Przemiany gospodarze, polityczne i społeczne w Polsce w latach 1981-2000.

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku w Polsce wprowadzono stan wojenny.
Wojsko zablokowało dojazdy do miast, przerwano połączenia telefoniczne. Zamknięto przejścia graniczne, porty i lotniska. W telewizji i radiu transmitowano przemówienie
generała Wojciecha Jaruzelskiego o podjęciu decyzji wprowadzenia stanu wojennego w kraju. W odpowiedzi na wprowadzenie stanu wojennego rozpoczęły się strajki okupacyjne w zakładach pracy. Strajki te tłumionone były przez milicję i wojsko, zabito i raniono wiele osób. Po wprowadzeniu stanu wojennego Polska znalazła się w izolacji politycznej. Z wojska skierowano do zakładów pracy oficerów, by nadzorowali ich produkcje a część przedsiębiorstw została zmilitaryzowana. Drastycznie wzrosły ceny i inflacja.
1 stycznia 1983 roku zawieszono, a 22 lipca zniesiono stan wojenny w Polsce.
W następstwie zmian w ZSRR i odsunięcia komunistów od władzy w Polsce doszło do obalenia rządzących partii komunistycznych i socjalistycznych w Europie Środkowej.
W Polsce w 1986 roku Lech Wałęsa utworzył Tymczasową Rade NSZZ „Solidarność” przeształconą rok później w Krajową Komisje Wykonawczą.
Podczas obrad okrągłego stołu uzgodniono, iż w Polsce powołany zostanie Senat i utworzone
zostanie stanowisko prezydenta. Wybory do sejmu miały być częściowo demokratyczne.
4 czerwca 1989 roku odbyły się kontraktowe wyboru do Sejmu i wolne do Senatu. W pierwszej turze wyborów kandydaci Solidarności odnieśli miażdzące zwycięstwo, ponieważ zdobyli 99 ze 100 miejsc w Senacie. 19 lipca 1989 roku Zgoromadzenie Narodowe przewagą 1 glosu wybrało na prezydenta generała Wojciech Jaruzelskiego. W Sejmie powstała koalicja w skład której weszli parlamentarzyści solidarnościowi Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego z SD i ZSR. Stanowisko premiera i misję tworzenia rządu powierzono kandydatowi OKP-Tadeuszowi Mazowieckiemu. Po nim rządy koalicji solidarnościowej tworzyli: Jan Krzysztof Bielecki, Jan Olszewski, Hanna Suchocka.
Po objęciu rządów przez premiera Mazowieckiego, wicepremierem i ministrem finansów został Leszek Balcerowicz. W kraju panowała wysoka inflacja, w klepach brakowało wielu towarów. Nowy rząd postanowił wprowadzić program naprawy gospodarki przygotowany przez Balcerowicza. Zmieniony został system podatkowy. Ustalono nowy rzeczywisty kurs złotówki w stosunku do dolara amerykańskiego i innych walut. Wprowadzono elementy gospodarki rynkowej, opartej na prawach ekonomi, a nie na centralnym sterowaniu produkcją, rozpoczęto prywatyzacje wielu zakładów przemysłowych. Realizacja planów Belcerowicza stosunkowo szybko przyniosła pomyślne zmiany. Spadło tempo wzrosu inflacji, którą z setek procent w styczniu 1990 roku ograniczono do 38% w roku 1993 i 13% w 1997.
Sklepy zapełniły się towarami z importu. Wolnorynkowa gospodarka wymuszała konkurencje i zwiększenie wydajności pracy. Ze względu na tanią siłe roboczą oraz duży rynek wewnętrzy Polska stała się atrakcyjnym partnerem dla krajów wysoko rozwiniętych. Społeczeństwo zapłaciło wysoką cene za poprawę warunków bytu. Bezrobocie, ukryte wcześniej w systemie socjalostycznym sięgneło około 13% i powoli zaczeło maleć dopiero w 1996 roku.
Upadła większość PGR-ów których pracownicy zaczeli pobierać zasiłki dla bezrobotnych.
W styczniu 1990 roku na XI Zjeździe na wniosek pierwszego sekretarza Komitetu Centralnego PZPR Mieczysława Rakowskiego komuniści rozwiązali swoją partie i w jej miejsce powołali Socjal Demokracjeę RP z Aleksandrem Kwiaśniewskim i Leszkiem Milerem na czele.
W grudniu 1990 roku przeprowadzono powszechne wybory prezydenckie. Zwycięscą zostal Lech Wałęsa, którego 12 grudnia zaprzysiężono na prezydenta przed Zgromadzeniem Narodowym. W 1991 roku odbyły się kolejne wybory parlamentarne. Do głównych ugrupowań postsolidarnościowych należały NSZZ, ZChN, SLCh, PC,KLD i UD.
Rządy ekip Solidarnościowych szybko straciły poparcie społeczne i w kolejnych wyborach zwyciężyły partie obiecujące ochronę interesów tych grup, które najwięcej straciły na reformach: chłopów małorolnych, robotników wielkoprzemysłowych, pracowników administracji i sfery budżetowej. Pierwszym premierem koalicji SLD i PSL został Waldemar Pawlak. Po jego odejściu stanowisko premiera obją Józef Oleksy, który oskarżony przez własnego ministra spraw wewnętrznych o kontakty z agentem KGB po czym podał się do dymisji. Kolejnym premierem został Włodzimiesz Cimoszewicz z SLD. W grudniu 1995 roku zakończyła się kadencja prezydenta Lecha Wałęsy. W powszechnych wyborach prezydenckich w drugiej turze zwyciężył przywódca SLD Aleksander Kwaśniewski. 23 grudnia 1995 roku zostal zaprzysiężony na prezydenta RP. Zgromaczenie narodowe uchwaliło w 1997 roku nową Konsytucje Rzeczypospolitej. Po wejściu do władzy koalicji SLD i PSL większość reform została zaniechana. Utworzono wiele agencji rządowych które rozpoczeły beztrosko gospodarować pięniędzy podatników. Zahamowane zostało tempo spadku inflacji. Jednak dzięki przeprowadzonym wcześniej reformą udało się utrzymać stały wzrost gospodarczy. Dużym osiągnięciem gospodarczym Jerzego Buzka i poprzednich rządów było zmniejszenie inflacji w 1998 roku do 8,6%. Jednak w 1999 i 2000 roku nastąpił
jej ponowny wzrost, pogorszeniu uległa róznież sytuacja gospodarcza, a bezrobocie osiągneło pod koneic 2000 roku około 16%. Na początku 1999 roku odbyły się strajki lekarzy, pielęgniarek oraz rolników. 1994 roku Polska stala się państwem stowarzyszonym z Unią Europejską, a już w marcu 1998 roku Polska rozpoczeła rozmowy o szczegółowych warunkach przystąpienia do Unji. 12 marca 1999 roku Polska, Węgry i Czechy stały się pełnoprawnymi członkami NATO. 21 września 1997 roku osbyły się w Polsce kolejne wybory do Sejmu i Senatu. Najwięcej głosów zdobyla Akcja Wyborcza Solidarność.
W czerwcu 1998 roku rząd podją reformę administracyjną państwa proponując podział kraju na 12 dużych regionów. Reformy służby zdrowia wprowadziła instytucję Kasy Chorych, ktora miała płacić za wszystkie usługi medyczne, świadczone przez służbę zdrowia ludziom którzy się do kasy zapisali. Jednak nieudolne wprowadzenie reformy spowodowały liczne strajki w całej służbie zdrowia. Wprowadzenie kolejnej reformy –systemu ubezpieczeń społecznych zostało znacznie lepiej przygotowane. Ostatnia z 4 wielkich reform, reforma systemu edukacji weszła w życie na początku września 1999 roku. W październiku 2000 roku w kolejnych wyborach prezydenckich wygrał Aleksander Kwaśniewski, który w grudniu rozpoczął kolejną 5 letnią kadencję.