Przedstaw wpływ kościoła na średniowieczną Europę - konspekt.

I Wstęp
1.Przedstawienie epoki
Czas trwania średniowiecza określa się od upadku cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 roku do 1453 roku (upadek cesarstwa bizantyjskiego), czyli V-XV wiek.

II Rozwinięcie
1.Wpływ kościoła na sztukę, oświatę i kulturę średniowiecza.
Epoce przyświecały słowa „Ora et labora” – módl się i pracuj, dominował teocentryzm czyli uwielbienie Boga, umieszczał go pośrodku wszystkiego co ważne w życiu, Bóg znajdował się w centrum uwagi średniowiecznego społeczeństwa. Nauka, sztuka, piśmiennictwo rozwijały się głównie w szkołach i ośrodkach przykościelnych i przyklasztornych. Duchowni byli najbardziej wykształconymi ludźmi średniowiecza. Nauka pozostawała pod pełną kontrolą kościoła, opierała się na autorytecie biblii.
Filozofia średniowiecza była podporządkowana religii, jej głównym zadaniem było systematyzowanie i wyjaśnianie niepodważalnych prawd wiary.
W architekturze dominowały dwa główne style: romański i gotycki, oba czerpiące z religii (plany w kształcie krzyża, witraże z podobiznami świętych)
Rzeźba i malarstwo miały charakter alegoryczny, czerpały wzorce z biblii, najważniejsze motywy to przedstawienia Boga, trójcy świętej i matki boskiej, nieba, piekła, apokalipsy, sądu ostatecznego.
W literaturze wzorców dostarczała przede wszystkim łacina klasyczna oraz Pismo święte. Istotna była rola alegorii-występowanie w utworze literackim motywu, który poza znaczeniem dosłownym miał jeszcze inne, ukryte i domyślne znaczenie. Typowe motywy alegoryczne to: kościotrup, czyli śmierć, taniec śmierci, który służył przypomnieniu, że życie doczesne jest tylko chwilą wobec wieczności. Myśl tę akcentowano również poprzez przywoływanie myśli: "memento mori"- pamiętaj o śmierci. Literatura służyła określonym celom: wychowywaniu, potępianiu zła, szerzeniu wiedzy, inspirowaniu do tworzenia zalecanych do naśladowania ideałów czyli świętych, kształtowaniu wzorcowych wizerunków.

2.Rola kościoła w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym
W roku 1073 na papieskim tronie zasiadł Grzegorz VII. Papiestwo stanęło u szczytu swej potęgi. Napawało strachem nie tylko swych poddanych, ale i książąt, królów, którzy w rzeczy samej są wasalami, bowiem papież rozporządzający klątwą, może w każdej chwili wymóc posłuszeństwo względem siebie. Wydany w 1076 nakaz papieski (DICTATUS PAPAE) przypisuje Grzegorzowi VII nieograniczoną władzę, wpływ na wybór władców oraz pozbawienie ich tronu poprzez nałożenie na nich klątwy kościelnej.
Od końca XI wieku rozwija się idea krucjat (zainicjowana w 1095 roku przez papieża Urbana II) zyskująca swą popularność dzięki hasłu obrony Grobu Chrystusa przed niewiernymi. Był to element polityki papiestwa walczącego z cesarstwem, ponieważ ziemie wyzwalane przez krzyżowców spod panowania muzułmanów uznane zostały przez papiestwo za własność Państwa kościelnego
W 1099 roku krzyżowcy zdobyli Jerozolimę. Zwycięstwo Chrystusa uczcili masową rzezią ludności miasta. Kolejna batalia o Jerozolimę nastąpiła 15 lipca 1109 roku, chrześcijanom Bóg dopomógł, wygrali.
Krucjaty miały dla Europy aspekty zarówno pozytywne jak i ujemne. Historycy współcześni podkreślają przewagę tych ostatnich. Z całą pewnością najlepiej na nich wyszły (zarówno politycznie jak i materialnie) miasta włoskie i papiestwo. Krucjaty znacznie powiększyły majątek Państwa Kościelnego. Krucjaty do Ziemi Świętej (1096-1291) pochłonęły wiele milionów istnień ludzkich, wyczerpały zasoby chrześcijańskiej Europy oraz rozbudziły gorący antysemityzm i fanatyzm religijny wyrażający się m.in. w szalonej czci relikwii, masowym kupowaniem odpustów i in.
Kościół w średniowieczu był największym posiadaczem ziemskim, dlatego miał bardzo duże znaczenie tak gospodarcze jak i polityczne. Był najbogatszą, najpotężniejszą i najlepiej się rozwijającą instytucją średniowiecznej Europy.
Kościół jako organizacja także był częścią systemu feudalnego. Biskupi z troski króla byli posiadaczami włości senioralnych, korzystali z tych samych praw jakimi cieszyli się świeccy możnowładcy. Ponadto kościół pobierał dziesięcinę czyli opłatę stanowiącą dziesiątą cześć dochodów świeckich.
3. Stosunek kościoła do innych religii i odrębności
W roku 1162 synod w Monpellier ekskomunikował heretyków, ich obrońców i stronników. Papież Aleksander III zachęca do ich wytępienia, a wykonawcom jego woli obiecuje odpuszczenie grzechów, ułaskawienia, przywileje oraz odpusty. W roku 1160 na soborze narodowym w Oxfordzie podkreślono nieustanną potrzebę nawracania heretyków.
Inkwizycja kościelna tak dalece domagała się prawa zbrodni, że papież Urban IV stosowną konstytucją unieważnił wszelkie decyzje władzy świeckiej, czyli zwierzchników miast, zamków, obozów itd., którzy na różne sposoby utrudniali lub wręcz uniemożliwiali działanie inkwizytorom kościelnym. Władzę świecką do wydania statutów nie krępujących działań inkwizytorów, miały zmusić cenzury kościelne.
Procesy o czary stanowią jedną z najbardziej ponurych kart historii kościoła. Podczas tortur i na stosie zginęło kilkadziesiąt tysięcy kobiet posądzonych o zawarcie paktu z diabłem. Wiarę w ten okrutny zabobon podsycała sławna bulla Innocentego VIII z 5 grudnia 1484 roku, w której papież potwierdzał istnienie czarownic i nakazywał ich tępienie.

III Zakończenie
1. Podsumowanie i wnioski
W okresie średniowiecza kościół był najpotężniejszą instytucją, której podlegały całe narody łącznie z ich władcami. Każdy bał się klątwy, inkwizycji, wykluczenia ze wspólnoty kościelnej, bo tylko kościół gwarantował życie wieczne. A to było najważniejsze dla średniowiecznych społeczeństw – memento mori. Kościół skutecznie straszył piekłem i wiecznym potępieniem, dzięki czemu osiągnął tak wielką pozycję w ówczesnym świecie. I był praktycznie bezkarny – o czym świadczą prześladowania heretyków, kobiet nazywanych czarownicami i innowierców.


Bibliografia:


1. REINACH Salomon, Historia Powszechna Religij, Warszawa1929
2.MANTEUFLOT, Historia powszechna Średniowiecze, Warszawa, 1998
2. www.historia.azv.pl