wybitni polscy uczeni śrdniowiecza i ich dokonanie

Pierwszymi Polakami, których dzieła zyskały znaczenie w całej średniowiecznej Europie byli np.: dominikanin Marcin Polak (ok. 1205-1278r.)  – historyk, prawnik i teolog lub też Witelo ze Śląska (ok. 1230-1314r.) – słynny matematyk, fizyk (optyka), przyrodnik i filozof. Jako prekursora polskiej geografii możemy określić franciszkanina z Wrocławia – Benedykta Polaka (XIII/XIV). Uczestniczył on w misji papieskiej do Azji Środkowej, do władcy Mongołów, wnuka Czyngis – chana. Podróż ta trwała 2 lata i spostrzeżenia Benedykta uzupełniły w poważnym stopniu słynne dzieło Giovanniego da Pian del Carpine „Historia Mongolorum”. Wybitnym przedstawicielem średniowiecznych nauk ścisłych był również Franko z Polski (Franco de Polonia), prawdopodobnie pochodzenia śląskiego. Był autorem traktatu o instrumencie astronomicznym zwanym torquetum. Traktat powstał w Paryżu w 1284r. i zawierał najstarszy opis przyrządu. Ciekawe, że akurat pierwszy, autentyczny egzemplarz torquetum znaleziony został w Krakowie i związany jest z polską nauką: posługiwał się nim bowiem w XVw. sławny astronom, Marcin Bylica z Olkusza. W XV w. wielką sławę zyskali sobie uczniowie i profesorowie krakowskiej szkoły matematyczno – astronomicznej. Marcin Król z Żurawicy, astronom, astrolog, matematyk, lekarz i organizator nauk. Do jego wybitnych uczniów należeli: Andrzej Grzymała z Poznania (lekarz, astronom, miłośnik książek); Piotr Gaszowiec z Łoźmierzy ( prekursor wiedzy meteorologicznej, przeprowadzał samodzielne obserwacje astronomiczne, był też lekarzem Kazimierza Jagiellończyka); Marcin Bylica z Olkusza, lekarz, nadworny astrolog króla Węgier, profesor uniwersytetów w Bolonii i Bratysławie.  Oczywiście jednym z największych naukowców polskich tamtych czasów był Mikołaj Kopernik. Urodził się 19 lutego 1473r. w Toruniu w rodzinie kupieckiej. Wszechstronnie wykształcony, uczył się początkowo w szkole katedralnej, później w Krakowie i na uniwersytetach zagranicznych. Około 1512r. Kopernik zamieszkał we Fromborku i został kanonikiem kapituły warmińskiej. Mikołaj Kopernik był człowiekiem wszechstronnym – prowadząc badania astronomiczne potrafił równocześnie działać nienaukowo – jako administrator (odbudowując diecezję), polityk czy też dowódca wojskowy (w 1520/21r. bronił zamku w Olsztynie przed agresją Zakonu Krzyżackiego). Mikołaj Kopernik dał się poznać także jako znawca ekonomii: napisał traktat o biciu monety (1517r.) – „Monetae cudendae ratio” – zawierający wiele twórczych spostrzeżeń będących znacznym wkładem w rozwój światowej myśli ekonomicznej.  W 1542r. ukazała się, jako odrębna publikacja, część I księgi głównego dzieła Kopernika, poświęcona trygonometrii. Choć było to opracowanie pomocnicze, mające służyć lepszemu wyjaśnieniu dociekań astronomicznych, stanowiło oryginalny i wręcz doskonały wykład trygonometrii sferycznej i płaskiej, zawierający m. in. nowe rozwiązania dwóch własnych problemów z tego zakresu. Było najwybitniejszą pozycją polskiej twórczości matematycznej XVI w. Mam nadzieje że pomogłem :D