Władza wykonawcza.

Organizacja władzy wykonawczej
konstytucja RP wart. 10 ust. 2 określa, iż "władzę wykonawczą sprawu?je Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów". Tym samym w Polsce istnieje dualistyczny model ustrojowy władzy wykonawczej (egze?kutywy). Stwarza on różne możliwości kształtowania stosunków między prezydentem a rządem. W Polsce przyjęto, ze Rada Ministrów prowadzi bieżącą politykę państwa i odpowiada za nią przed sejmem. Rola prezy?denta nie polega natomiast na bieżącym kierowaniu państwem, lecz ma on pewne szczegółowe uprawnienia w dziedzinie stosunków zagranicznych, wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa oraz obronności.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Stanowisko prezydenta istniało w Polsce w okresie międzywojennym i jeszcze kilka lat po II wojnie światowej. Konstytucja z 1952 roku znio?sła instytucję prezydenta, a wprowadziła Rady Państwa, z przewodniczącym na czele. Był to organ kolegialny, którego kompetencje były podob?ne do kompetencji prezydenta jako głowy państwa. W wyniku obrad okrągłego stołu urząd prezydenta został przywrócony i wprowadzony do
systemu ustrojowego nowelizacją konstytucji z 7 kwietnia 1989 roku.
Prezydent jest wybierany na pięcioletnią kadencję w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, większościowych i w glosowaniu tajnym. Ta sarna osoba może być wybrana tylko dwukrotnie. Wybory prezydenckie zarządza Marszalek sejmu, a ważność wyboru stwierdza Sąd Najwyższy a prezydenta może być wybrany obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów ukończył 35 lat i korzysta z pełni praw wy?borczych do sejmu. Kandydat jest poddawany postępowaniu lustracyjne?mu, polegającemu na sprawdzeniu, czy złożył on zgodne z prawdą oświadczenie o wspó1pracy z organami bezpieczeństwa PRL. Kandyda?ta zgłasza co najmniej 100 tysięcy obywateli. O wyborze decyduje bez?względna większość ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska takiej większości, to przeprowadzana jest druga tura wybo?rów, do której przechodzi dwóch kandydatów, którzy uzyskali najwięk?szą liczbę głosów w pierwszej turze.
Kadencja prezydenta rozpoczyna się w dniu złożenia przez niego przysięgi wobec Zgromadzenia Narodowego, a kończy wraz z upływem pięciu lat od dnia objęcia prezydentury. Powody wcześniejszego zakończenia urzędowania mogą być następujące:
- śmierć prezydenta,
- zrzeczenie się prezydentury,
- uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwalej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, - złożenie z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu.
Jeżeli prezydent nie może tylko przejściowo pełnić swych obowiąz?ków, to zawiadamia o tym Marszalka sejmu, który je tymczasowo od nie?go przyjmuje.
Prezydent za swoją działalność nie ponosi odpowiedzialności politycz?nej (parlamentarnej), natomiast za naruszenie konstytucji, ustawy lub popełnienie przestępstwa ponosi odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu. Decyzję o postawieniu prezydenta w stan oskarżenia podejmuje Zgromadzenie Narodowe większością 2/3 głosów ustawowej liczby członków na wniosek co najmniej 140 parlamentarzystów.
Kompetencje prezydenta można podzielić na sześć głównych grup.
Kompetencje w stosunku do parlamentu: zarządzanie wyborów, zwoływanie pierwszego posiedzenia, inicjatywa ustawodawcza, prawo weta za?wieszającego w stosunku do ustawy, podpisywanie ustaw i zarządzanie ich ogłoszenia w "Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej", skracanie ka?dencji sejmu, występowanie z wnioskiem do sejmu o powołanie prezesa Narodowego Banku Polskiego.
Kompetencje w stosunku do Rady Ministrów: powoływanie rządu, dokonywanie na wniosek premiera zmian w składzie rządu. Wytypowanie z wnioskiem do sejmu o pociągnięcie członka Rady Ministrów do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, zwoływanie w sprawach szczególnej wa?gi Rady Gabinetowej (Rada Ministrów pod przewodnictwem prezydenta).
Kompetencje w stosunku do władzy sądowniczej: powoływanie sę?dziów na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, powoływanie prezesów Naczelnego Sadu Administracyjnego. Sadu najwyższego. Trybunału Konstytucyjnego oraz jednego członka Krajowej Rady Sadownictwa.
Kompetencje w zakresie stosunków zagranicznych: reprezentowanie państwa w stosunkach międzynarodowych (we współdziałaniu z premie?rem i właściwym ministrem), zatwierdzanie i wypowiadanie umów międzynarodowych, mianowanie i odwoływanie polskich ambasadorów, przyjmowanie listów uwierzytelniają?cych i odwołujących przedstawicieli dyplomatycznych innych państw akre?dytowanych w Polsce.
Kompetencje w zakresie zwierzchnictwa sit zbrojnych i obronności państwa: jest najwyższym zwierzchnikiem sil zbrojnych (w czasie pokoju sprawuje to zwierzchnictwo za pośrednictwem ministra obrony narodo?wej), zarządza powszechną lub częściową mobilizacją i wydaje decyzję o użyciu sił zbrojnych do obrony kraju, a gdy sejm nie może się zebrać na posiedzenie, zarządza wprowadzenie stanu wojny, stanu wojennego lub stanu wyjątkowego.
Tradycyjne uprawnienia głowy państwa: nadawanie obywatelstwa pol?skiego, orderów i odznaczeń, tytułów naukowych profesora, korzystanie z prawa łaski.
Do zadań rady ministrów należy
- zapewnienie wykonania ustaw,
- nadawanie rozporządzeń,
- kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności całej administracji w państwie,
- uchwalanie projektu budżetu i kierowanie jego wykonaniem,
- ochrona interesów skarbu państwa,
- zapewnienie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa,
- prawowanie ogó1nego kierownictwa w dziedzinie obronności,
- prawowanie ogó1nego kierownictwa w dziedzinie stosunków międzynarodowych.
Władza sądownicza
Częścią aparatu państwowego są sądy i trybunały. Rozstrzyganie sporów na podstawie ustawy (wymiar sprawiedliwości) należy do nieza?wisłych sądów, a rozstrzyganie sporów konstytucyjnych, zarówno w sfe?rze stanowienia, jak i stosowania prawa, zostało powierzone niezawisłym trybunałom.
Rada Ministrów
Drugim członem władzy wykonawczej jest Rada Ministrów (rząd).
Jest to organ kolegialny, który tworzą: prezes Rady Ministrów, wiceprezesi, ministrowie oraz przewodniczący określonych w ustawie komitetów (obecnie Komitet Badan Naukowych i Komi?tet Integracji Europejskiej).
Prezes Rady Ministrów, potocznie nazywany premierem, jest nie tylko przewodniczącym Rady, ale rzeczywistym kierownikiem prac rządu. Reprezentuje Radu:( Ministrów, organizuje i kieruje jej pracami, w tym koordynu?je i kontroluje pracę:( członków rządu. Sprawuje tez zwierzchnictwo nad korpusem służby cywilnej, nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego z punktu widzenia legalności jego działa?nia oraz stanowi prawo w formie rozporządzeń. Ponadto premier kieruje pracę terenowej admini?stracji rządowej.
Minister jest naczelnym organem administracji rządowej oraz człon?kiem Rady Ministrów. O powołaniu na to stanowisko decydują głownie względy polityczne, aczkolwiek powinny być brane pod uwagę: także kwa?lifikacje merytoryczne. Ministrowie dzielą się:( na ministrów kierujących określonymi działami administracji rządowej (np. edukacja, zdrowie, pra?ca, sprawy zagraniczne) oraz na ministrów wypełniających zadania po?wierzone im przez premiera (tzw. ministrowie bez teki). Każdy z mini?strów resortowych organizuje pracę swojego ministerstwa i nim kieruje.