Postawowe pojęcia ekologiczne. Tolerancja ekologiczna.
Ekologia - nauka o środowisku, w którym żyją organizmy i są powiązane ze sobą różnego rodzaju zależnościami.
Podstawową jednostką ekologiczną jest populacja.
Populacja - grupa osobników jednego gatunku występująca na określonym terenie, w określonym czasie. Pomiędzy nimi zachodzi swobodne krzyżowanie, czyli wymiana materiału genetycznego.
Biocenoza - zespół populacji, które występują na określonym terenie w określonym czasie. Ogół żywych organizmów określonego terenu. Składa się z populacji.
Biotop - środowisko życia organizmów (podłoże, światło, temperatura, wilgotność).
Biocenoza Biotop = Ekosystem
Ekosystem - środowisko nieożywione i występujące w nim organizmy.
Biom - zespoły ekosystemów tworzące duże i łatwe do odróżnienia regiony biologiczne Ziemi.
Biosfera - środowisko życia organizmów, składa się z wielu biomów.
Tolerancja ekologiczna.
Jest to zdolność organizmu do przystosowania się do zmian danego czynnika, np. temperatury, ciśnienia, wilgotności.
Na tolerancję składają się:
- zakres tolerancji,
- wartość minimum danego czynnika,
- wartość maksimum danego czynnika,
- wartość optimum.
Zakres tolerancji - rozpiętość zmian danego czynnika, przy którym populacja funkcjonuje.
Prawa tolerancji:
1) Prawo Shelforda
Możliwość bytowania organizmu określają dwie skrajne wartości działającego czynnika (minimum i maksimum).
2) Prawo Minimum - Liebiga
Możliwość rozwoju organizmu określa ten składnik, którego jest najmniej, tj. który jest w minimum. Staje się on czynnikiem ograniczającym.
3)Uzupełnienie prawa minimum
Tolerancja w stosunku do jednego czynnika zmienia się zależnie od czynników działających w tym samym czasie.
Ze względu na zakres tolerancji organizmy dzielimy na:
- stenobionty - mają wąski zakres tolerancji.
- eurybionty - mają szeroki zakres tolerancji.
Grupy ekologiczne - grupy organizmów o podobnym zakresie tolerancji w stosunku do określonego czynnika środowiska, np. heliofile (organizmy światłolubne - kakstus, agawa, modrzew), skiofile (cieniolubne - mchy, paprocie, zawilce).
Gatunki wskaźnikowe - mają wąski zakres tolerancji na określone warunki środowiska.
Bioindykatory - organizmy będące wskaźnikami zanieczyszczenia środowiska.