Wychowanie rycerskie, mieszczaństwo, uniwersytety, renesans, Erazm z Rotterdamu

Wychowanie rycerskie:
• Wzór rycerza: silny żołnierz, przepojony kultem bojowej odwagi;
• Mistrz w posługiwaniu się mieczem i tarczą;
• Wyróżniał się poczuciem humoru, troską o własne imię i wierną służbę królowi.

Metody i ideały wychowania rycerskiego:
 życie wojskowe – odwaga, wytrwałość, zręczność w walce;
 życie dworskie – uprzejmość, udział w ceremoniach;
 życie religijne – litość, szlachetność wobec pokonanych.

Trzy stopnie wychowania rycerskiego:
 7 – 8 lat – paź na dworze, pod kierunkiem mistrza – jazda, pływanie, władanie łukiem, tarczą i włócznią, służył panu;
 14 – 15 lat – giermek – pod opieką pana dworu lub najdzielniejszego rycerza – uczony trudnych ćwiczeń wojennych, popisów w turniejach, towarzysz pana w wyprawach wojennych, uczył się etyki dworskiej, honoru, śpiewania ballad, gry na instrumencie, układania wierszy;
 21 lat – pasowanie na rycerza – kilkudniowa ceremonia – pan obdarowywał go majątkiem.

Ideał rycerza:
 człowiek czynu;
 lojalny wobec zwierzchników;
 łaskawy dla poddanych;
 oddany sługa kościoła;
 Bogu – duszę, życie – królowi, serce – damom, sława – dla siebie;
 7 cnót: jazda konna, pływanie, strzelanie z łuku, szermierka, łowy, gra w szachy, poezja.

Mieszczaństwo:
 bogaci kupcy, patrycjusze;
 ulegali wpływowi szkolnictwa kościelnego;
 zabiegali o naukę łaciny;
 zabiegali o szkoły prywatne;
 szkoły komunalne.

Rzemieślnicy:
Etapy edukacji cechowej:
― I terminator – wykonanie sztuki;
― II czeladnik – podróż doskonaląca;
― III mistrz

UNIWERSYTETY:
Definicja:
 Uniwersitas – to naukowa instytucja uprawiająca różne dziedziny wiedzy (śr. Studium generała);
 podział uniwersytetu na wydziały – po zebraniach naukowych profesorów określonych specjalności;
 spotkania wykładowe – bez gmachów.
Średniowieczne uniwersytety:
• powstanie: XII i XIII w.
• ośrodkiem życia naukowego – Paryż
• po 2 – 4 latach nauki w uniwersytecie – uczeń nazywany bakałarzem
• kolejne dwa lata studiów i egzaminów – samodzielne nauczanie – akt – incepcio – początek (samodzielny wykład)
• pogląd ludzi średniowiecza: światem rządzą trzy władze: duchowna, świecka, uniwersytecka – potęga nauki;
• na miasto uniwersyteckie zasługuje miasto stołeczne, królewskie lub cesarskie

Uniwersytet Paryski:
dzielił się na specjalności naukowe, dając początek wydziałom – na czele – dziekan, całością kierował rektor;
wydziały: filozofii
teologii
prawa
medycyny

Struktura organizacyjna:
 samodzielne nadawanie statusu
 samodzielne wybory rektora
 wolność władzy świeckiej
 własna władza sądownicza
 własne programy nauczania
 nadawanie tytułów naukowych
 zarządzanie własnym majątkiem

Studenci:
• skazani na wygnanie z ojczyzny
• zrzeszeni w małe grupy
• głównie mężczyźni
• po przysiędze rektorowi musieli zawrzeć umowę z profesorem

Od ucznia do profesora:
 zaawansowani studenci – pomocnicy mistrzów
 podstawowy profesorski tytuł – doktorat
 zajęcia od rana do wieczora – ranne zajęcia dla profesorów
 od 6 do 9, od 9 do 12 – wykłady
 od 12 do 15 – czas wolny
 od 15 do 18 – dyskusje
 od 18 do 21 – pozostałe repetycje
 jednostka wykładowa – 3 godziny

Rodzaje wykładów:
 pod pióro – powolne dyktowanie pozwalające zapisać
 mówienie – bardzo szybko, brak możliwości zapisu
 system pamięciowy – myślenie o tym co mówi profesor ( w czasie przechadzki i rekreacji – myślenie analogowe)

(!) Uniwersytety:
― Anglia: Oxford, Cambridge
― Włochy: Bolonia, Salerno
― Francja: Paryż, Montpellier
― Hiszpania: Toledo, Kordowie
― Portugalia: Lizbona
― Europa Środkowa: Praga, Kraków (1364r.), Wiedeń

Bolonia:
 sławny ośrodek uniwersyteckiej nauki prawa
 największe w Europie centrum produkcji książek (kopiści, introligatorzy, miniaturzyści, wytwórcy pergaminu, księgarze)
 eksport rękopiśmienniczych książek do Europy

Uniwersytet Krakowski:
 założony w 1364r. przez Kazimierza Wielkiego
 ufundowanie 11 katedr: 8 prawa, 2 medycyny, 1 sztuk wyzwolonych
 siedziba: Wawel
 wiek XV – sukcesy nauk prawniczych, matematycznych i astronomicznych
 kształcił głównie kler i nauczycieli

Renesans:
 nowy kierunek myślenia – humanizm
 człowiek renesansu – myśli i rozumie to co myśli
 myślenie według rozumu
 dbanie o uczucia, nastroje
 zwracanie uwagi na przyrodę, jako dzieło Boga

Poglądy pedagogów humanistów:
 wychowanie i kształcenie użytecznym, opartym na gruntownym wykształceniu języków (łacina i greka)
 cel edukacji – nauka pięknej wymowy – retoryka
 dbałość o wychowanie fizyczne – wygląd zewnętrzny
 w zakresie moralnym – oddziaływanie na wychowanka przez budzenie honoru i ambicji, pochwały i nagrody, rozwijanie współzawodnictwa
 pogarda chłosty i kary

Erazm z Rotterdamu:
 wierzył w wartość wykształcenia „kto nie umie czytać i pisać nie zasługuje na miano człowieka”
 udostępnić szkołę bogatym i biednym, mężczyznom i kobietom
 zdolności, a nie bogactwo powinno decydować o wiedzy
 czynności wychowawcze – nacechowane łagodnością
 zakaz stosowania kar cielesnych
 3 czynniki warunkujące rozwój umysłowy: nauka, ćwiczenia, praktyka
 rozwijanie przez nauczycieli indywidualnych możliwości ucznia