią gotyckie cegły, położone tam przez Krzyżaków w XIV wieku. Zamek był wtedy jednocześnie warowną twierdzą i klasztorem, domem rycerzy-zakonników. Wszystko zmieniło się po 1611, kiedy to polski król Zygmunt III nadał odbite wcześniej golubskie starostwo siostrze, szwedzkiej królewnie Annie Wazównie. Anna ? wykształcona, samodzielna i odważna ? była siedemnastowieczną emancypantką. Przez całe życie ta mądra kobieta, uczona i promotorka uczonych oraz sztuki, była głównym politycznym doradcą swego brata. Anna przebudowała zimną warownię w elegancką renesansową rezydencję. Do dziś, jako zjawa w bieli, pojawia się na jej krużgankach.

Ciechocinek

Niespełna dwunastotysięczny Ciechocinek jest jednym z najpiękniejszych polskich uzdrowisk. Jego walory to złoża solanek ciepliczych, tworzące wyjątkowy mikroklimat tężnie z parującą solanką (łączna długość: ponad 1,7 km), eklektyczna kurortowa architektura z przełomu XIX i XX wieku, a także cudowna atmosfera miasta-ogrodu. Można tu odpocząć, a jednocześnie zadbać o zdrowie i urodę. Miasto dysponuje dużą i zróżnicowaną ofertą hotelową, sanatoryjną, rehabilitacyjną i leczniczą, a także gastronomiczną i kulturalną. Tu odbywa się co roku w lipcu Festiwal Piosenki i Kultury Romów.
Służący jako naturalne inhalatorium zespół trzech tężni solankowych ? zbudowanych z drewna i gałęzi tarniny konstrukcji do odparowywania solanki, wokół których wytwarzają się dobroczynne aerozole - to znak firmowy Ciechocinka. Każda z nich ma wysokość prawie 16 metrów. Wspólnie tworzą podkowę i wyznaczają sporą przestrzeń do zdrowotnych spacerów. Powietrze wokół nich jest bogate w jod i pięknie pachnie. Prowadzi do nich jeden z najsłynniejszych deptaków w Polsce, w letnich miesiącach tłoczny niczym centrum handlowe w piątkowe popołudnie. To ulubione miejsce ulicznych handlarzy i artystów, można tu obstalować portret i kupić naszyjnik.

19-hektarowy Park Zdrojowy, największy z czterech parków Ciechocinka, został założony w XIX wieku, do dziś ostał się w nim imponujący starodrzew. Można tu oglądać m. in. wysoki na 22 metry dąb szypułkowy o obwodzie liczącym prawie 4 metry. W parku mieści się pijalnia wód, drewniana, zbudowana w stylu przypominającym starą zabudowę szwajcarskich kurortów.
Ciechocinek ma cztery kompleksy historycznych łazienek kuracyjnych. Najstarsze, Łazienki 1, zbudowano w połowie XIX wieku według projektu jednego z najwybitniejszych polskich architektów tego czasu Henryka Markoniego. Jednym z najciekawszych budynków w mieście są Łazienki 2, zbudowane na początku dwudziestego wieku w stylu neoromańskim, według projektu Feddersa. Dziś mieści się tu hotel Pałac Targon, jeden z lepszych w mieście, oferujący także usługi rehabilitacyjne i spa.
Rezerwat Archeologiczny w Biskupinie

W niewielkiej wsi Biskupin na Pałukach znajduje się znany w całym świecie rezerwat archeologiczny z okresu kultury łużyckiej (trwającego od ok. 1400 do ok. 500 roku przed naszą erą), w którym prowadzi się badania naukowe, udostępniany publiczności. Tym, co od kilkudziesięciu lat sprowadza tu badaczy i turystów, są dobrze zachowane pozostałości po bardzo zaawansowanych technologicznie konstrukcjach sprzed 2700 lat, kiedy to na podmokłej wyspie (dziś półwyspie) na Jeziorze Biskupińskim stała tu osada, a właściwie warowny gród zamieszkały przez 700-1000 ludzi.
Największe wrażenie robi w Biskupinie przeprowadzona przez naukowców drobiazgowa rekonstrukcja grodu ? wału, bramy, falochronu, domów, ulic. Można tu wejść i spróbować poczuć, jak żyli mieszkańcy tego miejsca 2700 lat temu. Oprócz tego muzeum w mądry i kształcący sposób eksponuje biskupińskie znaleziska archeologów ? wykopaliskowe elementy drewniane, narzędzia, ozdoby, warsztat tkacki, fragmenty naczyń i broni. Co roku w trzecim tygodniu września odbywa się w Biskupinie festyn archeologiczny, na który zjeżdżają turyści w różnych stron Europy.
Bory Tucholskie

Na Kujawach i Pomorzu znajduje się wiele zakątków nieskalanej przyrody, przede wszystkim w wielkim kompleksie leśnym Bory Tucholskie, drugim, po Puszczy Białowieskiej, największym zespole leśnym w Polsce. To 321 tysięcy hektarów lasów i łąk, poprzecinanych czystymi wodami, nad którymi unosi się cisza i miliony metrów kubicznych czystego, pachnącego balsamicznie powietrza.
Bory Tucholskie zachowały w wielu miejscach resztki dawnej, dzikiej i niedostępnej puszczy pomorskiej, ale większość ich powierzchni to sadzony tu od kilkuset lat ludzką ręką las sosnowy. Najcenniejsze puszczańskie ostępy stanowią rezerwaty przyrody i parki krajobrazowe.
Mamy tu 900 jezior i jeziorek, 40 z nich ma powierzchnię większą niż kilometr kwadratowy. Największe są Wdzydze (1,5 tys. ha kw.) i Charzykowskie (1,4 tys. ha kw.). Oprócz nich, jeszcze kilka mniejszych akwenów to raje dla żeglarzy. Główne rzeki, Wda i Brda, tworzą tu liczne urocze zakręty i przepływają przez wiele jezior. Te szlaki, a także mniejsze rzeki i strugi, nadają się do uprawiania turystyki kajakowej.
Ci, którzy zapuszczą się głębiej, mają szansę na spotkanie z dzikiem, lisem, danielem, jeleniem, tchórzem, a także głuszcem, czaplą i czarnym bocianem, puchaczem, bielikiem i żurawiem.
Prawie 4 800 hektarów lasów, jezior i torfowisk kompleksu objętych jest ścisłą ochroną jako Park Narodowy Bory Tucholskie.
Pojezierze Brodnickie

Więcej niż 100 sporych jezior, lasy, malownicze pagórki, czyste powietrze i święty spokój ? to walory pięknego Pojezierza Brodnickiego. Jeziora obfitują w ryby: szczupaki, liny, węgorze, leszcze, okonie, płocie i karasie, ale trafić można nawet na karpie, sandacze i sielawy. Sporo tu jeszcze ?niezadeptanych? miejsc, gdzie życzliwi tubylcy traktują turystę jak oczekiwanego gościa. A wszystko to niedaleko głównej trasy z południa Polski na Mazury.
Przez Pojezierze Brodnickie płynie rzeka Drwęca, będąca w całości rezerwatem ichtiologicznym, w którym można spotkać pstrąga, szlachetnego łososia, troć, certę i minoga rzecznego. Bardzo atrakcyjny turystycznie jest jej przełom na odcinku między Nowym Miastem Lubawskim a ujściem rzeki Brynicy ? rzeka płynie tu w głębokiej dolinie. Jej górny odcinek powyżej miasta Brodnicy to Bagienna Dolina Drwęcy, będąca ostoją dzikiego ptactwa. Oprócz bagiennej doliny jest tu jeszcze osiem innych rezerwatów przyrody.
Sezon turystyczny trwa tu od 20 maja do 20 września, a kąpielowy mniej więcej od 30 maja do 15 września. Najcieplejszy jest lipiec.