Ruchy wody morskiej: Przyczyna ruchu wod morskich i oceanicznych sa wiatry oraz siła przyciągania księżyca u słońca. Znane sa 3 glowne rodzaje ruchow wody morskiej: -falowanie (wiatrowe i sejsmiczne) -pływy (przypływy i odpływy) -prądy morskie (ciepłe, zimne i obojętne) Falowanie: Wywołują je wiatry i ruchy sejsmiczne. Fale wiatrowe wywoływane sa przez wiatr. Na otwartym oceanie nie sa zbyt wysokie osiągają wysokość ok. 6metrow, natomiast natomiast czasie sztormu dochodza do 20 metrow. Najwyzsza notowana fala wiatrowa przekroczyla 30 m. Fale sejsmiczne: tsunami, fale wywolane trzęsieniami ziemi, na otwartym oceanie jest niewidoczne ma około 50 cm, osiaga duze wysokości w strefie brzegowej, szybkośćtsunami dochodzi do 800 km/godz. Wahadłowy ruch wody od brzegu i w kierunku brzegu nazywamy przybojem, występuje on na wybrzezach płaskich. Przy wybrzeżach stromych fale spiętrzają się, wysokość ich dochodzi do kilkudziesięciu metrow- taki burzliwy ruch wody nazywamy kipiela. Innym typem fal sa fale martwe: sa ta fale utrzymujące się po ustaniu wiatru, który je wywołał. Fale te mogą się rozprzestrzeniac również poza zasiegiem wiatru. Pływy: To regularnie powtarzające się podnoszenie i opadania wody morskiej. Wywołują je sily grawitacyjne księżyca, a w mniejszym stopniu także słońca. Pływy wiaza się również z ruchem obrotowym ziemi i jej grawitacja. Powierzchnia wod podnosi się po stronie zwróconej do księżyca a także po przeciwnej stronie kuli ziemskiej - w miejscach tych nastepuje przypływ. Na przeciwległych miejscach do przypływow wystepuje odpływ (obniżenie się poziomu wód) Przypływy morz występują rytmicznie w regularnych odstępach czasu, co 12 godz. i 27 min. Przypływ syzygijny: bardzo wysoka amplituda pływów, występuje w czasie nowiu i pełni księżyca, gdy sumuje się sila przyciągania słońca i księżyca. Przypływ kwadraturowy: niska amplituda plywow, wystepuje w czasie pierwszej i ostatniej kwadry księżyca, gdy sily przyciągania słońca i księżyca odejmuja się. Oba te przypływy powtarzaja się dwa razy w miesięcu. Wysokość przypływów zalezy tez od szerokości geograficznej, głębokości wod przy wybrzeżach, kontaktu morz z oceanami i pór roku. Wysokość fali przypływowej na otwartych powierzchniach oceanu wynosi ok. 11 m. W morzach typu śródziemnego śródziemnego niedużych powierzchniach lub o utrudnionym kontakcie z oceanami przypływy sa niewielkie (np. na Morzu bałtyckim 1-2 cm) W esturiach, u wybrzeży kontynentów, wielkość przypływow wzrasta. Największe wysokości przypływow zanotowano w Zatoce Fundy (Kanada) 19-20 m i w Kanale La Manche: 16m. Tak wysokie przypływy związane sa SA pietrzeniem się fali przypływowej, która wkracza do zwężających się estuariow lub kanałów. Prądy morskie: Sa to „potężne rzeki” bez dna i brzegow, płynące w powierzchniowych strefach wod oceanu, na znaczne odległości. Rozmiary tych „plynacacych rzek” bywaja rozne. Najpotężniejszym pradem morskim jest Dryf Wiatrow Zachodnich Zachodnich szerokości ok. 1000 km. Srednia głębokość pradow waha się od 200 do 600 m. Najwieksza notowana prędkość wynosila 10 km/h. Najszybciej poruszającym się pradem jest Prad Florydzki. Prady morskie powstaja glownie na skutek: -stalych wiatrow, glownie pasatow -roznic gęstości wody związanych z roznica temperayty i zasolenia. Na kierunek pradow morskich oddzialuje sila Coriolisa. Pod jej wpływem prądy na półkuli północnej odchylają się w prawo, a na półkuli południowej w lewo. Po obu stronach rownika istnieja zatem ogromne zamknięte obiegi wody. Na polkuli polnocnej ich kierunek zgodny jest z ruchem wskazówek zegara, na południowej - przeciwny. Na polkulipoludniowej, w wyniku powstania rozległego wyzu barycznego nad silnie wychlodzona Anktartyda, wytworzyl się pod wpływem stalych wiatrow zachodnich tylko jeden prad morski, zwany Fryfem Wiatrow Zachodnich. Oplywa on ziemie z zachodu na wschod miedzy 33 a 55 stopniem szerokości geograficznej południowej. Temperatura wod jest podstawa podzialu na prady zimne, cieple i obojętne. Prady cieple plyna od rownika w kierunku biegunow. Prady zimne plyna od biegunow, niosąc wody chłodniejsze niż te na które wpływają. Noszona woda, która jest rowna bądź podobna należy do pradow obojętnych. Wply cieplych i zimnych pradow morskich na klimat jest ogromny. Prady cieple: wzrost temperatury, opady Zimne: ocieplenie, brak opadow. El Nino: pojawia się u wybrzeży Ameryki Południowej, cieply prad, raz na 3-7 lat. Jego pojawienie powoduje ogromne anomalie klimatyczne prawie na calej kuli ziemskiej. (powodzie, szusze, huragany, traby powietrzne)
Ruchy wody morskiej - ich przyczyną są wiatry. Znane są 3 główne rodzaje ruchów wody morskiej: - falowanie, - przypływy, - prądy.