Różne oblicza miłości w literaturze i sztuce – przedstaw wybrane przykłady, oceniając ich aktualność i wartość artystyczną.

Od wieków w naszej literaturze pisze się o miłości. To uczucie towarzyszy nam przez całe życie od dzieciństwa, aż do później starości. Temat miłości pojawia się już w czasach starożytnych opisywany jest, aż po dzisiejsze czasy. Najczęściej to uczucie łączy dwoje ludzi; kobietę i mężczyznę, ale można również kochać samego siebie, ziemie, ojczyznę, lub nad życie miłować swoje dzieci. Uczuciami byli zafascynowali pisarze wszystkich epok, chciałbym, więc przybliżyć parę utworów, które według mnie zasługują na przypomnienie rozpatrując temat miłości.
Przypowieść z Nowego Testamentu „O synu marnotrawnym” jest przykładem bezgranicznej miłości ojcowskiej do swojego syna. Mimo iż młodszy syn opuszcza rodzinny dom i prowadzi hulaszcze życie, gdy jednak powraca do domu ojciec przebacza mu wszystkie złe czyny i wita go w domu najlepiej jak potrafi. Postawa ojca mówi jak bezgranicznie kocha on swoje dziecko. Przypowieść ta jest przykładem, że Bóg ukochał wszystkich ludzi i cieszy się z nawrócenia każdego grzesznika.

W mitologii przykładem bezgranicznej miłości jest Penelopa, która wiernie czeka na swojego męża Odyseusza przez dwadzieścia lat. Odrzuca ona zaloty licznych adoratorów podczas nieobecności męża. Jej miłość pokonuje wszystkie przeciwieństwa losu. Jest ona przykładem idealnej żony i symbolem małżeńskiej wierności.

Według mnie utworem, o którym należy także wspomnieć to „Dzieje Tristiana i Izoldy”. Jest to przede wszystkim opowieść o nieszczęśliwej miłości. Wypity przez pomyłkę napój miłosny połączył serca bohaterów na zawsze. Izolda jednak została żoną króla Marka, którego wiernym rycerzem, był Tristian. Ich miłość łamie wszystkie bariery, zasady moralne, obyczaje, nakazy religijne. Tristian umiera od żalu za ukochaną, jej serce zaś pęka po śmierci kochanka. Dopiero po śmierci ich miłość triumfuje. Z grobu głównego bohatera wyrasta głóg i łączy się z miejscem spoczynku ukochanej. To symbol wiecznej, nieszczęśliwej i prawdziwej miłości. Uczucie, które łączy oboje kochanków niesie rozkosz i cierpienie, prowadzi do tragicznego końca, do śmierci, ale jest od niej trwalsze.
Młodzieńczą i zupełnie inną miłość przeżywają bohaterowie tragedii „Romeo i Julia”. Młodzi kochankowie darzą się wzajemną miłością, jest ona piękna i dobra. Uczucie głównych bohaterów stwarza konflikt z ich rodzicami. Rody Montekich i Kapuletów nie akceptują miłości swoich dzieci. Skutkiem fatalnej pomyłki Romeo i Julia popełniają samobójstwo gdyż nie umieliby żyć bez siebie. Dopiero ich tragiczna śmierć połączyła zwaśnione rody.

Nieszczęśliwie zakochany w swej wybrance jest Gustaw bohater IV części „Dziadów” A.Mickiewicza. Opowiada on historie swojej wielkiej romantycznej miłości. Relacja ta podzielona jest na trzy części – godziny; miłości rozpaczy, przestrogi. Gustaw przedstawia ukochaną jako „dusze bliźniaczą” przeznaczoną dla siebie. Niestety ukochana wyszła za mąż za innego. Oboje bardzo przeżywali rozstanie. Uczucie ukochanej nie dorównywało miłości głównego bohatera skoro wyszła za innego. W godzinie rozpaczy Gustaw rozpamiętuje rozstanie z ukochaną. Buntuje się przeciwko stosunkom uniemożliwiającym połączenie się kochanków. Na końcu popełnia samobójstwo. Główny bohater przeżywa to, co mówi. Jego odczucia są kontrastowo zróżnicowane, zmienne. Gustaw za swój nieszczęśliwy los wini kobietę, że to ona jest nie stała w uczuciach. Jest piękna jak anioł, ale jej dusza jest porównywana do diabła. Uświadamia sobie, że nadal ją kocha, a za jego los odpowiedzialne jest otoczenie i konkretna sytuacja. Zaczyna rozumieć i usprawiedliwiać kobietę. Jego miłość była wielka, ale niespełniona, wiecznie trwa.
Miłość romantyczną, nieszczęśliwą ośmiesza A.Fredro w komedii „Śluby panieńskie”. W utworze występują dwie pary Gustaw i Aniela oraz Albin i Klara. Miłość bohaterów jest miłością spełnioną rozwija się i rozkwita mimo wielu przeszkód na drodze. To pragnienie miłości wiąże się z pragnieniem założenia rodziny, ciepłem domowego ogniska.

Istnieje również miłość do ojczyzny. Jest ona przedstawiona w utworze „Konrad Wallenrod” A.Mickiewicza. Główny bohater dla ratowania ojczyzny poświęca wszystko: swoją odwzajemnioną miłość do żony, życie, honor rycerski. Bohater wallenrodyczny zostaje zmuszony do wyboru pomiędzy ojczyzną, a rodziną. Unieszczęśliwiona Aldona żona Konrada zostaje pustelniczką gdyż rozumiem poświęcenie swojego męża i nie chce byś z nikim innym.

W utworze „Lalka” B.Prus wraca do miłości romantycznej, niespełnionej. Wokulski zakochuje się A.Fredro oschłej i bezdusznej Izabeli. On sam mocno uwierzył, że jego wybranka potrafi go pokochać, odwzajemnić jego uczucie. Jednak tak się nie staje. Izabela Łęcka to typowa kobieta o cechach narcystycznych. Wychowana w bogactwie jest bezwzględna, zimna, próżna, bardzo dumna. Uważa, że ona jest najpiękniejsza i najmądrzejsza, kochała tylko samą siebie. Gdy Wokulski uświadamia sobie, że Izabela nie odwzajemnia jego uczucia nie ma już celu w życiu, ma poczucie pustki i niespełnienia. Zdradzony główny bohater nie widzi sensu dalszego życia, próbuje popełnić samobójstwo.
W „Chłopach” W.Reymont ukazuje dwa rodzaje miłości. Pierwszą jest miłość namiętna, biologiczna, życiowa Antka i Jagny. Życie Jagny organizuje popęd płciowy, nie jest ona w stanie zapanować nad czysto fizycznym aspektem swej natury. Wiąże się ona z mężczyznami, do których coś odczuwa, którzy ją fascynują. Jest ona samotną, niszczącą życie mężczyzn, odbierającą serce, burzącą spokój duszy, tragicznie odrzuconą przez wiejską społeczność kobietą. Została ukarana za wszystkie nieszczęścia spadające na Lipce. Maciej Boryna pracowity gospodarz, bezwzględny dla rodziny, bardzo przywiązany do ziemi, która zdaje się być ważniejsza od rodziny. To właśnie jest drugą miłością w utworze, a mianowicie uczucie do ziemi.

Zupełnie inna miłość pojawia się w „Granicy” Z.Nałkowskiej. Przelotny romans Justyny z Zenonem zostaje wybaczony przez jego żonę Elżbietę. Bohaterka ta jest bardzo mądrą i wyrozumiałą kobietą chce nawet pomóc kochance męża, która dla niego usunęła ciąże. To Zenon wykorzystuje nadarzającą się okazje i zdradza żonę, aby zaspokoić swoje namiętności, po czym popełnia samobójstwo, aby uciec od odpowiedzialności. Bardzo ważna w tym utworze jest miłość Elżbiety, która mimo wszystko kocha swojego męża nawet, kiedy on ją zdradza, a jego kochanka spodziewa się dziecka.

W powyższych utworach każdy z nas może odnaleźć samego siebie. Człowiek dysponuje wolną wolą, ma prawo wyboru, to on decyduje o swoim życiu. Całe życie prowadzimy walkę dobra ze złem, namiętnościami. To my jesteśmy odpowiedzialni za los własny, bliskich i wreszcie całego kraju. Tematy zawarte w tych utworach nigdy nie przestaną być aktualne gdyż miłość na świecie będzie zawsze, a uczucie to nie jest łatwe.