Zasady Sporządzania Maszynopisów

1. Rodzaje pisma maszynowego


Rozróżniamy następujące rodzaje pisma maszynowego:

Małe litery - np. „technika biurowa”
Małe litery rozstawne - np. „t e c h n i k a b i u r o w a”
Wielkie litery - np. „TECHNIKA BIUROWA”
Wielkie litery rozstawne - np. „T E C H N I K A B I U R O W A”


2. Układ graficzny tekstu


Wyróżniamy dwa układy graficzne:

- układ blokowy
- układ a linea

W układzie blokowym:

- wszystkie wiersze pisze się równo z linią lewego marginesu,
- stosuje się pojedynczy skok wałka,
- każdą nową myśl oddziela się dodatkowym skokiem wałka,
- tytuły, podtytuły i śródtytuły pisze się od lewego marginesu,
- stosowana jest numeracja wielostopniowa lub dziesiętna.

W układzie a linea:

- pierwszy wiersz każdej nowej myśli z a w s z e zaczyna się od wcięcia (akapitu) od lewego marginesu,
- przy pojedynczym skoku wałka, nową myśl oddziela się dodatkowo jednym skokiem wałka,
- przy odstępach między wierszami „1,5” lub „2” nie stosuje się dodatkowych skoków między wierszami,
- wcięcie (akapit) wynosi od 3 do 6 kresek podziałki
- tytuły, podtytuły i śródtytuły umieszcza się na środku, zawsze symetrycznie nad tekstem.


3. Ustalanie marginesów w maszynopisach


Przy przepisywaniu tekstów należy prawidłowo ustawić marginesy, które określają obowiązujące normy. W pismach przepisywanych jednostronnie marginesy ustawia się następująco:

- górny – 2,5 cm (10 kresek podziałki),
- dolny – 2,5 cm (10 kresek podziałki),
- lewy – 2,5 cm (10 kresek podziałki),
- prawy – 1,25 cm (5 kresek podziałki.

W pismach dwustronnych stosuje się marginesy jak wyżej, w odbiciu lustrzanym.
4. Estetyka rozmieszczania tekstu


Estetyka rozmieszczania tekstu polega na:

- ustaleniu odpowiedniego odstępu między wierszami („1”, „1,5” i „2”),
- ustaleniu odpowiednich marginesów,
- właściwym rozmieszczeniu tytułów, podtytułów oraz śródtytułów,
- prawidłowej numeracji stron,
- prawidłowa numeracja punktów i podpunktów.


5. Sposoby wyróżniania fragmentów tekstu


Fragmenty tekstów mażemy wyróżnić w następujący sposób:

- podkreślanie kreską ciągłą lub przerywaną,
- pismo rozstawne (tylko w 2-3 wyrazach),
- wyśrodkowanie („blokowe”) tekstu, przez zwiększenie lewego i prawego marginesu, np.:

Jednym ze sposobów wyróżniania fragmentów tekstu jest wyśrodkowanie tekstu, przez zwiększenie lewego i prawego marginesu.

- tłusty druk,
- WIELKIE LITERY.


6. Tytuły, podtytuły, śródtytuły w maszynopisach


Tytuły – pisze się wielkimi literami, podtytuły i śródtytuły – małymi literami. Po tytule nie stawia się kropek. Tytuły, podtytuły i śródtytuły umieszcza się:

- pośrodku tekstu w układzie a linea,
- od marginesu lewego w układzie blokowym.

WYJĄTEK STANOWIĄ m.in. protokół i zaświadczenie, gdzie tytuł pisze się zawsze pośrodku tekstu, a tekst zawsze blokowo.

Tytuły, podtytuły i śródtytuły w całej pracy (piśmie) powinny być pisane tą samą odmianą pisma. Przy tytułach i podtytułach nie stosuje się pisma rozstawnego.
Tytuł od podtytułu lub tekstu należy oddzielić zwiększonym odstępem – dodatkową interlinią (dwa pojedyncze skoki). Podtytuł i śródtytuły oddziela się od tekstu dodatkowo „1,5”, a nową myśl jednym skokiem.


7. Środkowanie tytułów i podtytułów


Na arkuszu papieru formatu A 4 w układzie pionowym w jednym wierszu mieści się 80 kresek skali (1 kreska = 1 uderzenie). Pola marginesowe ustala się: lewe 10 kresek skali, prawe 5 kresek skali – razem 15 kresek. Po odliczeniu marginesów pole przeznaczone na napisanie tekstu wyniesie 65 kresek (uderzeń).

Przy wyliczaniu środka pola przeznaczonego na napisanie tekstu, należy odjąć liczbę uderzeń w tytule. Otrzymaną różnicę podzielić przez dwa, a następnie do wyniku dodać szerokość lewego marginesu.


Bibliografia:
1. Krystyna Kinel. Piszę na maszynie. 1997/1998