Wpływ alkoholu na układ pokarmowy

MEDYCZNE ASPEKTY PICIA ALKOHOLU

Powszechnie uważa się, że alkohol etylowy poprawia nastrój, zmniejsza ból, zaostrza apetyt. Są to prawdy potocznie znane, niemniej w aspekcie medycznym wpływ alkoholu jest jasno sprecyzowany i dokładnie udokumentowany. Alkohol, jak zostało bezsprzecznie dowiedzione, posiada całościowy, niekorzystny wpływ na organizm ludzki. Obejmuje on szereg narządów.
Układ pokarmowy

Jama ustna - po przyjęciu alkoholu pojawia się pieczenie - efekt podrażnienia błony śluzowej. Stałe drażnienie śluzówek prowadzi do ścieńczenia tych i w końcowej fazie do zaniku i powstaniu nadżerek i owrzodzeń bardzo trudno lub w ogóle nie gojących się.

Żołądek - pierwsze dawki wywołują skurcz i brak motoryki - po kolejnych 10-15 min wraca leniwa motoryka. W tej lokalizacji w wyniku dyfuzji cząsteczek alkoholu dochodzi do bezpośredniego uszkodzenia niewielkich naczyń krwionośnych znajdujących się w błonie śluzowej żołądka. Towarzyszy temu powstanie lokalnego stanu zapalnego. Efektem obu procesów są wybroczyny krwawe powstające na powierzchni błony śluzowej, co w efekcie prowadzi w prostej drodze do owrzodzenia z wszelkimi powikłaniami aż do perforacji włącznie. Efektem tego jest również zaburzenia w funkcjonowaniu żołądka jako całości - uczucie mdłości, odbijania, zgaga. Zmniejsza się apetyt, powstaje stan przewlekłego niedożywienia i awitaminozy. Także efektem bezpośrednim są zaparcia i/lub biegunki.
Trzustka

Mamy tutaj dwa mechanizmy. Z jednej strony pobudzenie komórek trzustki do produkcji enzymów trawiennych. Z drugiej strony skurcz kanalików wyprowadzających enzymy trawienne do światła przewodu pokarmowego. Efektem jest rozpoczęcie trawienia komórek trzustki przez jej własne enzymy trawienne - rozwija się ostre zapalenie trzustki. W bardziej optymistycznym scenariuszu dochodzi do przewlekłego zapalenia trzustki - ocenia się, że ok. 50% pijących szkodliwie lub uzależnionych ma tę postać choroby.

Objawy to:
· Bóle brzucha,
· Zmienne stolce,
· Wzdęcia,
· Mdłości,
· Brak apetytu.
Chroniczne zapalenie trzustki prowadzi do cukrzycy.
Wątroba

Spożywany w niewielkich ilościach rozkładany jest w 90 % - przy nadmiarze rozkładana jest tylko niewielka część. Produkty beztlenowego rozpadu wraz z krwią zatruwają cały organizm. Pojawia się stłuszczenie wątroby doprowadzając do marskości.

Powikłania marskości:
· Żylaki przełyku - krwawienia do przewodu pokarmowego,
· Żylaki odbytu,
· Caput medusae,
· Wodobrzusze,
· Zaburzenia w krzepliwości krwi,
· Zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu gruczołów hormonalnych,
· Zaburzenia w wytwarzaniu żółci.
Objawy marskości:
· Brak łaknienia,
· Chudnięcie,
· Męczliwość,
· Przygnębienie i apatia,
· Wiotczenie powłok skórnych i zmiana ich barwy.
Serce

Postępująca niewydolność serca - mięsień sercowy zaczyna tracić wewnętrzną zdolność do kurczenia, pojawiają się wady doprowadzające w końcowej fazie do niewydolności. Serce staje się wiotkie, przerośnięte tłuszczem. Istnieje realne niebezpieczeństwo nagłego zgony o charakterze sercowym. Zmniejszenie rzutu serca doprowadza do zmian w krążeniu obwodowym - jest wynik zmniejszonego przepływu krwi pompowanej przez coraz słabsze serce.

Objawy:
· Duszność przy wysiłku,
· Przykre uczucie w klatce piersiowej,
· Kołatanie serca - zaburzenia rytmu,
· Sinica nosa, płatków uszu, dłoni i stóp,
· Obrzęki,
· Nadciśnienie tętnicze.


Mózg

Komórki mózgowe są w sposób bezpośredni zbijane przez swobodnie przenikające cząstki alkoholu. Powikłania to:
· Encefalopatia alkoholowa - dochodzi do zmian anatomicznych w płatach mózgu i stłuszczenia. Objawy:
o Łatwe irytowanie się,
o Gorszy sen,
o Zły nastrój,
o Osłabienie bez powodu,
o Drżenie rąk - najprawdopodobniej związane z zaburzeniami przewodnictwa nerwowo - mięśniowego,
o Jadłowstręt.
· Zaburzenia krążenia mózgowego. Objawy:
o Silny ból głowy,
o Zawroty głowy,
o Osłabienie,
o Nudności, wymioty.
· Drgawki,
· Polineuropatia obwodowa. Objawy:
o Trudności z chodzeniem,
o Zmiany wrażliwości na dotyk nóg i rąk,
o Ziębnące palce rąk i stóp,
o Mrowienie przy ucisku,
o Marmurkowata skóra na kończynach,
o Zaburzenia czucia,
o Pogorszenie wzroku - spadek ostrości, zawężenie pola widzenia.
Przewlekłe psychozy

Psychoza Korsakowa
Rozwija się u osób w wieku 50-60 lat i charakteryzuje się postępującymi zaburzeniami pamięci. Chorzy dobrze pamiętają zdarzenia z przeszłości, natomiast silnie zaburzone jest zapamiętywanie zdarzeń teraźniejszych. Kolejno zaczynają wypadać z pamięci całe fragmenty wspomnień - pacjenci wypełniają te luki konfabulacjami - wspomnienia stają się czystą fikcją. Dopiero w schyłkowej fazie dochodzi do zmian w osobowości - pacjenci stają się apatyczni, ospali, ociężali umysłowo. Nasilają się objawy Polineuropatia - zaburzenia czucia, bóle kończyn, zaniki mięśni.

Paranoja alkoholowa
Obecne są urojenia, - czyli fałszywe osądy, które pacjent przyjmuje jako prawdziwe, - które dotyczą wąskiej grupy osób. Najbardziej charakterystyczne to: spisek zmierzający do otrucia, niewierność małżeńska "syndrom Otella".

Przewlekła halucynoza alkoholowa
Są to najczęściej omamy słuchowe przy niezaburzonej świadomości. Mogą również pojawić się omamy wzrokowe i czuciowe.

Ataki drgawkowe
Rozwijają się u około 5 - 15% po odstawieniu alkoholu.
Układ oddechowy

Płuca - część alkoholu wydalana jest bezpośrednio w formie niezmienionej przez płuca - efektem jest uszkodzenie komórek nabłonka dróg oddechowych - bezpośrednim efektem jest zwiększona zapadalność na zapalenia płuc, oskrzeli i gruźlicę.
Witaminy

U osób nadużywających alkoholu, ze względu na niską zazwyczaj podaż pokarmów, a także upośledzenie wchłaniania, szczególnie w jelicie cienkim, powstają często niedobory witamin.

Witamina B1
Przy niedoborze powstają zaburzenia neurologiczne - pojawia się Polineuropatia, także następuje przyśpieszenie procesów prowadzących do kardiomiopatii.

Witamina B2
Zbyt mała ilość witaminy doprowadza do zmian w wyglądzie i funkcjonowaniu błon śluzowych i powstaniu trudno gojących się nadżerek w kącik ust. Pogorszeniu ulega wzrok.

Witamina B6
Brak witaminy powoduje stałe zapalenie skóry, występują obrzęki.

Witamina C
Brak powyższej witaminy powoduje wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych, zaburzenia krzepliwości krwi, wolną regenerację tkanek - wolniejsze gojenie się ran. Charakterystyczne jest krwawienie z dziąseł i utrata uzębienia już w młodym wieku.

Witamina A
Zapewnia normalne widzenie w nieoświetlonym otoczeniu i reguluje widzenie barwne. Przy jej braku widoczne są zmiany w widzeniu - pogorszenie widzenia w ciemnościach, ból oczy w jasnym otoczeniu, zmiany w postrzeganiu barw. Dodatkowo dochodzi do zmian skórnych - skóra staje się łuszcząca, sucha, szorstka, tworzą się liczne, ropne krostki. Pojawia się chroniczny katar, zmiany w odczuwaniu zapachów aż do utraty węchu włącznie. Zaczynają dokuczać przewlekłe zapalenia układu oddechowego.

Witamina PP
Jej brak prowadzi do uszkodzeń wątroby i błon śluzowych. Pojawiają się zmiany odczuwania smaku, zwiększone jest wydzielanie śliny, pojawiają się zmiany skórne.

Witamina D
Jej brak doprowadza do osteoporozy, - czyli zmniejsza się zawartość wapnia w kościach - efektem jest zwiększona podatność na złamania.

Witamina K
Odpowiedzialna jest za prawidłowe procesy krzepnięcia krwi. Jej obecność jest również niezbędna do prawidłowej syntezy żółci.
Kości

Przewlekłe nadużywanie alkoholu doprowadza do zwiększenia ryzyka urazu. Skojarzenie z faktem, że nadużywający alkohol mają obniżaną zawartość wapnia w kościach daje w efekcie łatwość, z jaką alkoholicy łamią sobie kości. Ze względy na to, że kości są kruche dochodzi do złamań wielokrotnych lub złamań otwartych - słabo się goją ze względu na ogólny stan organizmu. Bardzo często zdarzają się urazy głowy - przebieg leczenia, ze względu na stan ogólny organizmu, jest zazwyczaj powikłany. Bezpośrednim ich efektem są napady drgawkowe, które pojawiają się z reguły 8 - 12 miesięcy po urazie.
Skóra

Produkty nie z metabolizowane prowadzą do zmian w budowie skóry i jej funkcjonowaniu jako całości - pojawiają się przebarwienia, pajączki naczyniowe, trudno gojące się wypryski. Objawy:
· Uporczywe swędzenie,
· Pajączki naczyniowe,
· Żółtawy kolor,
· Uszkodzenie naczyń włosowatych - sine zabarwienie skóry nosa, siność płatków uszu, dłoni i stóp.

W wyniku awitaminozy licznych witamin - zmiany charakterystyczne przy niedoborze poszczególnych witamin. Dochodzi za zaburzeń całości skóry jako organu - łuszczyca występuje 10 x częściej wśród nadużywających alkoholików niż w pozostałej populacji. Łatwiej o owrzodzenia, egzemy, osutki - gorzej znosi się przebywanie na słońcu. Rany źle się goją. Zmiany dotyczą również paznokci i włosów.
Mięśnie

Nadużywanie alkoholu prowadzi do procesów, które obniżają wydolność fizyczną - efektem jest szybsza męczliwość.