Alkany, alkeny, alkiny
Węglowodory-związki chemiczne zbudowane z atomów węgla i wodoru.
Alkany- węglowodory łańcuchowe nasycone, których cząsteczki zawierają wiązania pojedyncze pomiędzy atomami węgla.
Szereg homologiczny-szereg związków organicznych o podobnej budowie i właściwościach w którym każdy człon posiada o jedną grupę CH2- więcej niż poprzedni.
Szereg homologiczny alkanów i wzór półstrukturalny:
METAN-CH4 -
ETAN- C2H6 CH3-CH3
PROPAN- C3H8 CH3-CH2-CH3
BUTAN- C4H10 CH3-(CH2)2-CH3
PENTAN- C5H12 CH3-(CH2)3-CH3
HEKSAN- C6H14 CH3-(CH2)4-CH3
HEPTAN- C7H16 CH3-(CH2)5-CH3
OKTAN- C8H18 CH3-(CH2)6-CH3
NONAN- C9H20 CH3-(CH2)7-CH3
DEKAN- C10H22 CH3-(CH2)8-CH3
OGÓLNY WZÓR ALKANÓW
CnH2n+2
Własności fizyczne alkanów:
-od 1-4 atomów węgla w cząsteczce- gazy
-od 5-15 atomów węgla- ciecze
-powyżej 15 atomów węgla- ciała stałe
nie mieszają się z wodą
Własności chemiczne:
-w zależności od ilości dostarczonego tlenu ulegają 3 rodzajom spalania
a) spalanie całkowite- produkty reakcji to CO2 i H2O
b) półspalanie- produkty to CO (tl.węgla II) i H2O
c) spalanie niecałkowite- produkty to C i H2O
kolejność porządkowania -CHO
przykład spalania metanu:
a) CH4 + 2O2= CO2+4H2O
b) 2CH4+ 3/2O2= 2CO+4H2O
c) CH4+O2=C+2H2O
Własności fizyczne metanu:
-gaz
-bezbarwny
-lżejszy od powietrza
-bezwonny
-nierozpuszalny w wodzie
Własności chemiczne:
-wybuchowy
-gaz ten po zmieszaniu z tlenem w powietrzu po zapaleniu wybucha z wielką siłą
Węglowodory nienasycone to takie które posiadają w swojej budowie:
-jedno wiązanie podwójne- ALKENY, w nazwie końcówka –n
- jedno wiązanie potrójne- ALKINY, w nazwie końcówka –yn
Szereg homologiczny alkenów: (wiązanie podwójne)
ETEN- C2H4 CH2-CH2
PROPEN C3H6 CH2-CH-CH3
BUTEN C4H8
PENTEN C5H10
Ogólny wzór alkenów:
CnH2n
Szereg homologiczny alkinów: (wiązanie potrójne):
ETYN C2H2 CH-CH
PROPYN C3H4 CH-C-CH3
BUTYN C4H6 CH-C-CH2-CH3
PENTYN C5H8 CH-C-(CH2)2-CH3
Ogólny wzór alkInów:
CnH2n-2
Temat: aldehydy i ketony- użycie
ALDEHYDY
- to ciecze lub ciała stałe (wyjątek to najprostszy aldehyd mrówkowy- formaldehyd HCHO, który jest gazem)
OTRZYMYWANE są głównie poprzez utlenianie alkoholi
ZASTOSOWANIE
- do syntez organicznych (tworzywa sztuczne, barwniki)
- przemysł spożywczy i kosmetyczny (składniki kompozycji zapachowych i aromatów spożywczych)
- garbarstwo(aldehyd glutarowy)
Nasycone aldehydy alifatyczne są bardzo rzadko spotykane
Niektóre aldehydy odznaczają się bardzo przyjemnym zapachem ( anyżowy, wanilia)
KETONY
- niższe ketony są cieczami o charakterystycznym zapachu
- są rozpuszczalne w wodzie
- liczne występowanie w przyrodzie (menton- składnik olejku miętowego)
- mało toksyczne
- szeroko stosowane jako rozpuszczalniki
- półprodukty w syntezie chemicznej
- składniki kompozycji zapachowych i przypraw spożywczych
- chloro- i bromopochodne ketony są stosowane jako środki trujące (chloroacetofenon, chloro- i bromoaceton)