Krótka biograficzna notatka o Kazimierzu Wierzyńskim

Kazimierz Wierzyński języki: POLSKI / ENGLISH Poeta, prozaik, eseista. Urodził się 27 sierpnia 1894 w Drohobyczu jako Wirstlein (w 1912 cała rodzina wystąpiła o zmianę nazwiska na Wierzyński), zmarł 13 lutego 1969 w Londynie. W 1912 ukończył liceum klasyczne w Stryju, studiował filozofię, literaturę i historię na uniwersytetach w Krakowie i Wiedniu, a po wojnie krótko we Lwowie. Debiutował w 1913 wierszem "Hej, kiedyż, kiedyż!" w drohobyckiej jednodniówce "1863". W czasach szkolnych i studenckich brał udział w ruchu niepodległościowym, m.in. w Drużynach Sokolich, po wybuchu I wojny światowej wstąpił ochotniczo do Legionu Wschodniego, po jego rozwiązaniu został wcielony do armii austriackiej. Od 1915 do 1918 przebywał w niewoli rosyjskiej w obozie jenieckim w Riazaniu. Po ucieczce stamtąd brał udział w konspiracyjnej działalności POW w Kijowie, skąd przedostał się do Warszawy (jesień 1918) i zaczął brać udział w stołecznym życiu literackim. Współpracował z pismem "Pro Arte et Studio", brał udział w wystąpieniach kabaretu Pod Picadorem, był jednym z współtwórców grupy poetyckiej "Skamander", wydał debiutancki tomik poetycki "Wiosna i wino" (1919). W czasie wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921 był oficerem do spraw propagandy w Biurze Prasowym Naczelnego Dowództwa (1920), redagował Bibliotekę Żołnierza Polskiego oraz czasopisma "Ukraińskie Słowo" i "Dziennik Kijowski". Po wojnie wrócił do Warszawy, gdzie mieszkał przez cały okres międzywojenny. Był stałym współpracownikiem miesięcznika "Skamander", "Wiadomości Literackich" (od 1924), recenzentem literackim i teatralnym "Gazety Polskiej" (od 1930), redagował tygodnik "Kultura" (1931-1932), a także "Przegląd Sportowy" (1926-1931). W 1928 otrzymał złoty medal w konkursie literackim IX Olimpiady, w 1935 Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury, w 1936 Państwową Nagrodę Literacką. W 1938 został powołany na członka PAL. Po wybuchu wojny został ewakuowany wraz z zespołem "Gazety Polskiej" do Lwowa, następnie przez Francję, Portugalię i Brazylię do Stanów Zjednoczonych (1941). Był tam założycielem komitetu redakcyjnego "Tygodnika Polskiego", współpracował z londyńskimi "Wiadomościami" Mieczysława Grydzewskiego (1945-1957). Publikował w wydawnictwach londyńskich i paryskim Instytucie Literackim (Biblioteka "Kultury"), współpracował z Radiem Wolna Europa. W 1964 przeniósł się do Europy, osiadając początkowo w Rzymie, później w Londynie, gdzie zmarł. W 1978 jego prochy przeniesiono do kraju. Twórczość międzywojenna Wierzyńskiego rozpoczyna się tomami "Wiosna i wino" (1919) oraz "Wróble na dachu" (1921), przynosząc nieznaną wcześniej poezji polskiej dawkę radości życia o ogromnym nasileniu, co przy tradycyjnie poważnej i koturnowej polskiej liryce było istotną nowością. Podmiot liryczny, występujący jako młody człowiek żyjący wśród konkretnych realiów współczesnej miejskiej cywilizacji obnosi po ulicach swoją radość życia, programowo niefrasobliwy i zbuntowany przeciw rygorom, powadze i nudnej pryncypialności zastanego świata. Wszystko to zmienia się począwszy od tomu "Wielka Niedźwiedzica" (1923). Poezja Wierzyńskiego traci radość, euforyczny nastrój przygasa, przechodzi w pogłębioną refleksję nad złożoną naturą życia i świata (m.in. włącza on do tego tomu wiersze wojenne z lat 1914-1918). Zjawiskiem odrębnym w jego twórczości jest w sposób mistrzowski nawiązujący wersyfikacją i tematyką do antyku tom "Laur olimpijski" (1927), który zawiera portrety sportowców w akcji. Tendencja reportażowa i realizm obserwacji łączy się w nim harmonijnie ze skłonnością do patosu i hiperboli, z pochwałą sportu i jego wartości moralnych, a nawet z hymnem na cześć przekraczającego wyznaczone sobie granice człowieczeństwa. Kolejny tom, "Pieśni fanatyczne" (1929), przynosi ekspresjonistyczną, czy nawet preturpistyczną wizję miejskiej nędzy, wzorowaną na mechanizmach snu, zbliżoną w pewnym stopniu do onirycznych wizji Schulza, być może nawet zapowiadająca poezje miejskiego wyobcowania autorstwa Białoszewskiego. Tom "Wolność tragiczna" (1936) to zamknięty wierszami epitafijnymi życiorys Piłsudskiego, kreujący i czerpiący z istniejącego w dwudziestoleciu mitu tej postaci, legendy o wielkim samotniku, przywódcy, który przerasta własny naród i bezskutecznie próbuje pchnąć go na drogi wielkości. Ostatni z przedwojennych tomów Wierzyńskiego, "Kurhany" (1938), napisany jest w patetycznej retoryce, 13-zgłoskowcem, opisuje bohaterów (głównie XIX-wiecznych) narodowej mitologii - kontynuacją i zamknięciem tego nurtu w poezji Wierzyńskiego jest napisana w końcu sierpnia 1939 "Wstążka z Warszawianki", synteza polskiej mitologii, w której znowu główną rolę odgrywa Piłsudski, a która zakończona jest pointą "Coś jak grecka tragedia, coś jak wieś spokojna". W okresie wojennym Wierzyński pisze dużo (wydaje pięć tomów), stając się bardem walczącej Polski, towarzysząc żołnierzowi polskiemu w jego walce o prawo do ojczyzny i ocalenie wartości europejskiego humanizmu. Zmagania te przedstawione są jako tragiczne, pełne zwodów i rozczarowań, o czym świadczyć mogą także symboliczne tytuły tomów - "Ziemia-Wilczyca", czy "Krzyże i miecze". W okresie powojennym Wierzyński przeżywa kryzys psychiczny, związany m.in. z utratą podczas wojny prawie całej rodziny, co przekłada się również na kryzys twórczy. Wychodzi z niego, pisząc książkę o Chopinie ("Życie Chopina"), a od początku lat pięćdziesiątych wydaje kolejne tomy wierszy, stanowiące nowy rozdział w dziejach jego liryki. Zmienił warsztat poetycki, odrzucił klasyczne rygory i retoryczne wysłowienie, nadał swoim wierszom formę intymnej rozmowy, wykorzystując poetykę humoru, ironię i autoironię. Wyraził w nich stoicką afirmację istnienia, poczucie więzi z ojczystą mową i ziemią, a także wyraził tragizm wygnańczego losu oraz porażenie okrucieństwem powojennego świata. Osobne miejsce w powojennej poezji Wierzyńskiego zajmuje pamfletowy i publicystyczny "Czarny Polonez" (1968), przez niektórych badaczy ceniony dosyć nisko, przez innych (jak Michał Głowiński) stawiany obok "Poematu dla dorosłych" Adama Ważyka. Oprócz poezji opublikował także dwa tomy opowiadań o tematyce wojennej ("Granice świata" - 1933 i "Pobojowisko" - 1944), wybór recenzji i felietonów teatralnych "W garderobie duchów" (1938), książkę o Ameryce "Moja prywatna Ameryka" (1966), a także zbiór esejów o charakterze wspomnieniowym "Cygańskim wozem. Miasta, ludzie, książki" (1966). Twórczość Poezja: "Wiosna i wino", Warszawa 1919 "Wróble na dachu", Warszawa 1921 "Wielka Niedźwiedzica", Warszawa 1923 "Pamiętnik miłości", Warszawa 1925 "Laur olimpijski", Warszawa 1927 "Pieśni fanatyczne", Warszawa 1929 "Rozmowa z puszczą", Warszawa 1929 "Gorzki urodzaj", Warszawa 1933 "Wolność tragiczna", Warszawa 1936 "Kurhany", Warszawa 1938 "Barbakan warszawski", Nicea 1940 "Ziemia-Wilczyca", Londyn 1941 "Róża wiatrów", Nowy Jork 1942 "Ballada o Churchillu", Nowy Jork 1944 "Podzwonne za kaprala Szczapę", Nowy Jork 1945 "Krzyże i miecze", Londyn 1946 "Korzec maku", Londyn 1951 "Siedem podków", Nowy Jork 1954 "Tkanka ziemi", Paryż 1960 "Kufer na plecach", Paryż 1964 "Czarny polonez", Paryż 1968 "Sen mara", Paryż 1969 Proza: "Granice świata. Opowiadania", Warszawa 1933 "W garderobie duchów. Wrażenia teatralne", Lwów, Warszawa 1938 "O Bolesławie Leśmianie. Mowa wygłoszona na uroczystym zebraniu Polskiej Akademii Literatury", Warszawa 1939 "Współczesna literatura polska na emigracji" (odczyt), Nowy Jork 1943 "Pobojowisko", Nowy Jork 1944 "Życie Chopina", Nowy Jork 1953 "Cygańskim wozem. Miasta, ludzie, książki", Londyn 1966 "Moja prywatna Ameryka", Londyn 1966 Z tego materiału napisanego przez jakiegoś pana (skopiowałam z neta, szacunek dla tego kogoś kto to pisał, to mądrzy pan) można na pewno zrobić ciekawą notatkę. Mam nadzieję że Ci pomogłam.