Rodzajnik -Der artikel

1.RODZAJNIK – DER ARTIKEL

W jezyku niemieckim wystepuje:

• rodzajnik nieokreslony – der unbestimmte Artikel

Ein – dla rodzaju meskiego i nijakiego
Eine – dla rodzaju zenskiego

• rodzajnik okreslony – der bestimmte Artikel

Der, die, das – dla liczby pojedynczej
Die – dla wszystkich rzeczownikow l.mn

RODZAJNIK NIEOKRESLONY NIE MA LICZBY MNOGIEJ !

Rodzajnik:

• wystepuje tylko przed rzeczownikiem
• okresla rodzaj
• okresla liczbe
• okresla przypadek

Rzeczownik moze byc uzyty z rodzajnikiem nieokreslonym, okreslonym lub bez rodzajnika.


1.1 RODZAJNIK NIEOKRESLONY – DER UNBESTIMMTE ARTIKEL

Rodzajnik nieokreslony poprzedza rzeczownik oznaczajacy osobe lub rzecz blizej nieznana, nieokreslona, albo jedna z wiekszej liczby podanych osob lub rzeczy.

Rodzajnika nieokreslonego uzywamy :

• Przed rzeczownikami, o ktorych nic blizej nie wiemy, wzglednie o ktorych mowi sie pierwzy raz w danej chwili, w zdaniu :

- Hier ist ein Tisch. Der Tisch ist gro. (Singular)
- Hier sind Tische. Die Tische sind gro. (Plural)
- Ich kaufe mir ein Auto. Das Auto ist teuer. (Sg)
- Wir kaufen Autos. Die Autos sind modern. (Pl)

• Przed rzeczownikami, bedacymi w zdaniu orzecznikmi:

- Polen ist ein Land.
- Der Baum ist eine Pflanze.

• Przed rzeczownikami wystepujacymi po wyrazeniu es gibt (jest, sa, znajduje/a sie):

- In dieser Stadt gibt es ein Museum.
- Es gibt hier einen Tisch und viele Sthle.

Po wyrazeniu es gibt rzeczownik wystepuje w bierniku (Akkusativ).

• czesto w porownaniach:
- Mein Freund spricht wie ein Redner.
(Moj przyjaciel przemawia jak mowca.)
- Sie schreibt wie ein Dichter.
(Ona pisze jak poeta.)

Odmiana rodzajnika nieokreslonego

(patrz tabela) !

1.2. RODZAJNIK OKRESLONY – DER BESTIMMTE ARTIKEL

Rodzajnika okreslonego uzywamy:

• przed rzeczownikami oznaczajacymi osobe lub rzecz znana, blizej okreslona, o ktorej juz byla mowa w zdaniu poprzednim:

- Dort steht ein Kind. Das Kind ist 7 Jahre alt.
- Das ist ein Lehrerin. Die Lehrerin ist sehr nett.
- Du liest einen Roman. Ist der Roman interessant?
- Das ist das Buch meines Freundes.

• przed rzeczownikami poprzedzonymi przymiotnikiem w stopniu najwyzszym lub liczebnikiem porzadkowym:

- Die Wolga ist der lngste Fluss Europas.
- Wir gehen heute in den schnsten Park.
- Hier ist das dritte Kapitel des Buches.
- Ich sitze in der vierten Bank.

• przed nazwami krajow i krain geograficznych w rodzaju meskim i zenskim jak:

die Bundesrepublik Deutschland (die BRD)
die Schweiz, die Trkei, die Mongolei,
die Ukraine, die Slowakei, die Krim,
der Irak, der Libanon, der Sudan

lub wystepujacych tylko w l.mn, jak :

die Niederlande, die Vereinigten Staaten (die USA)
• przed nazwiskami, imionami, przed nazwami miast, panstw oraz czesci swiata, lecz tylko wowczas, jezeli wystepuja z przydawka:

- Der groe Goethe schreibt viele Werke.
- Der brave Robert blieb ganz allein zu Hause.
- Das berhmte Rom hat eine lange Geschichte.
- Das sonnige Italien wird von vielen Touristen besucht.

UWAGA !
W JEZYKU POTOCZNYM UZYWANE SA NIEKIED IMIONA I NAZWISKA Z RODZAJNIKIEM OKRESLONYM BEZ PRZYDAWKI NP:

Der Heinz ist schon wieder krank.
Die Klaudia ist wirklich hbsch.
Die Bardot war einst weltberhmt.

• przed nazwami gor, rzek, morz:

- Der Groglockner ist der hchste Berg in sterreich.
- Die Zugspitze liegt in den Alpen.
- Die Elbe und der Rhein mnden in die Nordsee.
- Die Weichsel und sie Oder sind die lngsten Flsse Polens.

• przed rzeczownikami uwazanymi za jedyne w swiecie:

die Sonne, die Welt, die Luft, der Mond

ODMIANA RODZAJNIKA OKRESLONEGO

(patrz tabela) !

1.3 OPUSZCZENIE RODZAJNIKA
RODZAJNIK ZEROWY – DER NULL-ARTIKEL

Rodzajnika nie uzywa sie:

• przed imionami i nazwiskami osob oraz przed nazwami czesci swiata, krajow i miast
(lecz patrz: rodzajnik okreslony punkt 3):

- Karl und Inge gehen ins Konzert.
- Mickiewicz und Slowacki sind die grten polnischen Dichter.
- Griechenland liegt in Sdeuropa.

• przy rzeczownikach materialowych blizej nieokreslonych:

Ich esse Brot und trinke Bier.
Wein ist ein Getrnk.
Silber ist ein Edelmetall.
Dieser Ring ist aus Gold.
Die Kette ist aus Eisen.
Er kauft Fleisch.

(lecz np. Das Brot ist heute nicht frisch. Der Wein, denn ich jetzt trinke, ist teuer)

• po wyrazah okreslonych ilosc, miare i ciezar:

- Ich mchte 3 Liter Milch kaufen.
- Er bestellt 2 Glas Bier.

• przy rzeczownikach z zaimkami :

meine Mutter, unser Vater, an diesem Tag, bei solchem Wetter, in welchen Husern ?

• przed rzeczownikami poprzedzonymi przyslowkiem viel, wenig:

Ich habe wenig Geld, aber viel Zeit.
Man soll viel Obst essen.

• przed rzeczownikami poprzedzonymi liczebnikiem glownym:

Wir haben 2 Hasen im Wald gesehen.
Er hat 3 bungen geschrieben.

• przed rzeczownikami oznaczajacymi zawod, funkcje lub narodowosc, jezeli nie sa blizej okreslane:

Er ist Ingenieur. Ich mchte Arzt werden.
Mein Nachbar arbeitet als Lehrer. Sie ist Polin.
Er ist Deutscher.

• w wielu przyslowiach i zwrotach:

Ende gut, alles gut. Kommt Zeit, kommt Rat. Tag und Nacht arbeiten; in Frage kommen; auf Schritt und Tritt itp.

• przed rzeczownikami poprzedzonymi przydawka dopelniaczowa:

Evas Schwester, Goethes Werke

• niekiedy po przyimkach ohne, zu, nach, vor np:

ohne Arbeit, zu Weihnachten, nach Feierabend, vor Beginn

• po zaimkach wessen, dessen, deren:

Wessen Mantel hngt dort an der Wand?
Das ist der Mann, dessen Frau bei Siemens arbeitet.
Die Stadt, deren Geschichte mich sehr interessiert, ist alt.