Zróżnicowanie rasowe Świata

Geneza powstawania ras

Ewolucja człowieka
Ewolucja człowieka jest zagadnieniem, wokół którego prowadzi się wiele dyskusji. Cały czas powstają teorie, wykluczające się wzajemnie, a kolejne znaleziska dostarczają nowych informacji. Z tego prostego powodu opisany poniżej proces antropogenezy jest dość uproszczony.
Kolebką ludzkości jest Afryka, gdzie kiedyś żyli wspólni przodkowie człowieka i małp człekokształtnych. Bodźcem dla rozdzielenia się linii ewolucyjnych było zróżnicowanie klimatu Afryki, związane z wypiętrzeniem pasm górskich wielkiego rowu tektonicznego około 10 mln. lat temu. W warunkach wilgotnych lasów równikowych zachodniej Afryki rozwijały się formy naczelne przystosowane do nadrzewnego trybu życia. We wschodniej Afryce klimat stawał się co raz bardziej suchy, prowadząc do powstania otwartych terenów sawanny. Właśnie tam, w wyniku adaptacji do nowych warunków środowiska, ewoluowały populacje przodków człowieka. Pierwszymi formami w linii ewolucyjnej człowieka były australopiteki, które pojawiły się około 5 mln. lat temu. Posiadały niewielką jeszcze pojemność czaszki (około 500 cm3 ) oraz masywną wysuniętą do przodu twarzoczaszkę i niski wzrost, lecz już poruszały się na dwóch nogach.
Zredukowaniu uległy kły. Dieta australopiteka była różnorodna. Składały się na nią bulwy, owoce, drobne bezkręgowce oraz mięso większych zwierząt, uzyskane w wyniku prostych form polowania lub wykorzystania padliny.
Aktualnie brak jednak dowodów, że australopiteki produkowały narzędzia. Jednak możliwe, że posługiwały się nieobrobionymi kośćmi, patykami, kamieniami itp.

Przed około 3 mln. lat, z grupy australopiteków wyodrębnił się pierwszy gatunek człowieka - Homo habilis. Posiadał on delikatniejszą, lepiej wysklepioną czaszkę o większej pojemności (700-800 cm3). Jego sylwetka była bardziej wyprostowana niż u australopiteków, a tym samym był lepiej przystosowany do poruszania się na dwóch kończynach. Na podstawie budowy anatomicznej dłoni można stwierdzić, że człowiek ten posiadał już zdolność wykonywania precyzyjnych czynności. Dzięki badaniom archeologicznym, wiemy że ponad 2 mln. lat temu, człowiek ten wytwarzał pierwsze narzędzia kamienne. Stąd też nadano mu nazwę gatunkową Homo habilis, czyli "człowiek zręczny".
Kolejny gatunek człowieka - Homo erectus, pojawił się w Afryce około 1,8-2 mln. lat temu. Charakteryzują go silnie rozwinięte wały nadoczodołowe, pochylone czoło oraz masywne i wysunięte do przodu szczęki. Jednocześnie jego wzrost i proporcje ciała zbliżone były do człowieka współczesnego.

W wyniku ewolucji tego gatunku, znacznie powiększyły się rozmiary mózgu: od 800 cm3 u najwcześniejszych form, do około 1200 cm3 . Taka pojemność mózgu mieści się już w normalnym zakresie zmienności u współczesnego człowieka (1000-2000 cm3).
Homo erectus udoskonalił technikę produkcji narzędzi, dobrze opanował sztukę polowania i nauczył się rozniecać ogień. Jako pierwszy wywędrował z Afryki. Ponad 1,5 mln. lat temu dotarł do zachodniej i południowo-wschodniej Azji, a około miliona lat temu do Europy. Również na terenie dzisiejszej Polski odkryto narzędzia datowane na 0,4-0,5 mln. lat temu, produkowane przez Homo erectus.
W okresie 600-300 tys. lat temu wśród europejskich populacji Homo erectus pojawiają się rozwinięte formy, uważane za przodków człowieka neandertalskiego. Pierwsze znaleziska kostne neandertalczyków liczące 250-150 tys. lat, znaleziono na terenie dzisiejszej Francji i Niemiec. Zasięg tego gatunku obejmuje niemal wyłącznie Europę i Bliski Wschód. Pojedyncze znaleziska znane są również z terenów północnej Afryki i Azji centralnej. Klasyczni neandertalczycy zamieszkiwali głównie tereny o suchym i zimnym klimacie. Przystosowaniem ich do takich warunków były charakterystyczne proporcje ciała ograniczające utratę ciepła: krótkie w stosunku do tułowia kończyny, podobnie jak u współczesnych Eskimosów. Neandertalczyk był znakomitym myśliwym. Podstawą jego diety było mięso i tłuszcz wielkich ssaków epoki lodowcowej. Pod względem pojemności mózgu nie ustępuje on już współczesnemu człowiekowi.

Około 200 tys. lat temu, z afrykańskich Homo erectus rozwijają się pierwsi przedstawiciele naszego gatunku - Homo sapiens. Około 45 tys. lat temu człowiek współczesny dotarł do Europy, gdzie zastał grupy neandertalczyków które wymarły dopiero ok. 10 tys. lat później. W porównaniu do swoich przodków, Homo sapiens różni się anatomicznie wykształceniem guzowatości bródkowej, cofniętą twarzoczaszką, zanikiem wałów nadoczodołowych, wysoko wysklepioną mózgoczaszką oraz delikatną budową szkieletu i wyższym wzrostem. Jego głównym atutem jest wysoko rozwinięty, sprawny mózg i zdolność do artykułowanej mowy.

Adaptacja człowieka do środowiska - powstanie i różnicowanie się ras
Człowiek wędrował do różnych części świata, gdzie musiał się przystosować do zastanych tam warunków klimatycznych.

Rasy ludzkie są, więc wynikiem możliwie jak najlepszej adaptacji do odmiennych warunków. Kolor skóry zależny jest od ilości zawartej w niej melatoniny - hormonu aminokwasowego, powodującego zmianę stanu skupienia melaniny (czarnego pigmentu) w melanocytach (komórkach barwnikowych) skóry i tworzenia się jej skupisk. Liczba melanocytów we wszystkich rasach właściwie się nie różni, jedynie ich rozmieszczenie jest charakterystyczne dla każdej z ras. W warunkach częstego operowania silnych promieni słonecznych, najkorzystniejsze są ścisłe skupiska tych komórek, dzięki którym pochłaniane są promienie ultrafioletowe - taką adoptacją do środowiska wykazuje się rasa czarna (zdj. 1). Promienie słoneczne są niezbędne organizmowi, więc jeśli jest ich niewiele należy je jak najlepiej je wykorzystać, w czym ułatwia biała skóra, która przepuszcza promieniowanie UV potrzebne do produkcji witaminy D, regulującej gospodarkę wapniową i fosforową organizmu.
Organizmy ludzi żyjących w danych strefach klimatycznych musiały się przystosować do panujących tam warunków.

Sama budowa ciała zależy od temperatury panującej zazwyczaj na danym terenie, generalnie ludzie z gorących i suchych stref są wysocy, szczupli, co zapewnia im szybką wymianę ciepła. Natomiast krępą budową ciała i krótkimi kończynami charakteryzują się ludzie z zimnych stref klimatycznych, gdyż taka budowa ciała pozwala na większą proporcje tkanki tłuszczowej, dzięki czemu ciepło jest dłużej zatrzymywane w organizmie.

Różnice między rasami są najbardziej widoczne, gdy przyjrzymy się twarzom, nie chodzi tu wyłącznie o kolor twarzy, lecz również o jej kształt, który również jest przejawem dostosowania się do środowiska. Przykładem może być twarz mongoloidów, która została zabezpieczona przed chłodem poprzez zmniejszenie jej wielkości (zdj. 2) - oczy zostały otoczone poduszkami tłuszczu, co zapewnia ochronę gałki ocznej i zatok przed zimnem. Również zawartość tlenu w powietrzu decyduje o naszym wyglądzie. Cechą charakterystyczną mieszkańców gór jest zwiększona klatka piersiowa (zdj. 3) , co spowodowane jest tym, że zawartość tlenu na tych terenach jest niska, więc należy wdycha i wydychać większe porcje powietrza.
Środowisko, w którym żyjemy jest niezmiernie zróżnicowane i żeby w nim przetrwać musimy się do niego przystosowywać, proces ten trwa od zarania ludzkości i jest on powodem różnorodności wśród ludzi.



Zjawisko rasizmu

Rasizm
Rasizm to doktryna głosząca, ze ludzie dzielą się na rasy nie tylko ze względu na cechy somatyczne (budowa ciała, kolor skory) ale i psychiczne. Rasy są nierówne, "wyższe", "niższe". Mieszanie ras prowadzi do degeneracji ludzkości, upadku cywilizacji i kultur. Według tego przekonania konieczne jest trosko o czystość rasowa i stosowanie segregacji rasowej. Jednakże argumenty z dziedziny genetyki, antropologii, psychologii, czy historii kultury, przytaczane na poparcie tych poglądów nie znalazły potwierdzenia w wynikach wielu przeprowadzonych testów, i można bezspornie twierdzić, że mają one podłoże społeczno-ekonomiczne, a nie genetyczne. Nie znalazły również poparcia próby wykazania, że krzyżowanie się ras ma ujemne skutki biologiczne, czyli że potomstwo przedstawicieli różnych ras jest umysłowo, lub fizycznie mniej sprawne, niż potomstwo pary tej samej rasy.
Za twórców rasizmu uważa się: dyplomatę francuskiego z XIX w. Hrabiego J.A. Gobineau (uznawał wyższość rasową Germanów) i niemieckiego filozofa pochodzenia angielskiego H.S. Chamberlaina, tworzącego na przełomie XIX i XX w. (teoria o wyższości rasy aryjskiej).


Nienawiść rasowa
Twierdzi się czasem, że awersje między poszczególnymi typami ludzkimi są nieuniknione. Jest to jednak niezwykle błędne założenie, gdyż dowiedziono, że dzieci różnych ras, wychowane razem, nie wykazują żadnych antagonizmów. Nie ulega więc wątpliwości, że nienawiść rasowa istnieje jedynie wtedy, kiedy zostaje wpojona.
Gdy po I wojnie światowej, i w okresie wielkiego kryzysu gospodarczego dla Niemiec nadszedł czas niepowodzeń, antysemickie doktryny nazistów stały się podstawą do obarczania winą za to ludności żydowskiej. Niezwykle wygodne jest mieć grupę ludzi, odcinającą się znacznie od naszej grupy, przeciwko której można skierować agresję bez urażenia sąsiadów. Fakt ten wykorzystali faszyści w Wielkiej Brytanii: we wschodniej dzielnicy Londynu usiłowali wywołać rozruchy antysemickie, w Cardiff zaatakowali Murzynów, w Liverpoolu zaś obiektem ich prześladowań stali się Irlandczycy.
Tego rodzaju psychologiczne skłonności podtrzymują w gruncie rzeczy ci, którzy odnoszą korzyść z rozłamów rasowych i narodowościowych. Na wielu obszarach współczesnego świata ciemnoskórzy stanowią potężne źródło taniej siły roboczej dla farmerów i przemysłowców. W przypadku wzrostu ich płac lub poprawienia warunków pracy, zyski mogłyby zmniejszyć się lub spaść do zera.
Na przykład w jednym z okręgów górniczych w południowej Afryce, w roku 1937 przeciętny dochód w skali rocznej wynosił dla 36 tysięcy robotników europejskich 390 funtów szterlingów, zaś dla 280 tysięcy robotników nie-europejskich - 47 funtów szterlingów. Gdyby wszyscy robotnicy byli zrzeszeni w związkach zawodowych, tak jak na niektórych obszarach Stanów Zjednoczonych, niższa pozycja ekonomiczna robotników nie-europejskich uległaby na pewno szybkiej poprawie na niekorzyść ich pracodawców. Z tego też względu w interesie grupy rządzącej i pracodawców leży utrzymanie podziału rasowego i podbudowywanie tego stanowiska fałszami z dziedziny biologii człowieka.
Zróżnicowanie rasowe ludności świata

Rasa europeidalna
Rasa europeidalna (europeidzi) jest to inaczej biała odmiana człowieka. Główne cechy tej rasy to: ortognatyzm, który polega na lekkim wysunięciu kości twarzy do przodu, otwory oczne są szerokie, a samo ubarwienie oczu może być różne.
Nos jest zazwyczaj wąski, a część żuchwy (bródka) wyraźnie wysunięta do przodu. Całe ciało obficie porastają włosy, które są proste lub faliste, owalne w przekroju, rosnące ukośnie.
Rasa europeidalna dominuje na kontynencie Europejskim, ale w wyniku ekspansji kolonialnej europeidzi zamieszkują również obszary Ameryki, Australii i Nowej Zelandii. W tej rasie możemy wyróżnić dwie główne gałęzie:
północną (blady odcień skóry, przeważnie jasny kolor włosów i oczu. Występuje głównie w Europie Północnej, Środkowej, Wschodniej oraz Ameryce Północnej).
południową (oliwkowy odcień skóry, przeważnie ciemny kolor włosów i oczu Występuje głównie w Europie Południowej, Afryce Północnej, Azji Zachodniej i Południowej (bez południowych Indii).
Ludy reprezentujące rasę europeidalną to ludy indoeuropejskie, semickie, ugrofińskie, chamickie i kaukaskie.

Cechy przystosowania do warunków życia :
średnia ilość ciał potowych
zróżnicowanie pod względem budowy i wzrostu
biała skóra
Rasa mongoloidalna
Rasa mongoloidalna (mongoloidzi) jest to inaczej żółta odmiana człowieka. Charakteryzuje się ona pigmentacją skóry o kolorach od żółtawego po ciemnobrązowy. Oczy są płytko osadzone o kolorze czarnym lub brązowym. Posiadają linię ukośną, utworzoną przez specyficzny fałd skórny (tzw. fałdę mongolską), łączący się z krawędzią górnej powieki. Twarz jest płaska, a kości policzkowe wystające. Możemy często spotkać o mongoloidów prognatyzm zębodołowy czyli wysunięcie ku przodowi kości twarzy w odcinku od podstawy nosa do krawędzi szczęki górnej. Włosy są czarne, proste, grube i okrągłe w przekroju. Rosną na twarzy oraz ciele, z reguły rzadko rozsiane. Ciekawostką jest, że siwizna pojawia się dopiero w późnym wieku, łysienie natomiast występuje rzadko i jest typu czołowego. Zarost twarzy u mężczyzn, jeśli występuje, jest słaby i rzadki. Przeważająca grupa krwi u rasy żółtej to grupa B. Wzrost z reguły nie przekracza 170 cm.
Pierwotnie rasa mongoloidalna zamieszkiwała wschodnią, południowo-wschodnią i środkowowschodnią Azję, a także wyspy leżące poza kontynentem azjatyckim, m.in. Aleuty, Japonię i Indonezję. Jednak w wyniku wędrówek rasa ta rozprzestrzeniła się wzdłuż północnych wybrzeży Ameryki Północnej, północno-wschodniej Syberii oraz wschodniej i zachodniej Grenlandii.
Cechy przystosowania do warunków życia :
skośne oczy chroniące przed słońcem
czarne (ciemne) proste włosy
włochate nosy
wyściółka tłuszczowa
niski wzrost
Rasa negroidalna
Rasa negroidalna (negroidzi) jest to inaczej czarna odmiana człowieka. Charakterystyczną dla nich cechą jest ciemnobrunatna lub prawie czarna skóra (za wyjątkiem stóp oraz wewnętrznych części dłoni), może ona przybierać różne odcienie. Posiadają oni czarne, wełniste lub fil-fil (drobne kępki włosów silnie ze sobą skręconych) włosy. Ogólne owłosienie ciała jest słabe. U negroidów obserwujemy silny prognatyzm twarzy. Oczy są bardzo ciemne oraz płytko osadzone. Rasę negroidalną cechują szerokie nosy i grube, wywinięte wargi.
Pierwotnie zasiedlali oni Afrykę na południe od Sahary, Australię oraz Melanezję.
Cechy przystosowania do warunków życia :
czarna skóra nie przepuszczająca promieniowania
kręcone włosy
szerokie, pozbawione włosów nosy
duża liczba ciał potowych

Szczegółowa klasyfikacja
rasa europejska – jasny kolor skóry (u mieszkańców Europy Północnej blady odcień; u Europy Południowej - oliwkowy)
rasa indyjska – ciemniejsza skóra niż u Europejczyków; czarne, proste włosy
rasa azjatycka – żółtawobrunatna skóra, czarne i proste włosy, wydatne kości policzkowe, występowanie tzw. fałdy mongolskiej
rasa amerykańska – wywodzi się z rasy azjatyckiej, żółtobrunatna skóra z czerwonawym odcieniem, czarne i proste włosy, wystający (tzw. orli) nos
rasa polinezyjska – skóra jasnobrązowa, czarne i długie włosy
rasa afrykańska – ciemna skóra, wełniste włosy, grube wargi, wysunięta ku przodowi dolna część czaszki, szeroki i spłaszczony nos
rasa australijska – ciemna skóra, faliste i wełniste włosy, grube wargi, wysunięta ku przodowi dolna część czaszki, szeroki i spłaszczony nos, wydatne łuki brwiowe
rasa melanezyjska – ciemnobrunatna skóra, niski wzrost, szeroki nos, wełniste lub spiralne

Związek rasy z inteligencją

Wyniki badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wskazują na występowanie różnic w ilorazie inteligencji między Murzynami z rolniczego Południa, których poziom jest zastraszająco niższy od poziomu inteligencji ludności białej, a Murzynami z niektórych stanów Północy, których wyniki ilorazu inteligencji nieznacznie odbiegały od średniego wyniku białych. Istnieją jednak dowody potwierdzające, że u rasy czarnej istnieje pełny zakres zdolności umysłowych.
Nie można zignorować istotnych i kłopotliwych różnic poziomu inteligencji między rasą czarną i białą. W USA ogólna liczba czarnych o ilorazie inteligencji wyższym niż 115 punktów wynosi około 800 tysięcy, białych zaś - około 30 mln. Gdyby rozkład liczebny czarnych był taki sam jak białych, Murzynów z takim poziomem inteligencji byłoby ponad 5 mln. Ponadto znaczna część czarnych Amerykanów - najwyraźniej więcej niż jeden na pięciu - ma iloraz inteligencji poniżej 75 punktów. Jeśli chodzi o białych, proporcja ta kształtuje się jak 1 do 20.
Różnica w ilorazie inteligencji między czarnymi i białymi - według badań z użyciem czynnika g, jest w dużej mierze wyrazem różnic w zdolności rozumowania i rozwiązywania problemów. Różnice te są największe w wypadku badania zdolności abstrakcyjnego myślenia, mniejsze w testach słownych, najmniejsze w testach badających zdolność zapamiętywania i uczenia się na pamięć (przeciętne czarne dziecko byłoby lepsze w arytmetyce i w powtarzaniu cyfr, przeciętne zaś białe dziecko - w rozumieniu, klockach, porządkowaniu obrazków oraz w labiryntach).
Różnice powyższe według badań niektórych naukowców wynikają z:
1. Stronniczości kulturowej:
Czarni wypadają względnie dobrze w obciążonych kulturowo testach słownych, natomiast w zadaniach kładących nacisk na zdolność abstrakcyjnego myślenia, które są faktycznie pozbawione treści kulturowej, uzyskują najgorsze wyniki. Uśredniając: czarni są rzeczywiście upośledzeni w porównaniu z białymi. Zazwyczaj dzieci murzyńskie dorastają w rodzinach, gdzie wykształceni rodzice zdarzają się dość rzadko, uczęszczają do gorszych szkół, mają w domu niewiele książek itd. Jednakże ten niedostatek atutów kulturowych, który pozwala wytłumaczyć słabsze wyniki uzyskiwane podczas badań testowych przez czarnych, nie oznacza, że badania te są w stosunku do nich stronnicze.

2. Różnic środowiskowych:
Arthur Jensen w swoim rozumowaniu uwzględnia kilka czynników wpływu środowiska. Jego zdaniem: czarni są szczególnie dotkliwie upośledzeni, i to zarówno w sensie ekonomicznym, jak i edukacyjnym. Różnice w wynikach pomiędzy młodszym, a starszym rodzeństwem wykazują, że czarnoskóre dzieci z wiekiem dotyka "kumulujący deficyt" zdolności umysłowych. Osiągają coraz gorsze wyniki na skutek biedy i słabego poziomu nauczania w szkole. Biali dorastają w rodzinach o wyższych dochodach, mają rodziców o wyższym poziomie wykształcenia, wykonujących bardziej prestiżowe zawody. Te czynniki jednak wpływają tylko w niewielkim stopniu na różnice w ilorazie inteligencji, toteż gdyby nie uwzględniać ich w analizie różnica ta zmniejszyłaby się od trzech do pięciu punktów.


3. Statusu społeczno-ekonomicznego:
Białe dzieci z rodzin o niskim SES uzyskiwały tyle samo punktów, co czarne dzieci z rodzin o wysokim SES.

4. Dziedziczenia cech - czynnik genetyczny:
Różnica miedzy obiema rasami daje się zauważyć w bardzo młodym wieku, gdy, przypuszczalnie czynniki środowiskowe nie zdążyły w pełni zadziałać. Ale każda grupa rasowa - każda pula genów - musi zwiększać lub zmniejszać swoją średnią wartość ilorazu inteligencji w zależności od tego, jakie jej reprezentanci stworzą rodziny.