Na czym polegała „impesyjność” impresjonizmu

Na co dzień nie zastanawiamy się , jaki kolor ma światło czy cień. Owe zjawiska wydają się nam czymś naturalnym, niezmiennym, a tym samym mało istotnym. Niekiedy tylko, gdy z laboratorium fotograficznego odbieramy zdjęcia z wakacji, dziwimy się, że na tych zrobionych przy zachodzie słońca mamy nienaturalny kolor skóry. To nie wina błony fotograficznej, a faktu, że zachodzące słońce daje coraz ciemniejsze światło: żółto pomarańczowoczerwone. Z podobnym, ale odwrotnym zjawiskiem mamy do czynienia o świcie. Jeden z francuskich malarzy, Claude Monet (1840-1926), spostrzegł że to samo określone miejsce, budynek czy drzewo, choć same w sobie mogą się nie zmieniać, są za każdym razem inne- zmienia je oświetlenie. Malarza fascynowała fasada, a dokładniej to, jak zmieniał się jej wygląd w zależności od położenia słońca. O każdej porze szkicował inną wersję tego samego widoku. Jednym z najważniejszych elementów takiego sposobu malowania było wrażenie, fascynacja chwilowym wyglądem, oświetleniem trwającym kilka lub kilkanaście minut, dopóki słońce nie przejdzie dalej. Malarz szybkimi uderzeniami pędzla „notował” swoje odczucia, doznania. Ten typ malarstwa nazwano impresjonizmem. Kierunek ów rozwijał się w latach 70-tych i 80-tych XIX w., gł. We Francji. Genezy impresjonizmu, uznanego za początek sztuki nowoczesnej XX w. , można doszukiwać się u wielu różnorodnych źródeł. Jednym z ważniejszych był pobyt grupy francuskich artystów w Anglii w okresie wojny francusko – pruskiej (1870-1871) i Komuny Paryskiej. Byli wśród nich m.in. Alfred Sisley, Camille Pissarro i Claude Monet. Ci właśnie artyści w pierwszej połowue XIX w. stworzyli liczne obrazy, na których coraz mniejszą rolę odgrywały kontury, a coraz większą kolory, plamy barwne, nieważne, czy malowali krajobrazy, postacie, czy też martwe natury. Innym faktem, mającym wpływ na powstanie impresjonizmu, było unowocześnienie w połowie XIX w. fotografii. Postęp techniki spowodował , że fotografowanie stało się z czasem możliwe w plenerze, a lżejsze aparaty pozwalały na wykonywanie zdjęć reportażowych. Wpłynęło to na artystów którzy spostrzegli, że przedstawiając rzeczywistość, nie trzeba za każdym razem idealnie komponować tła ani układu postaci. Przykładem jest Edgar Degas (1834-1917). Zafascynowany środowiskiem artystów stworzył cykl obrazów dokumentujących na swój sposób życie tancerek baletu, śpiewaczek, aktorek i ich pracę. Na jego płótnach widać ćwiczenia na próbie, oczekiwanie w kulisach, występy na scenie. Malarze zafascynowani nieskrępowaną możliwością reportażowego przedstawiania rzeczywistości stworzyli szereg obrazów ukazujących rozmaite przejawy życia codziennego i świątecznego, np. wyścigi konne, ruch uliczny, kawiarnie. Często na takich obrazach pojawiały się postacie, które „niespodziewanie” weszły w pole widzenia malarza. Malowane były charakterystycznymi szybkimi pociągnięciami lub uderzeniami pędzla. Ta technika malarska stopniowo oddalała impresjonistów od sztuki tradycyjnej. Artyści odchodzili od przesadnie wiernego, a nieraz i wyidealizowanego sposobu przedstawiania rzeczywistości na rzecz szybko zanotowanego wrażenia. Impresjonizm narodził się w Paryżu w połowie lat 60 –tych XIX w. Jego oficjalna inauguracja miała natomiast miejsce w roku 1874, kiedy to w pracowni fotograficznej Nadara przy Boulevard des Capucines odbyła się zbiorowa wystawa- Stowarzyszenie Spółdzielcze Artystów Malarzy, Rzeźbiarzy, Rytowników itp.-pierwszy pokaz dzieł sztuki zorganizowany poza kołami oficjalnymi.W wystawie wzięło udział 31 artystów, reprezentujących różne tendencje i nie mających wspólnego programu. Wśród nich znaleźli się Edgar Degas, Claude Monet, Pierre Auguste Renoir, Camille Pissarro itp. – malarze, którzy później zostali nazwani impresjonistami. Na wystawie zgromadzono 165 obrazów 30 autorów. Redaktor nadał Claude Monet tytuł „ Impresja – wschód słońca”. Po obejrzeniu wystawy jeden z krytyków, chcąc wyszydzić prezentowane obrazy, nazwał je od tytułu tego dzieła malarstwem impresjonistycznym. Wystawa impresjonistów była ważna z tego względu , że sygnalizowała publiczności istnienie nowego , odrębnego nurtu malarstwa, który nie mógł być już traktowany jako wybryk trzech czy pięciu malarzy. To grupowe wystąpienie zmuszało krytycznego widza do refleksji, że chyba są to narodziny czegoś nowego.

2. Opisz koncepcje sztuki Paula Gaugiun.
Paul Gauguin ( 1848- 1903 ) Malarz francuski , jeden z największych artystów przełomu XIX i XX w. Od roku 1874 zaczął malować I równocześnie uczęszczał do Academie Colarossi, gdzie poznał m. in. Camille’a Pissarra oraz innych impresjoinistów. Od roku 1876 sam uczestniczył w wystawach impresjonistów. Od roku 1883 całkowicie poświęcił się malarstwu. Fascynował go surowy pejzaż bretoński i obyczaje tamtejszych ludzi, prostych i uczciwych. Coraz bardziej odchodził też od impresjonizmu. W roku następnym wyjechał do Panamy I na Martynikę, a po powrocie znów zamieszkał w Pont-Aven, gdzie sformułował teorię syntetyzmu , która stała sie potem podstawą symbolizmu tzw. Szkoły z Pont-Aven. Tu ostatecznie ukształtował się jego styl malarski inspirowany folklorem I pejzażem Bretanii, polegający na uproszczeniu form przez stosowanie wyraźnego konturu, jednolitych barwnych plam, odrzucenie perspektywy. Styl pełen symbolizmu, kompozycji wizjonerskich zamkniętych grubym konturem t.j. “Żółty Chrystus", " Walka Jakuba z aniołem", "Piękna Angele". Barwą posługiwał się aby stworzyć fantastyczny świat baśni. Interesował się sztuką prymitywną i twórczością ludową, pragnął zbliżyć się do nich w swoich pracach. Nienawidził Paryża, Francji, cywilizacji i stosunków społecznych panujących w Europie. Tęsknił do miejsc, których nie tknęła cywilizacja, gdzie człowiek może żyć w zgodzie z przyrodą. Pomimo silnych przyjacielskich związków z impresjonistami wyjechał na Tahiti, gdzie spędził prawie jedenaście lat. Tam też stworzył obrazy, które zapewniły mu miejsce w historii malarstwa. Czuł wiele sympatii dla światopoglądu mieszkańców Tahiti, głębokie wrażenie wywierały na nim ich zwyczaje i wierzenia. Malował plaże, egzotyczną roślinność, tubylców, dziewczęta tahitańskie z kwiatami w czarnych włosach. Jego obrazy wypełniają ludzie, zwierzęta , drzewa i trawy. Czasami wywołują one uczucie radości i pogody, a czasami niewytłumaczalny lęk. Artysta nie oddawał wiernie kolorów występujących w przyrodzie. Bardziej interesowała go kompozycja barw na obrazie, często więc np. malował piasek na różowo, lub czerwone konie jeśli pasowały mu do gamy kolorystycznej całości dzieła. Barwa stanowiła dla niego jedynie dekorację płaszczyzny. W przeciwieństwie do Van Gogha interesowały go wielkie, gładkie powierzchnie. Przedmioty rozmieszczał na różnych planach, a postacie ukazywał w skrótach perspektywicznych Impresjoniści rozbijali kolor na cząstki, oddawali grę świateł. Gauguin zaprzestał tych zabiegów, zestawiał dowolnie płaszczyzny koloru nie biorąc pod uwagę rzeczywistych barw przedmiotów. Swoje koncepcje uzasadniał w dość niecodzienny sposób, a mianowicie: " Prześcieradło musi być z tkaniny żółtej, ponieważ kolor ten budzi u widza miłe uczucie czegoś nieoczekiwanego, a także wrażenie światła lampy, ponadto potrzebne tu jest tło nieco odstraszające, a do tego znakomicie nadaje się kolor fioletowy". Kolor u Gauguina pełni rolę symboliczną, a także magiczną.

3. Na czym polegała technika dywizjonizmu i pointylizmu.
Dywizjonizm – metoda podziału plamy barwnej zastosowana w malarstwie przez impresjonistów, a następnie wykorzystana i rozwinięta przez G. Seurata i P. Signaca w teorii neoimpresjonizmu. Polega ona na rozbiciu plamy wizualnej na niewielkie punkty barwne i ograniczeniu palety do zasadniczych kolorów widma. Czyste pigmenty , nakładane na płótno małymi , regularnego kształtu punktami , przy patrzeniu na obraz z pewnej odległości łączą się i mieszają w siatkówce oka , wywołując wrażenie plamy barwnej. Zasada ta będąca wynikiem badań M.E. Chevreula , H. Helmholtza i Roada została doprowadzona do ostatecznych konsekwencji w teorii praw kolorystycznych. G. Seurata a potem P.Signaca. Wykorzystując prawa psychologii i fizjologii widzenia oraz analizę światła i barwy , starali się oni znaleźć w dywizjonizmie uniwersalną metodę malarską, która miała zapewnić maksimum świetlostości , koloru i harmonii. Techniką dywizjonizmu posługiwali się też niektórzy z przyszłych fowistów ( A. Darain ) i włoscy futyryści.

Pointylizm – metoda malowania wynikła z zasady dywizjonizmu , praktykowana przede wszystkim w malarstwie olejnym końca XIX w., polegająca na równomiernym zakładaniu powierzchni obrazu drobnymi punktami czystej farby , które tworzą fakturę zbliżoną do mozaiki ; pointylizm umożliwiał najbardziej konsekwentne i precyzyjne rozbicie plamy barwnej na czyste pigmenty.

4. Wyjaśnij związki tych technik z neoipresjonizmem Georges’a Seurata.
W neoimpresjonizmie tworzenie dzieł poprzedzone jest naukowo opracowaną teorią. Najwybitniejszym przedstawicielem, a zarazem twórcą nowego kierunku, któremu sam nadał nazwę był Georges Seurat. Tak więc neoimpresjonizm to naukowe podejście do zdobyczy impresjonizmu. To kierunek, w którym teoretyczne założenia wyprzedzają praktykę, a każde dzieło może być traktowane jako ilustracja przyjętych założeń. Neoimpresjoniści korzystali ze zdobyczy fizyki optycznej (Chevreula, Blanca, Helmholtza i innych), "odbudowali" przedmiot, sugerowali bryłę, stosowali zasadę kontrastu równoczesnego. Neoimpresjonizm bywa nazywany puentylizmem dla sposobu nakładania farb drobnymi punktami. Jak jasno wynika z powyższych wypowiedzi, jego zasadą nie jest punktowanie, lecz dywizjonizm, czyli rygorystyczne rozdzielanie plamy barwnej na jej części składowe.

5. Wyjaśnij założenia autonomii malarstwa Van Gogha Cezanne.
Vincent Van Gogh – ( 30.III1853 – 29.VII). Malarz holenderski, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli postimpresjonizmu. Z malarstwem zetknął się pracując w młodości w antykwariatach Goupila w Hadze, Londynie, Paryżu. Początkowo wzorował się na pracach Jeana F. Milleta. W latach 1881-1883 mieszkał w Hadze, gdzie korzystał z porad swojego kuzyna, malarza Antona Mauve’a. Od listopada 1885 do lutego 1886 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Antwerpii. Z tego okresu pochodzą obrazy nawiązujące do holenderskiego malarstwa rodzajowego: cechuje je ponury nastrój i ciemna kolorystyka ( m.in. „ Jedzący kartfole” 1885 ). W okresie paryskim ( 1886-1888 ) sztuka Vincenta van Gogha uległa głębokiej przemianie na skutek zetknięcia się z malarstwem impresjonistów. W jego obrazach zaczęła dominować lekka szkicowa kreska, jasna kolorystyka i metoda pointylistyczna ( pokrywanie obrazu drobnymi punktami czystego koloru ). Z tego okresu pochodzi ponad 200 obrazów , głównie widoków Paryża, portretów, krajobrazów , martwych natur. W roku 1888 wyjechał do Arles, gdzie w pełni ukształtował się charakter jego malarstwa: gruba faktura , częste używanie żółci ( ulubionego koloru artysty ) i deformacja obiektów.

Paul Cezanne, obok Vincenta van Gogha był najwybitniejszą postacią wśród postimpresjonistów. W latach 60-tych i na początku 70-tych Cezanne zetknął się z impresjonistami i tworzył pod ich wpływem. Jednak dosyć szybko odszedł od impresjonizmu. Pochłonęło go studium formy, kształtu i barwy. Cezanne, jako prekursor kubizmu i malarstwa abstrakcyjnego jest jednym z najważniejszych malarzy nowoczesnych. Obrazy artysty są autonomiczne, zgodnie z jego przekonaniem, że sztuka stanowi rzeczywistość odrębną względem natury.