Krwawy Wiek XX- Charakterystyka wojen XX wieku

Po długim i spokojnym wieku którym był XIX wiek w którym nie była rozlewu krwi na wielka skale,ale karta musiała się odwrócić i nastąpił wiek pełen nienawiści, śmierci i cierpiena. Nazywany przez wielu "krwawym wiekiem". Mówiąc o wieku XX nie musimy mieć na myśly okręślone przez czas okres, często ten wiek jest liczony od wybuchu I wojny światowej czyli od 1914 roku a kończy sie na zburzenie muru berlińskiego w 1989 roku. Przez ten czas zgineły miliony istnień ludzkich, a świat jeszcze nigdy nie widział takich makabrycznych scen jakie miały miejsce na wojnach które ogarneły cały świat. Mimo że wiek XX przyniósł ogromry rozwój wszystkich dziedziń nauki i życia ale chyba dlatego żeby mieć większą przewage nad przeciwnikiem. Ten wyścig trwa do dziś choć nie widzimy tego tak wyraźnie. W wcześniejszych czasach ludzi wiedli spokojne życie zdala od problemów które przyniósł rozwoj techniki i rewolucja przemysłowa.
I wojna światowa była pierwszą wojną w którą było zangażowane wiele państw. Bezpośrednią przyczyną wybuchu I wojny światowej był zamach na następce tronu Austro-Wegier arycksięcia Franciszka Ferdynanda. W tym zamachu oprócz samego arcyksięcia zgineła jego żona Zofia, mordercą był G. Princip z organizacji Młoda Bośnia. Innymi powodami wojny były francuska chęć odwetu za klęske w wojnie z Prusami w latach 1870-1871, rywalizacja kolonialna między mocarstwami i dążenie Niemiec do uzyskania stosownej ich zdaniem liczby kolonii. Rosja też miała swoje powody alby przystąpić do wojny rywalizował o wpływy na Bałkanach z Austro-Węgrami oraz dążyła do uzyskania panowania nad cieśninami Bosfor i Dardanele. Po zakończonej drugiej wojnie bałkańskiej narastała rywalizacja między państwami bałkańskimi. W czasie wojny istniały dwa główne ugrupowania które walczyły między sobą, było to trójporozumienie nazywane ententą w skład trójporozumienia wchodziły Wielka Brytania, Francja oraz Rosja która miała nieformalny sojusz z Serbią po drugiej stronie stały państwa trójprzymierza były to państwa centralne Niemcy, Austro-Węgry i Włochy. Planem Francji było przeprowadzenia uderzenia w Lotaryngii z zachowaniem minimalnej osłony od strony Belgii. Rosjanie chcieli pierwotnie główny wysiłek zbrojny skierować przeciwko armii Austro-Węgier, jednak na proźbę Francji Rosjanie skierowali dużą część sił na Prusy Wschodnie. Natomiast Serbia wraz z siłami Czarnogóry rozwinąć swe oddziały na pograniczu austro-wegierskim i absorbować możliwie znaczną część sił. Niemiecki sztab zakładał, że największe zagrożenie dla państw trójprzymierza stworzyłaby koniecznośc walki na dwóch frontach. Stąd też uznał, że Niemcy powinny szybko uderzyć jak największymi siłami na zachód, tak by zdruzgotać Francję i jeszcze przed przerzuceniem na kontynent sił angielskich zmusić ją do kapitulacji. Siły niemieckie skierowano głównie przeciwko Francji, poprzez zaskakujące uderzenie przez neutralną Belgię i pokonanie Francuzów w błyskawicznej wojnie w ciągu kilku tygodni, następnym krokiem Niemiec miał być atak na Rosję. Austo-Wegry chciały pokonać cześcią armi siły Serbów a reszta armii miała przeprowadzić atak przeciwko Rosjii. Turcja która też była po stonie państw trójprzymierza chciała absoprować rosyjskie siły morskie na Morzu Czarnym a ataki lądowe w rejonie Kaukazu oraz przeciwko Brytyjczykom na Bliskim Wschodzie. Państwa europejskie od lat przygotowywały się do zbrojnego starcia, produkowały olbrzymie ilości broni i opracowywały plany kampanii wojennych.
Aby ułątwić sobie atak na Francję, Niemcy zdecydowały się pogwałcić neutralność Belgii i Luksemburga. 3 sierpnia 1914 roku wojska niemieckie wykorzystały terytorium tych państw, a następnie omijajac umocnienia obronne na granicy niemiecko-francuskiej, uderzyły od północy w kierunku Paryża. O losach miasta zdecydować miała postawa wojsk francuskich, które w pośpiechu koncentrowano nad rzeką Marną, biegnącą około 70 kilometrów od Paryża. Dzięki niezwykłej ofiarności Francuzów ofensywa niemiecka została zatrzymana po kilkudiowej bitwie. Zakończyła się w ten sposób na zachodzie tzw. wojna błyskawiczna, którą zaplanowało niemieckie dowódctwo. Po bitwie nad Marną obie strony za najważniejszy cel uznały utrzymanie wywalczonych pozycji. Front ustabilizował się na lini biegnącej od Morza Północnego do granicy neutralnej Szwajcarii. Francuzi i Niemcy rozpoczeli budowę sieci okopów i innych umocnień, które miały powstrzymać spodziewane natarcie wroga. Działania wojenne na zachodzie przybrały charakter niezwykle uciążliwej dla żołnierzy wojny pozycyjnej. Obie strony co jakiś czas przeprowadzały zmasowane ataki, które miały zmusić przeciwnika do przerzucenia umocnionych pozycji i rozpoczęcie chaotycznego odwrotu. Główną bronią w okresie I wojny światowej były karabiny maszynowe, których ogień był w stanie powstrzymać niemal każdy atak piechoty. Obrone ułatwiały dodatkowo zasieki z drutu kolczastego, które unieruchamiały nadciągajacych żołnierzy i czyniły z nich łatwy cel do ostrzału. Istotną rolą w wojnie pozycyjnej odgrywała też artyleria. Jej zadaniem było utrudnienie przeciwnikowi zaopatrzenia oddziałów frontowych. Niepowodzenie wojny błyskawicznej spowodowały, że Niemcy musiały koncentrować na froncie zachodnim olbrzymie siły, a co za tym, idzie, na wschodzie mogły zaangażować jedynie część swych armii. W tych warunkach na wschodzie Europy decydujące znaczenie miały początkowo rywalizacja Rosji i Austro-Węgier. Rosjanie mieli nadzieję, że uda im sie przekonać monarchię habsburską, co oddałoby w ich ręce przynajmiej Galicję i Bałkany oraz otworzyłoby bezpośredni dostęp do Morza Śródziemnego. Stąd też główne siły rosyjskie koncentrowały się przede wszystkim na południowym odcinku frontu wschodniego.
Na wschodzie wojna miała inny charakter niż na froncie zachodnim. Znacznie większy obszar działań militarnych utrudniał zbudowanie ciągłej linii umocnień od Bałtyku po Karpaty. Łatwiej tu było zdobywać, ale też tracić teren. Jednak również na wschodzie dochodziło do długotrwałych bitew pozycyjnych. Największą z nich było starcie pod Gorlicami, w których wojska austro-węgierskie i niemieckie przerwał front rosyjski. Zachęciło to państwa centralne do podjęcia latem 1915 roku ofensywy przeciw Rosji. Armia rosyjska zostałą zmuszona do opuszczenia terenów zajętych na przełomie 1914 i 1915 roku oraz wycofanie się kilkaset kilometrów na wschód. Na dwa i pół roku ustaliła się linia frontu sięgającego od Zatoki Ryskiej do granicy Rumuńskiej. Działania wojenne przybrały charakter wojny pozycyjnej. Klęski w wojnie byłe jedna z przyczyn wybuchu rewolucji lutowej w 1917 roku w wyniku której została obalona monarchia. A następnie Rosja wycofała sie z wojny.
W skutek wybuchu I wojny światowej Życie straciło około 11 milionów ludzi. A zniszczenia terenów w których toczone były walki ogarneły prawie całą Europę. Odrodziły się lub powstały nowe państwa w Europie : Polska, Czechosłowacja, Jugosławia, Litwa, Łotwa, Estonia i Finlandia. Rozwiną sie bardzo intensywnie przemysł zbrojeniowy, wynalezione nowe typy uzbrojenia : czołki które pierwszy raz zostały w ofensywie aliantów nad Sommą, samolotów. okrętów podwodnych, broni maszynowej i gazów bojowych. Upadły największe dynastie europejskie: Hohenzollrowie, Romanowie i Habsburgowie.
Za podstawową przyczyne wybuchu II wojny światowej należy uznać ekspansywne dążenia państw osi, niezadowolonych z ładu międzynarodowego, które uformował się po zakończeniu I wojny światowej. W latach trzydziestych podjęły one szereg działań które rozkręciły spirale zbrojeń i zniszczyły istniejącą równowagę międzynarodową. Agresja japońska na kontynęcie azjatyckim i niemiecka na Polskę były kolejnymi krokami na tej drodze. Nie można jednak zapomnieć, że czynnikiem, który uzasadnił i usprawiedliwiał politykę agresji oraz umożliwił podporządkowanie życia państw i narodów celem wojny, była ideologia totalitarna. Ideologie faszystowskie i komunistyczna zapewniły też polityce agresji masowe poparcie społeczne. Innym ważnym czynnikiem, który doprowadził do wzmocnienia agresorów i pomógł im przygotować się do wojny, była niezdolność państw które uczestniczyły w traktacie wersalskim, były całkowicie nieprzygotowane do obrony istniejącego porządku.
II wojne światowa rozpoczą atak Niemiec na Polske. Atak na siły Polskie dokonano pod kryptonimem "Fall Weiss". Niemiecka akcja zbrojna miała charakter wojny błyskawicznej przeprowadzonej w znacznej mierze siłami piechoty zmotoryzowanej, zgrupowań pancernych i uderzeń lotnictwa. Mimo formalnego przystąpienia do wojny ani Wielka Brytania, ani Francja nie podjeły działan zbrojnych mogących odciążyć walczącą Polskę. Polska została zaatakowana od wschodu przez Armię Czerwoną, co przyspieszyło zakończenie polskiego oporu. Mimo formalnego przystąpienia do wojny wojska angielskie i francuskie nie podejmowały żadnych działań. Gwarancją bezpieczeństwa Francji wydawał się ciąg umocnień wzdłuż granicy z Niemcami zwany linią Maginota. Ograniczenia posunięć ze strony aliantów do zrzucenia na pozycje niemieckie ulotek propagndowych spowodowało nadanie temu etapowi wojny nazwy "dziwna wojna".
Bezpośrednim powodem wybuchu wojny zimowej była odmowa rządu fińskiego dotyczącego wydzierżawienia ZSRR terytorium przygranicznych, na których znajdowały się fińskie umocnienia obronne. Rosjanie mimo miażdżącej przewagi w ludziach i sprzęcie, długo nie potrafili zdobyć linii Mannerheima. Udało im się to dopiero lutym 1940 roku. Rząd fiński na mocy pokoju moskiewskiego w marcu 1940 zgodzili się na przekazanie 10% terytorium Finlandii i wydzierżawił na 30 lat port Hanko. W wyniku działań wojennych armia fińska straciła kilkadziesiąt tysięcy, Rosjanie stracili co najmiej 200 tysięcy żołnierzy. Na skutek agresji na Finlandię ZSRR został wykluczony z Ligi Narodów.
Niemcy zaatakowały Danię i Norwegię 9 czerwca 1940 roku atak ten nosił kryptonim "Ćwiczenia Wezyrskie". Agresja zostałą odkryta z pewnym wyprzedzeniem dzięki zatopienia przez polski okręt niemieckiego transportowca zmierzającego ku Norwegii z ładowniami wypełnionymi uzbrojeniami oddziałami wojskowych. Niemcom po raz kolejny udało się działaniom wojennym nadać charakter wojny błyskawicznej, Dania nie stawiała właściwie żadnego oporu i decyzję o kapitulacji rząd duński przekazał Niemcom telefonicznie. Norwegia w wyniku oporu zbrojnego wspartego wysadzeniem alianckich desantów walczących w rejonie Narwiku oraz wspomagana przez flotę brytyjską stawiała opór do 10 lipca 1940 roku.
Sztabowcy niemieccy, zdając sobie sprawę, że przełamania francuskiej linii Maginota może być trudne, przygotowali plan napaści na Francję poprzez akcję w Ardenach i atak przez terytorium Belgii i Holandii. Atak nosił kryptonim "Plan Żółty" 10 maja 1940 roku niemieckie siły zbrojne uderzyły na Belgię, Holandię i Francję. Po raz kolejny taktyka wojny błyskawicznej odniosłą sukces i już 15 maja Niemcy sforsowali Mozę, a na północy 19 maja osiągneli brzeg kanału La Manche. 10 lipca Włochy wypowiedziały wojne Francji. opór Francuzów został złamany, gdy 14 lipca Niemcy zajeli bez walki Paryż.
Ze względu na wyspiarskie położenie Wielkiej Brytanii do jej podbicia konieczne było przeprowadzenie szeroko zakrojonej morskiej operacji desantowej, a ta nie powiodła się bez uprzedniego zdobycia panowania w powietrzu. Operacja desantowa miła kryptonim "Lew Morski" wzmożone operacje powietrzne. Mimo kłopotów zaopatrzeniowych i produkcyjnych lotnictwo brytyjskie wspierane przez lotników polskich, czeskich, kanadyjskich udało się powstrzymać niemieckie naloty. Zwycięstwo to było obkupione olbrzymimi stratami. W uzananiu zasług pilotów premier Winston Churchill powiedział "Jeszcze nigdy w dziejach tak wielu nie zawdzięczało tak wiele tak nielicznym"
Po porażce lotnictwa niemieckiego w bitwie o Anglię. Hitler zadecydował, że zmusi Anglię do kapitulacji, odcinając ją od dostaw broni, żywności. Narzędziem które miało do tego doprowadzić, byłą niemiecka marynarka wojenna. Początkowo stosowano taktykę prowadzenia samotnych rejsów patrolowych ale nie dawało to większych rezultatów, zwłaszcza że Brytyjczycy zastosowali system konwojów. Zasadniczy zwrot na korzyść aliantów nastąpił w marcu 1943 roku a wpływ na ostateczny sukces aliantów miały osiągnięcia techniczne takie jak radar morski i echosonary.
Plan agresji na ZSRR przez Niemcy miał kryptonim "Rudobrody". Atak niemiecki nastąpił 22 czerwca 1941 roku. Szybko się okazało, że Armia Czerwona nie była w stanie stawiać skutecznego oporu. Wynikało to z zaskoczenia oraz braku doświadczenia kadry dowódczej. Niemcy po raz kolejny zastosowali strategię wojny błyskawicznej prowadzonej przy wsparciu szybkich grup pancernych. W pierwszych miesiącach wojny wojska niemieckie zajęły rozległe obszary Ukrainy, Białorusi i republik nadbałtyckich. Dopiero grudniowa kontofensywa sowiecka i rozegranie pod Moskwą bitwa odrzuciła Niemców spod miasta i zakończyła definitywnie okres wojen błyskawicznych.
Od początku wojny wojska japońskie prowadziły aktywną działalność w Azji, prowadzili swoją działania pod hasłem "Azja dla Azjatów". Ekspansja Japonii nie była możliwa bez naruszenia terytorium któregoś z mocarstw. W 1940 roku włądze Japoni zatwierdziły plan wojny z państwami alianckimi i USA. Siły Japońskie rozpoczeły realizowanie planu od ataku na bazy floty amerykanskiej w Perl Harbor i Malaje. Punktem zwrotnym walki na Pacyfiku byłą zwycięska bitwa lotniczo-morska koło Midway w czerwcu 1941 roku. W efekcie Japończycy utracili inicjatywę strategiczna. Na południu Pacyfiku po wielomiesięcznych walkach Amerykanskich odnieśli również w rejonie archipelagu Wysp Salomona.
Pod koniec stycznia 1945 roku wojska radzieckie dotarły do Odry i Bałtyku. W lutym 1945 roku Rosjanie zdobyli Budapeszt i Wiedeń, a w kwietniu skapitulował przemieniony w twierdzę Królewiec. Na froncie zachodnim wojska alianackie w lutym rozpoczeły natarcie między Mozą i Renem, w marcu sforsowały Ren, a następnie dolną Łabę i dotarli do Lubeki. We Włoszech w kwietniu rozpoczeła się ofensywa i w jej wyniku Polacy zajęli Bolonię. W tym samym czasie na Półwyspie Bałkańskim partyzanckie wojska jugosłowiański przeszły do natarcia i 9 maja weszły do Zagrzebia. 30 kwietnia Hitler w bunkrze pod kancelarią Rzeszy popełnił samobójstwo. W wyniku Rosyjskiej ofensywy na Berlin 2 maja skapitulował jego garnizon a 7 maja został podpisany akt bezwarunkowej kapitulacji.
II wojna światowa była pierwszym konfliktem o charakterze totalnym w którym do aktywnego uczestnictwa w walce zostali zmuszeni również cywile. Bezpośrednie straty w ludziach wyniosły 50 milinów w tym około 20 milionów żołnierzy. Wojna doprowadziła do gospodarczego upadku państw Europy. Wojan przyspieszyła rozpad systemu kolonialnego, spowodowało zniszczenie faszyzmu i nazizmu w Europie. Ład powojenny ukształtowany przez konferencję: teherańską, jałtańska i poczdamską usankcjonowany przez ONZ, zapewnił hegomonię mocarstw, przede wszystkim USA i ZSRR których rywalizacja doprowadziła do utworzenia bloków militarnych, politycznych i gospodarczych. Tragicznym skutkiem było niemal całkowite wymordowanie europejskiej diaspory żydowskiej. Nastąpił trwający kilkadziesiąt lat podział Niemiec na dwa wrogie państwa. Wojna zaowocowała też eksodusem milionów wypędzonych przedstawicieli różnych narodowości.