"Pytasz co w moim życiu ze wszystkich rzeczą główną" - o potrzebie autorytetów.

Człowiek w swoim życiu nieustannie boryka się z problemami. Niektóre dotyczą codziennych, prozaicznych spraw, inne są wręcz życiowymi tragediami. Jednostka ludzka często jest na tyle słaba, ze nie potrafi poradzić sobie z niezrozumiałą rzeczywistością, szuka pomocy, szuka wyjaśnień. Stara się odnaleźć te wartości, które są dla niej najważniejsze, stara się kierować nimi w swoim życiu. Mimo, że obdarzona jest rozumem, duszą i własną wolną wolą, łatwiej jest jej wesprzeć się na doświadczeniach i przeżyciach innych osób, zastosować sprawdzone już rozwiązania, odnaleźć autorytet i naśladując go dążyć do doskonałości. Gdzież znajdziemy więcej wzorców osobowych jeśli nie w literaturze? Ileż to bohaterów literackich wobec życiowych dramatów, tragicznych wyborów i niezrozumiałej rzeczywistości prezentuje postawę wręcz godną naśladowania. Różne postacie, różne problemy,, różne doświadczenia i różne sposoby kształtowania hierarchii wartości- wszystko to odnajdziemy w literaturze. To właśnie w niej powinniśmy szukać źródła zaspokojenia naszej ludzkiej potrzeby autorytetów, wzorców osobowych, to w niej powinniśmy szukać wartości dla nas najważniejszych.

Epoką, w której potrzeba naślado-wnictwa naznaczyła się najabrdziej jest beż wątpienia średniowiecze. Głównym celem literatury tej epoki było pouczanie, wychowywanie, budowanie chrześcijańskiej moralności, piętnowanie zła oraz pochwała dobra. Stąd nasycenie tekstów literackich tzw. Egzemplami, czyli przykładami do naśladowania, charakterystycznymi wzorcami osobowymi godnymi pochwały i podziwu.
Duch parenezy inspirował stworzenie wzorców idealnego rycerza, władcy, świętego-ascety. Legenda o św, Aleksym to utwór hagiograficzny, opisujący życie świętego. Aleksy jest typowym średniowiecznym ascetą. Pochodził ze znakomitego rodu książęcego, jednak porzucił bogactwo, niedawno poślubioną kobiete, wyrzekł się luksusowego życia i pokus związanych z doczesnością. Udał się na tułaczkę w trakcie której znosił głód, cierpienia i pograde ze strony ludzi. Umartwiał ciało całkowicie oddając się Bogu i religii. Nagrodą za męczeński żywot było natychmiastwoe wzięcie jego duszy do nieba.

Ta postawa pokazuje, że tylko poprzez całkowite oddanie się modlitwie, bogu, nie zważając na trudności doczesnego żywota, można uzyskać zbawienie. Średniowieczny ideał ascezy jest nie zwykle trudnym do naśladowania, jednakże to właśnie na trudzie opiera się jego ideologia. Być może w dzisiejszych czasach nie jest realnym umartwianie się niczym Aleksy, lecz z tej legendy powinniśmy wnieść do naszego życia niezwykłą wartość jaką jest skromność!

Wzorcem męstwa, honoru, wierności, który także odegrał niezwykłą rolę w średniowiecznej literaturze jest wzorzec rycerza. Najpełniej jest on oddany w utworze „pieśń o Rolandzie”, poemacie wywodzącym się z nurtu chanson de geste, czyli pieśni o bohaterach. Utwór przedstawia idealego rycerza skupiającego w sobie przymioty najbardziej cenione w wiekach średnich. Tytułowy bohater ginie w obronie wiary chrześcijańskiej, do końca wierny jest Bogu, królowi i ojczyźnie. Cechuje go odwaga, pobożność, męstwo i szlachetność. Najwyżej ceni honor, ważniejszy nawet od zwycięstwa. Roland widząc śmierć swych rycerzy, modli się przede wszystkim o ich dusze, co sugeruje, że był dobrym dowódcą, dbającym o swych poddanych. Roland jest typowym rycerzem. Cechy jakimi jest obdarzony, są dla tego wzorca uniwersalne i mogą stanowić wzór do naśladowania. Współczesność powinna z Rolanda czerpać honor, dumę i wiernośc. Wiernośc własnym ideałom, wiernośc Bogu. Tak wiele we współczesnym świecie jest obłudy i chamstwa, zapomnieliśmy o wartościach najczystszych, które ceniono już w średniowieczu.
Wzór idealnego władcy ukazany został w „kronice Polskiej”, dziele anonimowego twórcy Galla Anonima, który opisał dzieje Polski od czasów księcia Popiela do panowania Bolesława Krzywoustego. Według kreowanego wzorcu, król powinien być przede wszystkim oddanym chrześcijaninem, sprawiedliwym dla poddanych, ponadto powinien posiadać wszystkie cechy idealnego rycerza. Gall Anonim kładzie szczególny nacisk na relacje między władcą a poddanym ludem. Nie powinny one opierać się na groźbach, wyzysku, lecz autrytecie, dobroci i sparwiedliwości. Jakże wiele z tych cech brakuje wspólczesnej władzy. Nie ma autorytetów, nie ma dobra, a o sprawiedliości to już nawet nie warto wspominać.

Wieki srednie nazywano epoką ciemnoty i zacofania, więc jak wobec niezwykłych wartości ,jakie ówcześnie ceniono, ma się nasza współczesność i nasz system wartości?
Wzorce osobowe tak popularne w średniowieczu występowały w nieco zmienionej formie również w epokach późniejszych.
Renesansowy twórca- Mikołaj Rej w „Żywocie człowieka poczciwego ukazuje wizerunek poczciwego szlachcica-ziemanina. Intencją autora nie jest tworzenie ideału, lecz zarysowanie postaci uniwersalnej. Człowiek poczciwy to taki, który nad dobra materialne stawia rozsądek i cnotę. Ważne są dla niego nie zaszczyty, sława, herby, lecz spokojne, stateczne życie na łonie przyrody. Ideałem więc staje się egzystencja w zgodzie ze światem i samym sobą. Te wartości także mogłyby posłużyć za wzór współczesnemu człowiekowi. Ta „poczciwa” postawa wobec życia dzięki swej uniwersalności, mimo upływu lat wciąż jest aktualna.

Okres baroku, niejednorodny w swej strukturze wykreował bohatera, szlachcia-sarmatę. Jan Chryzostom Pasek w swych „pamiętnikach” przedstawia obraz szlachcica, który posiada zarówno pozytywne jak i negatywne cechy. Bohater Paska to człowiek wierny tradycji i kultowi przodków, charakteryzujący się rycerskością, męstwem i odwagą. Wierny religii katolickiej, uznaje Polskę za przedmurze chrześcijaństwa. Wyróżnia go wyjątkowa duma narodowa, głęboki patriotyzm posunięty często do ksenofobii.
Sarmatyzm zwykło się kojarzyć z takimi pojęciami jak zaściankowość i ciemnota, megalomania i nietolerancja religijna, pieniactwo i hołubienie złotej wolności szlacheckiej. Jednak autor „pamiętników” stara się ukazać szlachcica jako dobrego gospodarza i zainteresowanego życiem publicznym Polaka. W bohaterze paska, ponad wszystko należy cenić patriotyzm. Wartość jeśli nie w życiu najważniejszą, to bez wątpienia jedną z ważniejszych dla człowieka.

Natomiast romantyzm wprawdzie nie wykreował wzorca, który można by nazwać godnym naśladowania, lecz stworzył bohatera literackiego o charakterystycznych cechach. Bohater romantyczny to skrajny indywidualista, samotnik, skłocony ze światem, najczęściej uwikłany w nieszczęśliwą miłośc, rozdarty wewnętrzenie. Brak zrozumienia reguł rządzących światem powoduje ciągłe konflikty ze społeczeństwem. Byron stworzył bohatera tajemniczego, przyjmującego charakterystyczną pozę i gest. Giaur nie może przełamać praw rządzących światem, nie potrafi urzeczywistnić miłości, która stała się sensem jego życia. Bunt wobec reguł i układów społecznych doprowadza go nawet do morderstwa. Do końca jest wierny swej miłości która przecież uczyniła go człowiekiem samotnym, na poł obłąkanym.
W Polsce typowego bohatera romantycznego wykreował Mickiewicz w III cz. „Dziadów” . Samotny, nie do konca zrozumiany przez wspołtowarzyszy niedoli bohater, porywa się na otwarty konflikt z bogiem w celu ratowania ciemiężonej ojczyzny.
Z kreowanego wizerunku bohatera romantycznego, moim zdaniem, powinniśmy czerpać namiętną chęć buntu wobec panujących reguł (oczywiście tych negatywnych), bezgraniczną wierność miłości i własnym ideałom.

Innym bohaterem cechującym się wartościami godnymi naśladownictwa jest postać doktora Judyma z utworu „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego. Autor ukazał motyw bezgranicznego poświęcenie się dla bliźniego, bez względu na przeciwności, własne obawy i zdanie społeczeństwa. Judym był wierny swoim przekonaniom, nie chciał pobierać opłaty za swą pomoc. Ileż współczesnych nam osób mogłoby czerpać wskazówki, jak żyć, właśnie z tego utworu. W obecnym świecie dla wielu ludzi najważniejsze jest dobro materialne. Zapominają oni często co tak naprawdę stanowi w życiu wartość. Hierarchia wartości wspołczesnym jest skrzywiona, a oni sami często patrzą na świat poprez pryzmat swoich potrzeb finansowych. Dlatego też od Judyma, powinni nauczyć się miłości do innych osób i udzielania bezinteresownej pomocy potrzebującym. Podobną postacią, która także poświęciła wiele dla dobra ogółu jest dziennikarz- Rambert, z powieści Camus’a „Dżuma”. Bohater ten w obliczu tragedii ludzi jakich spotkał, dokonuje wyboru pomiędzy swoją miłością i szczęściem a poświęceniem się dla innych. Kiedy zrozumiał, że idealizował swój związek, postanowił zostać w Oranie i pomóc potrzebującym. Moim zdaniem bohater, ten także może stanowić autorytet Naśladować go możemy w sytuacjach, kiedy musimy dokonać wyboru. Wtedy powinniśmy kierować się, tak jak Rambert, dobrem ogółu a nie własnym. Pisząc o wielkich autorytetach, cechujących się najwyższymi wartościami, nie sposób pominąć największego wzorca współczesnego- Jana Pawła II. Postac ta jest niezwykła. Potrafi trafić do każdego człowieka, niezależnie od płci, rasy, wieku, czy nawet wyznawanej religii. Ojciec Święty uczy miłości, miłości do nas samych, do blixniego, do życia, a przede wszystkim do boga. Pokazuje, że to właśnie to uczucie powinno stanowić w naszym życiu najważniejszą wartość. Moim zdaniem cechą, którą wielu z nas powinno, naśladując Papieża, posiadać jest tolerancja. Tak wielu z nas, w dzisiejszych czasach , uważa siebie za ideał, a gdy ktoś jest inny, dyskryminuje go, uważając za gorszego. Jan Paweł II uczy, że każdy z nas jest równy i posiada takie same prawa.

Ludzie od zarania dziejów starają się stworzyć system wartości. Szukają autorytetów. Kogoś kto pokazałby im jak mają żyć, jak postępować. Co jest w życiu ważne, a co najważniejsze. Każda epoka literacka starała się odpowiedzieć na te oczekiwania, kreując wzorce, które ówcześni mieli naśladować. Współcześnie potrzebę wzoru powinniśmy zaspokajac, czerpiąc z każdego bohatera to co najlepsze. Autorytet dzisiejszych czasów powinien być esencją wszystkich epok literackich. Myślę jednak, iż mimo istnienia autorytetów i potrzeby ich naśladowania, powinniśmy w życiu kierować się własnymi przekonaniami, dokonując wyborów zgodnie z własnym sumieniem, a na wzorcu osobowym jedynie się wspierać.
praca oceniona na maturze próbnej na 4