Budowa i skład skorupy ziemskiej; wapienie, gips, ropa naftowa, diageneza, krzemionka

SKORUPA ZIEMSKA

Podzia? Ziemi na strefy:
a) skorupa ziemska - 15 km
b)górny p?aszcz - 385 km
c)strefa przej?ciowa - 500 km
d)dolny p?aszcz - 1800 km
e)granica midzy j?drem a p?aszczem - 183 km
f)j?dro zewntrzne - 2097 km
g)strefa przej?ciowa - 140 km
h)j?dro wewntrzne - 1251 km

Skorupa ziemska dzieli sina:
-kontynentaln?
- oceaniczn?

Skorupa kontynentalna ma budow trójwarstwow? poczynaj?c od góry wyrónia si:
- warstwosadow? - niekiedy nie wystpuj?c?; grubo? od 0 do kilkunastu kilometrów, maksimum 20 km
- warstw "granitow?" w której sk?ad wchodz? ska?y metamorficzne i magmowe.
- warstw "bazaltow?" z?oon? ze ska? o w?a?ciwo?ciach zblionych do bazaltów

Skorupa oceaniczna ma na ogó? równie budow trójwarstwow? poczynaj?c od góry wyrónia si:
- osadow? - grubo? od 0 do kilku km
- osadowo-wulkaniczn? zbudowan? z przewarstwiaj?cych si osadów oceanicznych, pokryw lawowych i y? ska? wulkanicznych
-"bazaltow?" o w?a?ciwo?ciach podobnych jak w skorupie kontynentalnej

Skorupa kontynentalna ma ?redni? mi?szo? 35 -40 km i zwiksza si ona pod m?odymi ?a?cuchami górskimi nawet do 70 km.
Skorupa oceaniczna ma znacznie mniejsz? mi?szo? od kilkuset metrów do 7- 15 km.
Granice midzy dwoma skorupami tworz? stoki kontynentalne.
Poniej warstwy "bazaltowej" znajduje si p?aszcz ziemi. Jego górna warstwa to warstwa perydotytowa; razem ze skorup? tworz? litosfer. Skorup ziemsk? wraz z p?aszczem nazywamy tektonoser?.

SKAD CHEMICZNY ZIEMI

Charakterystyczn? cech? sk?adu chemicznego ziemi jest bardzo nierównomierny udzia? poszczególnych pierwiastków w budowie jej warstw.

Udzia? g?ównych pierwiastków w budowie ca?ej ziemi:
elazo - 44.85% nikiel - 4%
tlen - 24.39% siarka - 1.4%
krzem - 12.15% glin - 1.1%
magnez - 9.43% wap? - 1%
sód - 0.46% potas - 0.1%

Sk?ad chemiczny skorupy ziemskiej:
tlen - 44.6% sód - 2.83%
krzem - 27.72% potas - 2.59%
glin - 8.13% magnez - 2.09%
elazo - 5% tytan - 0.44%
wap?- 3.63% wodór - 0.14%

Powierzniowa cz? Ziemi nosi nazw SIAL , a SIMA < krzem i magnez> to nazwa warstw "bazaltowej" i perydotytowej.

Krzemionka - dwutlenek
krzemu ; wystpuje
w przyrodzie w postaci
krystalicznej jako kwarzec i
w bezpostaciowej jako
krzemie?, japis.Odznacza
si odporno?ci? chemiczn?
i
fizyczn? .

WAPIENIE - pospolie ska?y osadowe przewanie pochodzenia morskiego, jeziornego,
?ródlanego, chemiczno - organicznego. Sk?adaj? si z prawie czystego wapienia CaCO3> S? rónej barwy najcz?ciej:
- bia?e, szare, ?ó?te, brunatne, czerwonawe, niebieskawe
Mog? by ziemiste, drobnoziarniste, najcz?ciej s? bardzo mikkie cho zdarzaj? si wapienie
nieco twardsze i krystaliczne dajace si wspaniale polerowa. Takimi wapieniami s?
"marmury" kieleckie. Wapienie zachowuj? przewanie struktur organizmów, które je
wytworzy?y . Niektóre
wapienie zawieraj? domieszki :
- glaukonitowe < zielone >
- bitumiczne < czarne >
- ilaste
Wapeniem ma?o przeobraonym, z?oonym z samych skorupek drobnych organizmów jest
kreda.
Wszystkie wapienie reaguj? chemicznie na kwasy , z którymi burz? si
wydzielaj?c bezwodnik kwasu wglowego . Rozpuszczaj? si w wodzie, która zawiera
bezwodnik poniewa wapie? przeobraa si w niej w kwa?ny wglan.
Zastosowania wapieni:
- w przemy?le mineralnym cementowniach>
- pomocniczo w przemy?le - hutniczym, cukrowniczym,
papierniczym.

GIPS - najcz?ciej krystaliczny; mikki i kruchy minera? - uwodniony siarczan wapnia.
Barwa: bia?y, szary, czerwonawy.
Powstaje jako osad wysychaj?cych mórz i s?onych jezior. Tworzy rosleg?e pok?ady w osadach naszego trzeciorzdu, a nieraz na skutek procesów krasowych . W g?bszych warstwach wystpuje te na Podkarpaciu, l?sku, Kujawach.
Zastosowania:
- budownictwo
- przemys? chemiczny
Wstanie rozpuszczonym znajduje si w wodzie morskiej.

ROPA NAFTOWA - powstaje w sprzyjaj?cych warunkach ze szcz?tków zwierz?t i ro?lin nagromadzonych na dnie p?ytkich mórz
Powstawanie:
1. Szcz?tki martwych zwierz?t i ro?lin opadaj? na dno szelfu. Rozk?adane przez bakterie przekszta?caj? si w jednolit? materiorganiczn?
2. Spu?kiwane z powierzchni l?dów przez rzeki, piaski i i?y zamieniaj? siz czasem w warstwy piaskowców przykrywaj?ce szcz?tki organiczne.
3. Pod wp?ywem narastaj?cego ci?nienia szcz?tki organiczne zamieniaj? siw ropnaftow? i gaz ziemny.

Ska?y przeobraone przechodzi?y wiele procesów zwanych DIAGENEZ? czyli zespo? procesów prowadz?cych do chemicznych i fizycznych i mineralnych zmian w osadzie po jego z?oeniu. Diageneza rozpoczyna siz chwil? powstawania osadu. Pierwsze oddzia?ywania fiz. i chem. na ?wierzy osad nazywamy: DIAGENEZ? WCZESN?. Prowadzi ona do stopnowego stwardnienia ska?y - lityfikacji. Dziki niej z piasku powstaje piaskowiec, z i?u ?upek ilasty itp.
Diageneza Epigenetyczna zachodzi po lityfikacji; zmiany fiz. i chem. w skale zachodz? nadal, ale blisko powierzchni ziemi.
Jeeli wskutek powstawania osadów o grubo?ci wielu kilometrów osady powsta?e wcze?niej dostan? si w g?bsze partie skorupy ziemskiej wówczas zachodz? w nich procesy zwane anchimetamorfizmem. Dziki temu powstaj? m.in. wgle i bituminy.CHEMIA