Soła-zbiór wiadomości
Jak rzeka Sola plynie, wespól z Koszorawa
Tak Zywiec niechaj plynie niesmiertelna slawa
I rzeki Komorowskich niech nie gina wiecznie
Lecz plyna w familije, slynac z nich stayecznie
A. Komoniecki
Sola jest pierwszym górskim doplywem Wisly o wybitnych cechach rzeki górskiej. Bieg jej mozna podzielic na dwa odcinki: górny - beskidzki, od zródel do Wielkiej Puszczy i dolny w obrebie Pogórza Cieszynskiego i Kotliny Oswiecimskiej. Do Wisly wpada za Oswiecimiem.
Posiada bardzo rozlegly obszar zródlowy. Poczatek swój bierze pod Solowym Wierchem (848) i Ochodzita (894) w poludniowej czesci pasma Baraniej Góry w Beskidzie Slaskim, skad wyplywa potok Czerna. Ten po polaczeniu sie w Lalikach z potokiem Roztoka plynacym od Przeleczy Zwardonskiej przyjmuje nazwe Czarna Sola. W Soli dolacza do niej Slanica, wyplywajaca spod Skalanki. Pomiedzy Rycerka Dolna i Rajcza Czarna Sola zasilana jest przez dwa duze prawostronne doplywy: Rycerke zbierajaca wody z „worka raczanskiego” i Wode Ujsolska (Ujsole) utworzona z potoków: Cichy, Glinka, Bystra i Danielka. W Rajczy do rzeki wpada potok Nickulina wyplywajacy spod Boraczego Wierchu i od tego miejsca rzeka przyjmuje nazwe Sola. Przez ludnosc okolic Rajczy Sola jest nazywany odcinek rzeki jeszcze powyzej ujscia Rycerki az do miejsca polaczenia sie Czarnej ze Slanica.
Spadek Soly w górnym biegu wynosi od 4 do 15‰.Ponizej Rajczy do Soly z wiekszych rzek wpadaja jeszcze: Kamesznica, Zabniczanka, Bystra, Lesna, Kalna, Zylica. Calkowita powierzchnia dorzecza Soly wynosi 1385,75 km kw., z czego na bieg górny przypada 1119,80 km kw., a na bieg dolny 265,95 km kw.
Potoki uchodzace do Soly normalnie prowadza malo wody, ale w wypadku gwaltownego deszczu, ilosc plynacej wody wzrasta nawet kilkaset razy, przeksztalcajac niepozorne strumyki w rwace rzeki.
Nawalne deszcze, albo deszcze dlugotrwale o szerokim zasiegu, sa przyczyna wystepowania powodzi. Ostatnia w 1997 r. zniszczyla linie kolejowa, linie energetyczne, zalala wiele domów.
Z Rajczy plynie przez Milówke, Wegierska Górke i Wieprz dociera do rozleglej Kotliny Zywieckiej i lezacego w jej centrum miasta Zywca. Tu do Soly wplywa jej najwiekszy prawobrzezny doplyw - Koszarawa. Potem juz tylko 3 mosty: kolejowy i dwa drogowe i Jezioro Zywieckie. W przelomie Soly powstaly zapory wodne w Miedzybrodziu Bialskim, Tresnej i Czancu. W wyniku spietrzenia wody powstaly Jezioro Zywieckie, Jezioro Miedzybrodzkie i zbiornik retencyjny w Czancu. Sola ma 82 km dlugosci. Jej sredni przeplyw wynosi 18 m szesc. na sekunde.
Sola - rzeka
Rzeka zaczyna sie jako polaczenie kilku potoków górskich Beskidu Wysokiego - najbardziej wyrazistym miejscem, od którego mozna mówic o rzece Sole jest polaczenie dwu duzych potoków górskich w miejscowosci Rajcza (obok przystanku kolejowego), od którego to miejsca woda z charakteru typowo górskiego, potokowego, zmienia sie bardziej w rzeczny. Potokami tworzacymi Sole w tym miejscu sa Potok Rycerski (nazwa miejscowa: Rycerka) i Woda Ujsolska (nazwa miejscowa: Ujsola). Na mapach mozna spotkac inne miejsce poczatku Soly, ok. 5 km w góre rzeki, gdzie w miejscowosci Sól do potoku Czerna (Czarna Sola) wpada potok Solanka. Utworzony z nich potok jest jednak kilkakrotnie mniejszy od Rycerki, do której wpada ok. 0,5 km przed polaczeniem Rycerki i Ujsoly.
Sola uchodzi do Wisly w okolicach Oœwiêcimia
Piekna górska rzeka Sola jest jednym z prawobrzeznych doplywów Wisly. Jej obszar zródliskowy znajduje sie w Górach Beskidu Zywieckiego. Ze wzgledu na duza ilosc doplywów, obfitosc wód i znaczny spadek terenu, Sola nalezy do najbardziej gwaltownych i niebezpiecznych rzek w kraju. Szczególnie grozna bywa na wiosne w czasie topnienia sniegów i podczas gwaltownych oraz dlugotrwalych deszczów. Wtedy szybko wzbiera, wystepuje z koryta, robiac ogromne szkody w miejscowosciach, przez które przeplywa, oraz na lakach i polach. Sola posiada jedne z najwiekszych w Europie wahania stanu wód. Mierzone w rejonie Tresnej mieszcza sie w granicach od 1m3/s w okresie suszy do 1382 m3/s w okresie powodzi (1958 rok), przy srednim rocznym przeplywie 18,8 m3/s. Nic wiec dziwnego, ze Sola byla czesto przyczyna najwiekszych powodzi. Katastrofalna powódŸ w 1958 <../powodzie/1958/01.htm> roku spowodowala zalanie centrum Zywca. Sola zalala wtedy ulice Kosciuszki od strony Koszarawy w takim stopniu, ze obok dzisiejszego "Centrum" czlowiek dorosly brnal po pas w wodzie. Sola zniszczyla wtedy glównie mosty laczace Zywiec z dzielnica Zablocie. Z tych oto powodów zaistniala koniecznosc wybudowania zespolu zapór na rzece w celu jej ujarzmienia. Zespól ten nazwano Kaskad¹ So³y