Komórki, tkanki
I Komórki
1) Składniki komórki eukariotycznej: jądro komórkowe, mitochondium, cytoplazna, błona komórkowa, aparat Golgiego, lizosomy, rybosomy, siateczka śródplazmatyczna(szorstka,gładka).
II Tkanki
1) Tkanka - zespół podobnych komórek o podobnej funkcji i pochodzeniu.
2) Podział tkanek:
a. nabłonkowa - komórki ściśle do siebie przylegają, a substancja międzykomórkowa występuje w małych ilościach.
- nabłonek jednowarstwowy płaski (pęcherzyki płucne,naczynia włosowate,kłębuszki nerwowe)
- nabłonek jednowarstwowy sześcienny (kanaliki nerwowe,przewodu gruczołowe)
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty (żołądek,jelito,jajowód)
- nabłonek jednowarswowy wielorzędowy (jama nosowa,krtań,tchawica,oskrzela)
- nabłonek wielowarstwowy płaski (skóra,przełyk)
b. tkanka łączna - bardzo duży układ komórek, duża ilosć substancji międzykomórkowej.
- tkanka łączna zarodkowa - zbudowana jest z komórek gwiaździstych w okresie zarodkowym, substancja międzykomórkowa pozbawiona jest włókien
- tkanka łączna właściwa wiotka - zawiera włókna retikulinowe, buduje błony ślozowe, przegrody nosowe
- tkanka łączna właściwa zbita - zawiera zwarty układ włókien kolagenowych, buduje ścięgna, więzadła i torebki stawowe
- tkanka łączna siateczkowata - zawiera włókna retikulinowe, buduje narządy limfatyczne np. migdały, węzły chłonne, śledziene, szpik kostny
- tkanki łączne oporowe
* tkanka łączna chrzęstna - składa się z komórek chrzęstnych - chrondocytów i substancji międzykomórkowej zawierającej włókna białkowe
^ chrząstka szklista - buduje w okresie płodowym szkielet człowieka, w życiu dorosłym chrząstke nosa, żebra, nagłośnie, oskrzela
^ chrząstka sprężysta - substancja międzykomórkowa zawiera pęczki włókien sprężystych, buduje małżowine uszną, nagłośnie i krtań
^ chrząstka włóknista - substancja międzykomórkowa zawiera zwarty układ włókien kolagenowych, buduje krążki międzykręgowe kręgosłupa i spojenie łonowe
* tkanka łączna kostna - powstaje na drodze kostnienia chrząstki szklistej i częściowo tkanki łącznej wiotkiej. Zbudowana jest z komórek i substancji międzykomórkowej w postaci blaszek kostnych lub beleczek kostnych. Są trzy rodzaje komórek: komórki właściwe kostne (osceotyty), komórki właściwe kostnogubne, komórki właściwe kościotwórcze. Substancja międzykomórkowa zawiera śluzowowielocukier, w którym zanużone są włókna kolagenowe (osseinowe). Budują ją związki organiczne i nieorganiczne (sole wapniowe, fosforanymagnezu, zasadowe sole sodu i potasu) i woda.
^ tkanka kostna zbita - buduje trzony kościu długich
^ tkanka kostna gąbczasta - buduje nasady kości
- tkanka łączna płynna - krew
^ funkcje krwie - transportowa, immunologiczna, regeneracyjna, wydalnicza, termoregulacyjna
^ skład krwi - substanja międzykomórkowa - osocze, składa się ze związków organicznych (glukoza, białka, tłuszcze) - 99% i związki nieorganiczne (chlorek sodu, jony potasu, wapnia, magnezu) - 1%. elementy morfotyczne (komórki krwi)
^ komórki krwi:
* erytrocyty - 5,5-10 mln/mm^3 - m., 4,5 mln./mm3 - k. - funkcja transportowa
* trombocyty - 200-400 tys/mm^3 - funkcja regeneracyjna - produkują enzym trombokinaze
* leukocyty - 5,5-10tys/mm^3 - funkcja immunologiczna. Dzielą się na:
+ granulocyty
- obojętochłonne (płatowate jądro)
- kwasochłonne (dwupłatowe jądro)
- zasadochłonne (nieregularne jądro)
+ agranulocyty
- monocyty (jądro nerkowe)
- limfocyty T - powstają w grasicy
- limfocyty B - powstają w szpiku i produkują przeciwciała
c. tkanka nerwowa - składa się z komórek nerwowych - neuronów i substancji międzykomórkowej - neurogleju
d. tkanka miśniowa
- tkanka mięśniowa gładka - buduje ściany narządów wewnętrznych (przewody pokarmowe, naczynia krwionośne, limfatyczne, narządy moczowo-płciowe, występuje w skórze), zbudowana jest z komórek o kształcie wrzecionowatym, z delikatnym podłużnym prążkowaniem i pojedynczym jądrem.
- tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana - zbudowana jest z komórek o kształcie włókien z poprzecznym prążkowaniem, buduje mięśnie układu ruchu i mięśnie mimiczne twarzy.
Wnętrze włókna zajmują filamenty białkowe, a organella komórkowe i jądra zepchniete są na obwód komórki.
-tkanka poprzecznie prążkowana serca - zbudowana z włókien widlasto rozgałęzionych z tzn. wstawkami, które wzmacniają mięścień sercowy, dzięki temu łączące się komórki mięśniowe tworzą przestrzenną sieć, w której skurcz elementów prowadzi zmniejszenia objętości jam serca, występuje na ogół jedno, czasem dwa jądra.