Porównaj pozycję człowieka w ideologii konserwatywnej, nacjonalistycznej, faszystowskiej, liberalnej, komunistycznej oraz w społecznej nauce Kościoła.

Zdaniem konserwatyzmu człowiek jest istotą zdolną do kierowania własnym losem, ale nie ma żadnej pewności, że będzie tego chciał i że będzie to robił dla dobra swego i społeczeństwa. Konserwatyści wskazują na niezbędną w wychowaniu każdego człowieka rolę religii, tradycji i tych instytucji, które swoim historycznym doświadczeniem gwarantują, że będą służyć zarówno równowadze społecznej, jak i kształtowaniu postawy moralnej człowieka. Twierdzą, iż dobre społeczeństwo to takie, które opiera się na zasadzie hierarchicznej, dając pierwszeństwo naturalnym elitom pochodzenia, wykształcenia, doświadczenia. Ostoją życia zbiorowego nie jest według nich równość, ale sprawiedliwość i słuszność. Człowiek jest postrzegany jako istota społeczna związana z naturalnymi grupami (rodziną, wspólnotą sąsiedzką, regionalną). Dzięki uczestnictwu w życiu zbiorowym zostają zaspokojone jego podstawowe potrzeby — bezpieczeństwa, zakorzenienia, statusu, identyfikacji.
Nacjonalistyczne poglądy na pozycje jednostki są różne w zależności od różnych czynników, mających na tą ideologię wpływ. Nacjonalizm w skrajnej postaci zakłada, że wartość człowieka zależna jest od jego przynależności rasowej.
Ideologia faszystowska jest określana jako skrajnie nacjonalistyczna. Faszyzm głosił kult państwa totalitarnego, monopartyjnego i policyjnego, przenikającego nie tylko wszystkie sfery publicznego, ale i prywatnego życia jednostek, ingerującego arbitralnie w naukę, kulturę, będącego jedynym twórcą praw.
Oparta na indywidualistycznej koncepcji człowieka i społeczeństwa jest teoria liberalistyczna, głosząca, że wolność i nieskrępowana przymusem polityczna działalność jednostek mają wartość nadrzędną i są najpewniejszym źródłem postępu we wszystkich sferach życia zbiorowego. Jedynym ogranicznikiem wolności w tej teorii jest wolność drugiego człowieka. Zakłada, że każdy człowiek potrafi najlepiej określić swoje potrzeby i własny interes.
Liberałowie zakładają, że każdy powinien mieć jednakowy dostęp do praw, a hierarchiczność społeczeństwa wynika wówczas tylko z umiejętności zagospodarowania tych praw przez poszczególne jednostki.
Z ideologii tej wyłoniła się koncepcja zatomizowanego społeczeństwa, zakładająca, że jest ono skonstruowane na zasadzie umowy między jednostkami, co daje jednostce przewagę nad społeczeństwem.
Ideologia komunistyczna zakładała natomiast, że najważniejszą z klas jest klasa robotnicza, na której opiera się całe społeczeństwo, a która jest przez nie najbardziej pokrzywdzona.
Ideologia ta postulowała obalenie kapitalizmu i wprowadzenie na jego miejsce ustroju pozbawionego własności prywatnej i realizującego równość wszystkich członków społeczeństwa.
Jednostka w nauce społecznej Kościoła jest bytem obdarzonym świadomością i wolną wolą. Człowiek powinien kierować się prawami danymi mu przez Stwórcę, które są najwyższą wartością w jego życiu. Prawa, które Kościół gwarantuje człowiekowi, to prawo do życia, swobody praktyk religijnych i do własności. Podstawową wartością w nauce Kościoła jest życie ludzkie i właśnie tą wartością należy się kierować realizując wspólne dobro.

Dodaj swoją odpowiedź