Własna ocena przejawów niewłaściwego spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież

Czas wolny to bardzo szerokie pojęcie obejmuje ono zarówno czas kiedy człowiek nie jest obłożony obowiązkami narzucanymi mu odgórnie tj. praca, szkoła oraz czas który sami sobie wygospodarowujemy w czasie obłożenia takimi obowiązkami. Jednym słowem jest to czas który mamy do wykorzystania na dowolne czynności, możemy robić więc co nam się podoba. Korzystać z tego przywileju może każdy ale nie każdy potrafi z niego korzystać umiejętnie z pożytkiem dla siebie i innych ludzi.
Grupą społeczną która ma największe z tym problemy są moim zdaniem młodzi ludzie. Nie potrafią oni konstruktywnie wykorzystywać swojego wolnego czasu oczywiście jest to warunkowane wieloma czynnikami także brakiem doświadczenia życiowego i chęci spróbowania czegoś nowego. Głównymi znanymi i szeroko opisywanymi przejawami niewłaściwego spędzania czasu wolnego w tej grupie wiekowej są: wstępowanie do sekt, udział młodzieży i dzieci w subkulturach, alkoholizowanie się, narkomania, agresja i przemoc, prostytucja nieletnich, problem tzw. dzieci ulicy.
Oprócz tak poważnych patologii dochodzi wydająca się błahostką IAD (Addiction Internet Disonder ) uzależnienie od Internetu. Swoje rozważania zacznę jednak od najbardziej rozpowszechnionego problemu który jest niejako domenom naszej części europy i całego naszego kraju. Tym problemem jest:

Alkoholizm wśród młodzieży jest zjawiskiem tak powszechnym iż stał się on już pewną normą i jest po cichu przyjmowany przez społeczeństwo oraz bagatelizowany. Z badań wynika że wiek „inicjacji” jest bardzo wczesny i jeszcze się obniża już 12-latki zaczynają pociągane postawami starszych kolegów próbować alkoholu czy to dla chęci zaistnienia w środowisku rówieśniczym czy też za namową właśnie wyżej wymienionych „wzorów”. W mniejszych społecznościach zachowania takie warunkuje również brak innych rozrywek brak możliwości aktywnego spędzania czasu, infrastruktury sportowej, świetlic, kin, zajęć pozalekcyjnych itp. Zachowania takie często również wynoszone są z domu gdyż Polska „bezkultura” picia alkoholu obecna jest we wszystkich niemalże aspektach życia rodzinnego wesela, chrzciny, komunia, przyjazd dalszej rodziny, wszędzie tam obecny jest alkohol a dzieci szybko chłoną i przyjmują takie postawy dorosłych w świętym przekonaniu że tak właśnie robić należy. Problem istnieje z danych OBOP wynika że tylko 7% osób w wieku 13-16lat nie piła alkoholu 50% badanych piło w ciągu ostatniego miesiąca. Pijany już był co ósmy uczeń klasy szóstej, prawie co czwarty uczeń klasy I gimnazjum i 60% uczniów klas III gimnazjum. Niepokojąco wyglądają także motywy picia. Wielu młodych ludzi sięga po alkohol, nie po to aby się rozerwać, lecz traktując picie jako lekarstwo na problemy i smutki. Skraca to drogę do uzależnienia, nie daje możliwości realnego zmierzenia się z problemami nie mówiąc już o skutkach działania na tak młody organizm alkoholu który powoduje między innymi zaburzenia pamięci, koncentracji ,wzmaga agresje i nerwowość .

Narkomania problem narkomani wśród nieletnich jest zasadniczo podobny do problemu alkoholizmu motywy sięgania po środki odurzające są podobne, jest to głównie wpływ środowiska rówieśniczego i chęć naśladownictwa starszych kolegów zdobycia pozycji w grupie i podziwu. Oczywiście tu postawa społeczeństwa i rodziny jest zasadniczo jasna narkomania jest krytykowana i piętnowana co paradoksalnie w grupach młodzieżowych wzmacnia jeszcze jej atrakcyjność („zakazany owoc”). Pyzatym narkotyki są wręcz promowane przez muzykę i subkultury jest to niejednokrotnie wyznacznik przynależności do danej grupy. Słuchając tekstów Hip hopowych czy Rapu nieraz można na taką promocje natrafić: balnt, skun, skrent, zioło, fifka, lufka, gram, ściecha, thc, pojawia się w przynajmniej w co drugim utworze. Sprzedawane są koszulki biżuteria naszywki z emblematami liścia konopi indyjskiej. I tu taką metodę spędzania czasu wolnego wybiera bardzo wielu młodych ludzi: jeśli chodzi o środki odurzające, to prawie co ósmy uczeń klasy III gimnazjum przyznaje się do kontaktów z środkami odurzającymi (najczęściej jest to marihuana). Co czwarty z badanych uczniów uważa, że ich rówieśnicy posiadają wystarczającą wiedzę o narkotykach i szkodliwych skutkach ich działania, 15% uczniów klas III gimnazjum spotkało w szkole osobę rozprowadzającą narkotyki poza szkołą 33%. O ile alkohol bardzo szkodzi zdrowiu o tyle narkotyki są dla młodych ludzi niezwykle niebezpieczne. Wielu licealistów zażywa amfetaminę po to by nauczyć się na sprawdzian wielu zażywa entazy żeby się wyluzować i dostać „kopa” na imprezie takie wydawało by się bzdurne motywy niejednokrotnie kierują młodych ludzi na złą ścieżkę i naprawdę bardzo niewielu udaje się z tej złej ścieżki zawrócić.

Udział młodzieży w subkulturach oraz przemoc i agresja jest to zjawisko w dzisiejszych czasach powszechne i niejako stało się naturalną formą buntu młodzieńczego opozycją dla społeczeństwa dorosłych. Subkultura to zamknięta enklawa z własnym wewnętrznym prawem zasadami przyjętymi określonymi zachowaniami własnym slangiem i systemem wartości. Młodzi ludzie często spędzają swój czas w subkulturach z chęci pokazania swojego buntu zwrócenia na siebie uwagi dorosłych z powodu nie zrozumienia ich problemów z chęci popisania się zaistnienia w grupie zamanifestowania swojej odrębności często subkultura daje złudne wrażenie wyjątkowości przynależności do elity ,„nie każdy może tu być”. To właśnie takie skupiska młodzieży spędzają swój czas na zażywaniu środków odurzających w niektórych grupach to konieczna do członkostwa norma czy piciu alkoholu. Ale istnieje jeszcze jeden poważniejszy problem mianowicie agresja i przemoc. Z badań socjologów wynika, że zachowania agresywne są częstsze u młodzieży przynależącej do subkultur. Składa się na to wiele czynników oczywiście wymienione wyżej alkohol i narkotyki również, ale w niektórych grupach np. szalikowców czy skinheadów oraz blokersów zachowania agresywne czy przemoc są swoistą formą inicjacji i wyznacznikiem pozycji w grupie, jak to było w dawnych społecznościach plemiennych młody wojownik musiał upolować zwierze teraz młody szalikowiec musi poobijać drugiego ze znienawidzonej drużyny. Obok przemocy i agresji problemem jest także wandalizm i chuligaństwo. Zachowania takie prowadzą często do konfliktów z prawem członków takich grup niejednokrotnie otrzymują oni wyroki są sprawcami kradzieży rozbojów pobić licznych dewastacji nawet morderstw i gwałtów. Wielu wchodzi na drogę przestępczą lądując w więzieniach i poprawczakach. Skala tego zjawiska nie jest w Polsce znana a sam problem mało jeszcze zbadany szacuje się że liczba młodych ludzi należących do takich nieformalnych grup wacha się od 30 do 50 tysięcy. Sama różnorodność podkultur też jest ogromna skinheadzi szalikowcy dresiarze blokersi sataniści punki metale rastfarinie i wiele wiele innych ta różnorodność właśnie jest tak niebezpieczna stwarza możliwość wyboru młodym ludziom grupy w, której czują się najlepiej. Moim zdaniem zazwyczaj młodzież taka nie jest przygotowana i dostosowana do życia społecznego nie potrafi się odnaleźć w roli ojców, żon, mężów ,pracowników, matek, stąd prowadzi to do dalszych patologii i wypaczeń w późniejszym dorosłym już życiu.

Wstępowanie do sekt mechanizm działania jest podobny do wstępowania młodych ludzi do subkultury jednak że ważnym jego elementem jest werbunek. Werbowaniem młodych ludzi do sekt zajmują się ludzie którzy mają odpowiednie przygotowanie grają na emocjach uczuciach niepewności i braku zrozumienia oraz zwykłej naiwności młodych ludzi. Mają podobną konstrukcje jeden guru najwyższa władza i jego pomocnicy którzy wskazują jak należy postępować wyznaczają zasady a w późniejszym etapie ingerują w prywatne życie członków w zamian oferując złudną życzliwość, opiekę i pomoc oraz wrażenie, że młody człowiek jest potrzebny, co u wielu zwerbowanych powoduje wytyczenie sobie celu, działania dla dobra danej zbiorowości. Sekty są zjawiskiem niebezpiecznym gdyż działają niejednokrotnie w granicach prawa są legalnymi związkami wyznaniowymi, ich członkowie nie są sprawcami przestępstw nie namawia się ich do picia alkoholu ani brania narkotyków a wszystko co robią, robią z własnej woli ale przy pomocy sprytnych chwytów psychologicznych presji i nacisków ze strony nowych opiekunów. Skutki takich działań są opłakane: zerwanie kontaktów z rodziną, znajomymi podporządkowanie własnego życia do wymagań guru niejednokrotnie są to także wymagania finansowe i np. wyboru partnera życiowego. Ludzie którzy otrząsną się z tego szoku jakim jest udział w sekcie nie potrafią odnaleźć się w normalnym świecie są upośledzeni emocjonalnie i zszokowani tym iż to w co wierzyli i co im powtarzano było tylko ułudą. Niejednokrotnie skutki działania w sekcie i podejmowane w niej decyzje są nieodwracalne. W Polsce działa obecnie 13 kościołów 93 związki wyznaniowe ale sekty mniejsze niż ustawowe do legalizacji 100 osób lub większe nie legalne również są aktywne i werbują nowych członków, pyzatym niektóre działają jako organizacje świeckie: kluby, fundacje, stowarzyszenia. Skala więc tego zjawiska jest również ogromna.
Prostytucja nieletnich i dzieci ulicy w ostatnich czasach to coraz większy problem. Błędne jest przekonanie że dotyczy on tylko dzieci ulicy. Coraz częściej prostytucją zajmują się młode dziewczynki i chłopcy w wieku już 13 lat. Motywy ich działania są przerażające, niejednokrotnie robią to za drobne prezenty: telefon komórkowy , drobne sumy pieniędzy, kosmetyki, ubrania. Młodzi ludzie z własnej woli oddają swoje ciała żeby podwyższyć swój status majątkowy w grupie rówieśniczej, klasie, wśród dzieci ze swojego podwórka. Przyczynia się również do tego pop kultura emanująca i wręcz krzycząca z telewizji, gazet Internetu, reklam seksualnością. Podsuwa ona pewne wzorce i kanony na które młody umysł jest bardzo podatny co prowadzi właśnie do takich dewiacji. Chętnych na takie usługi oczywiście nie brakuje więc proceder ten zatacza szerokie kręgi. Oczywiście wśród tzw. dzieci ulicy również jednak motywy ich działania nieco się od siebie różnią. W tej grupie dzieci żyjących na ulicy chodzi o przetrwanie w miejskiej dżungli i robią to na różne sposoby: kradną, żebrzą a niektóre sprzedają swoje ciała w zamian za nocleg, obiad, czy pieniądze. Są to zazwyczaj dzieci z dobrych domów które uciekły od rodziny i postanowiły żyć na własną rękę. Zazwyczaj ich przygoda kończy się na poprawczaku lub w więzieniu. Są one często ofiarami gwałtów, sprawcami rozbojów kradzieży i innych drobnych przestępstw. Żyją w grupach co daje im poczucie bezpieczeństwa, wtedy zaczynają się problemy z alkoholem, narkotykami i z prawem. Dzieli się je na 3 podstawowe grupy: street working children - dzieci, które pracują na ulicy, ale utrzymują kontakt z rodziną i zazwyczaj wracają tam na noc street living children - dzieci, które mieszkają i pracują na ulicy i prawie nie utrzymują kontaktu z rodziną, children at risk - dzieci, których warunki życia dalekie są od postanowień Konwencji o Prawach Dziecka, ciężko pracują lub przebywają w więzieniach.
Żywo tą tematyką interesują się media jest to sensacja ale nie przyczynia się to do niwelacji problemu. Proceder ten jest powszechny zwłaszcza wśród dziewczynek między 13 a 17 rokiem życia. Istnieje na nie wiele określeń np. szlaufy, blachary, galerianki każda z tych nazw charakteryzuje po części ich upodobania i sposób wybierania „klientów”. Są to ubogie emocjonalnie dziewczyny, które seks traktują instrumentalnie jako sposób na zarabianie pieniędzy czy też otrzymywanie prezentów. Zjawisko jest o tyle niebezpieczne że utrwala się w psychice takiego dziecka patologiczny obraz cielesnej miłości, zwiększa to ryzyko zachorowania na AIDS, uniemożliwia późniejsze funkcjonowanie w związku oraz może prowadzić również jak wskazują badania do bezpłodności. Najgorszy w takich wypadkach jak i w wyżej wymienionych problemach ze spędzaniem czasu wolnego jest fakt nieuwagi rodziców oraz ich nieudolności w kontroli nad młodymi ludźmi a także nieudolności odpowiednich organów państwowych które powinny przeciwdziałać takim zachowaniom.

Siecioholizm czyli uzależnienie od Internetu jest również domenom ludzi młodych oraz najmłodszych. Mając dużo czasu wolnego wykorzystują go na surfowanie po sieci, prze co nie rozwijają się prawidłowo emocjonalnie nie są przygotowani do życia w Realu mają dużo gorszy kontakt z innymi ludźmi oraz rówieśnikami czy rodzicami. IAD dzieli się na pięć podstawowych grup:
]Erotomania internetowa(cyberseksual addiction) zazwyczaj jest domeną chłopców w okresie dojrzewania. Jest bardzo niebezpiecznym dla psychiki zjawiskiem, polega na wynajdywaniu i oglądaniu zdjęć i filmów pornograficznych w sieci. Działania takie nie są jednorazowe a trwają systematycznie w długich okresach czasu. Wypacza to poglądy i postrzeganie aktu fizycznego jako aktu intymności i miłości kreując postawy delikatnie mówiąc dewiacyjne. Prowadzi do wyobcowania i zamknięcia się w swoim świecie fantazji co dla młodego człowieka oznacza alienacje wśród rówieśników. Może być też przyczyną dewiacyjnych zachowań seksualnych tj. np. pedofilii, zoofilii czy nekrofilii. Socjomanię internetową jest to uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych. Młodzi ludzie nawiązują nowe kontakty tylko i wyłącznie poprzez sieć, ma zachwiane relacje człowiek-człowiek w kontaktach poza siecią. Ludzie tacy potrafią godzinami "rozmawiać" z innymi użytkownikami Internetu na forach czatach bądź przez popularne gg, następuje też u takich osób zanik komunikacji niewerbalnej, nie potrafią odczytywać informacji nadawanych przez gesty lub odczytują je błędnie. Ma to ogromnie negatywny wpływ na dalszy rozwój społeczny takiego człowieka. Uzależnienie od sieci jest ogólnym uzależnieniem od Internetu osoby takie potrzebują ciągłego przebywania w sieci obserwowania zdarzeń forów stron informacji uczestniczenia w życiu internatów. Zazwyczaj są w niej bardzo aktywne piszą opinie kontaktują się wyrażają swoje zdanie wrzucają filmy i muzykę wymieniają się z innymi. Przeciążenie informacyjne występuje gdy osoba zbyt często korzystająca z Internetu nawet w celu uczenia się, przyswoi sobie zbyt dużą ilość informacji, robi w sieci kilka rzeczy naraz np. uczy się rozmawiając z kimś na czacie w międzyczasie dopisując coś na forum i odpisując innej osobie na maila, odpisuje wielu osobą jednocześnie. Uzależnienie od komputera występuje kiedy młoda osoba nie zależnie od tego co robi spędza czas przy komputerze. Bez względu na to czy się uczy, gra w gry komputerowe przegląda strony internetowe rozmawia z kimś robi to cały czas przy włączonym komputerze. To wszystko są choroby nowe i jeszcze nie do końca zbadane wiadomo tylko że w Europie na tę chorobę leczy się ok. 2000 osób rocznie, w stanach szacuje się że uzależnionych od sieci może być nawet 5 milionów. Internet i komputery to bardzo przydatne i pożyteczne mechanizmy mające wiele zalet ale często ludzie nie potrafią korzystać z nich rozsądnie doprowadzając się do stanu uzależnienia spędzając przed ekranem monitora nawet po kilkanaście godzin dziennie.

Wszystkie przejawy niewłaściwego spędzania czasu wolnego przez młodzież jakie przedstawiłam są związane z trudnym okresem dorastania, kształtowania się samoświadomości człowieka, jego charakteru i światopoglądu oraz dojrzewania emocjonalnego. Jest to niezwykle trudny czas, czas, który ma młodych ludzi przygotować do dorosłego życia, do odpowiedzialności i samodzielności. Jest to również moment, w którym młodzi ludzie przez nieodpowiednie wykorzystywanie swojego czasu wolnego mogą zaprzepaścić przyszłość, zejść na złą drogę. Dlatego bardzo ważna jest edukacja i profilaktyka działań skupiająca się na wyeliminowaniu takich zagrożeń. Rozwiązania tych problemów są znane i z powodzeniem realizowane niestety nie wszędzie i nie zawsze dociera to do młodych ludzi. Nie wystarczy np. zbudować boiska żeby dzieci grały w piłkę zamiast pić piwo. Trzeba takich ludzi jeszcze uświadomić co im grozi co mogą stracić a co zyskać, trzeba ich zachęcić żeby chcieli z własnej nieprzymuszonej woli grać w tę piłkę. Stwarzać możliwości edukować i pomagać, wskazywać drogę i zachęcać do konstruktywnego i produktywnego spędzania wolnego czasu. Moim zdaniem ta piłka właśnie jest po naszej stronie po stronie całego społeczeństwa i na nas spoczywa moralna odpowiedzialność za wychowanie młodych ludzi. Zamiast narzekać na chuliganów wytykać i karać powinniśmy zapobiegać takim zagrożeniom dla dobra młodzieży i dla dobra nas samych.