Świat w II połowie XIX wieku - powtórzenie wiadomości.

Historia
Temat I
Zjednoczenie Włoch
Daty:
1) 1861r. - powstanie Królestwa Włoch.
2) 1871r. - zakończenie Zjednoczenia Włoch, Rzym zostaje stolicą.
Pojęcia:
1) risorgimento – idea odrodzenia narodowego we Włoszech.
Punkty:
1) Twórcy zjednoczenia Włoch:
a) Camillo Cavour;
b) Wiktor Emanuel II;
c) Giuseppe Garibaldi;
2) Etapy Zjednoczenia Włoch:
a) sojusz z Francją; wygrana wojna z Austrią;
b) powstania w państwach środkowowłoskich i obalenie władców tych państw;
c) wyprawa „tysiąca czerwonych koszul” i zdobycie Królestwa Obojga Sycylii;
d) ogłoszenie Królestwa Włoch;
e) przyłączenie Wenecji po wojnie z Austrią;
f) włączenie Lacjum (resztki Państwa Kościelnego) do Włoch, powstanie Watykanu;

Temat II
Zjednoczenie Niemiec
Daty:
1) 1867r. - utworzenie Austro-Węgier.
2) 1871r. - utworzenie II rzeszy niemieckiej – Zjednoczenie Niemiec.
3) 1871r. - komuna paryska.
Pojęcia:
-
Punkty:
1) Twórcy Zjednoczonych Niemiec:
a) Wilhelm I – król Prus, a następnie cesarz Niemiec;
b) Otto con Bismarck – kanclerz Prus i zjednoczonych Niemiec;
2) Etapy Zjednoczenia Niemiec:
a) utworzenie Niemieckiego Związku Celnego (NZC);
b) wojna Prus i Austrii z Danią – przyłączenie;
c) wojska prusko-austriacka zakończona zwycięstwem Prus;
d) utworzenie Związku Północnoniemieckiego;
e) wojna Prus z Francją – sukces Prus;
f) utworzenie III Rzeszy Niemieckiej.

Temat III
Stany Zjednoczone w XIX w.
Daty:
1) 1861- 1865r. - wojna secesyjna;
2) 1863r. - zniesienie niewolnictwa i Bitwa pod Gettysburgiem.
Pojęcia:
1) abilicjonizm – ruch dążący do zniesienia niewolnictwa w XIX-wiecznych Stanach Zjednoczonych.
2) wojna totalna – wojna, w której oprócz żołnierzy cierpią także cywile, m.in. kobiety oraz dzieci.
3) secesja – wystąpienie, odłączenie się jakiegoś terytorium od państwa.
Punkty:
1) Przyczyny wojny secesyjnej wynikały z różnic politycznych, gospodarczych, społecznych między stanami północnymi i południowymi. Najważniejszym punktem sporu był problem niewolnictwa. Bezpośrednią przyczyną sporu był wybór Abrahama Lincolna na prezydenta USA, secesja południowych stanów i atak konfederatów na Fort Summer.
2) Wojna secesyjna:

Północne USA vs Południowe USA
unia, dow. Ulysses Grant konfederaci, dow. Robert Lee

Temat IV
Ekspansja kolonialna
Daty:
1) 1854r. - otawrcie Japonii na świat.
2) 1885r. - konferencja berlińska.
Pojęcia:
1) protektorat – tereny posiadające władzę lokalną uzależnione od władz metropolii.
2) dominium – kolonie angielskie posiadające pełną autonomię w sprawach polityki wewnętrznej.
Punkty:
1) Przyczyny ekspansji kolonialnej:
a) chęć zdobycia surowców;
b) bogacenie się;
c) rynek zbytu;
d) tania siła robocza;
e) powiększenie wpływów militarnych i politycznych;
f) kontrola szlaków handlowych;
g) powiększenie armii;
h) prestiż na arenie międzynarodowej;
i) misja cywilizacyjna białego człowieka;
2) Wielka Brytania – największe imperium kolanialne.
3) Konflikty kolonialne:
a) wojny opiumowe;
b) powstanie sipajów;
c) powstanie Mahdiego;
d) powstanie bokserów;
e) wojny burskie;

Temat V
Wiek wynalazków
Daty:
1) 1901r. - przyznanie pierwszych nagród Nobla.
Pojęcia:
1) sterowiec – wyposażone w napęd balony, zwane inaczej zeppelinami.
2) fonograf – opatentowany przez Edisona pozwalał zapisać dźwięki mowy i muzykę.
Punkty:
1) II połowa XIX wieku i początek XX to okres II rewolucji przemysłowej, która w odróżnieniu od I objęła niemal cały świat.
2) Alfred Nobel – wynalazca dynamitu i założyciel fundacji przyznającej nagrody w nauce, literaturze oraz Pokojową Nagrodę Nobla.

Temat VI
W stronę demokracji
Daty:
1) 1891r. - ogłoszenie encykliki „Rerum novarum” przez papieża Leona XIII.
Pojęcia:
1) społeczeństwo industrialne (przemysłowe) – przekształcone ze społeczeństwa stanowego na skutek przezwyciężenia feudalizmu i rozwoju gospodarki rynkowej.
2) socjaldemokracja – rewizjonizm, reformizm – ruch walczący m.in. o prawa wyborcze robotników i reformę systemu kapitalistycznego.
3) anarchizm – uznawanie państwa za największe zagrożenie dla ludzkiej wolności, źródło ucisku oraz niesprawiedliwości.
4) chadecja – chrześcijańska demokracja, ruch, który popierał społeczną naukę kościoła oraz solidaryzm społeczny.
5) nacjonalizm – idea, polegająca na przekonaniu, że poszczególne narody powinny utworzyć odrębne państwa.
6) syjonizm – ruch przeciw antysemityzmowi, mówiący o tym, że Żydzi powinni utworzyć odrębne państwo w Palestynie.
7) emancypantki, sufrażystki – kobiety walczące o równouprawnienie – te drugie o uzyskanie praw wyborczych kobiet.
Punkty:
1) Rozwój ruchu robotniczego:
a) tworzenie partii politycznych i związków zawodowych;
b) utworzenie międzynarodowych organizacji robotniczych – I i II międzynarodówka;
2) Nowe ideologie:
a) socjaldemokracja;
b) anarchizm;
c) nacjonalizm;
d) chadecja;

Temat VII
Kultura przełomu XIX i XX wieku
Daty:
1) 1896r. - pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie.
Pojęcia:
-
Punkty:
1) Nowe nurty w literaturze:
a) anarchizm;
b) naturalizm;
2) Nowe nurty w sztuce:
a) realizm;
b) impresjonizm;
c) kubizm;
d) secesja;
e) historyzm;
Narodziny kultury masowej, czyli narodzenie kultury dostępnej dla większości społeczeństwa.