z jakich części zkłada się fasola?

Korzeń, łodyga, liść Korzeń utrzymuje roślinę w glebie, z której pobiera wodę wraz z solami mineralnymi. Korzenie mogą pełnić również inne funkcje: • gromadzić substancje zapasowe - spichrzowe np. korzenie marchwi, buraka i dalii; • podporowe np. u kukurydzy lub roślin rosnących na bagnach; • służą do rozmnażania wegetatywnego np. kłącze traw z korzeniami przybyszowymi; • korzenie roślin motylkowych wchodzą w symbiozę z bakteriami brodawkowymi pobierającymi azot z powietrza i dostarczającymi jego związków roślinie; wodę z solami mineralnymi (jemioła). • u roślin półpasożytniczych (jemioła) lub pasożytniczych (kanianka) korzenie przekształcają się w ssawki. Pobierają nimi od żywiciela. Okrytonasienne mają dwa główne typy systemów korzeniowych. • palowy • wiązkowy System palowy składa się z korzenia głównego i licznych korzeni bocznych. Występuje u roślin dwuliściennych (np. drzewa, krzewy, fasola, łubin). W systemie wiązkowym charakterystycznym np. dla traw nie ma korzenia głównego, lecz pęk korzeni bocznych. Korzenie nigdy nie wytwarzają liści. Rosną głównie w glebie, ale zdarzają się korzenie rosnące nad ziemią (np. storczyków). Budowa zewnętrzna korzenia Możemy wyróżnić następujące strefy korzenia: • czapeczkę okrywającą stożek wzrostu; • stożek wzrostu - strefę intensywnych podziałów komórek, występują w niej komórki tkanki twórczej; • strefę wydłużania się komórek - w niej następuje wzrost i różnicowanie się komórek (przyrost korzenia na długość); • strefę włośnikową zawierającą włośniki, przez które roślina pobiera z gleby wodę wraz z solami mineralny mi. Włośniki to liczne, nierozgałęzione wypustki komórek skórki. Żyją od 10 do 20 dni. Po obumarciu starych pojawiają się nowe. Przeciskają się między grudkami gleby, zwiększając powierzchnię chłonną korzeni. Rośliny wodne nie mają włośników; • strefę korzeni bocznych, które rozrastają się w glebie poziomo lub skośnie mają te same strefy, co korzeń główny. Budowa wewnętrzna korzenia. Na przekroju poprzecznym przeprowadzonym na poziomie strefy włośnikowej widzimy na powierzchni: • skórkę, czyli tkankę okrywającą, zbudowaną z jednej warstwy komórek tworzących cienkościenne, długie wypustki zwane włośnikami; • kora pierwotna występuje pod skórką, zbudowana jest z luźno ułożonych komórek miękiszowych; • walec osiowy występuje w środkowej części korzenia; w nim leżą na przemian, rozłożone promieniście pasma drewna i łyka zwane wiązkami drzewnymi i łykowymi. Głównymi składnikami drewna są naczynia, które są zbudowane z komórek martwych, ułożonych jedna na drugiej i tworzą szereg rurek blisko siebie leżących. Ściany naczyń są silnie zgrubiałe. Przewodzą one wodę wraz z solami mineralnymi od korzeni przez łodygę do liści, kwiatów i owoców. Komórki sitowe wchodzą w skład łyka. Są żywe, a ich ściany poprzeczne mają otworki zwane sitami. Ułożone też jedna nad drugą, tworzą rurki sitowe, którymi transportowane są produkty fotosyntezy od liści przez łodygę do korzeni. W strefie włośnikowej korzeń nie przyrasta na grubość (lub przyrasta w niewielkim zakresie).Taką budowę z przedstawionym układem komórek zróżnicowanych na tkanki w strefie włośnikowej nazywa się budową pierwotną. W wyższych partiach korzeń przyrasta na grubość dzięki tkance twórczej zwanej miazgą. Miazga jest zbudowana z żywych, szybko dzielących się komórek. Powodują one rozrastanie się od wewnątrz drewna, a na zewnątrz łyka (drewno i łyko wtórne). Dzięki działalności miazgi następuje przyrost wtórny korzenia na grubość. "Przedłużeniem" korzenia jest pęd. Składa się z łodygi, liści i kwiatów. Łodyga Na niej utrzymują się liście, kwiaty i owoce. Łodygi mogą mieć kształt np. spłaszczony, okrągły, wielokątny itp. Ze względu na miejsce występowania podzielono je na: • nadziemne • podziemne Rośliny jednoroczne (np. fasola), dwuletnie (np. marchew) oraz wieloletnie, które tracą części nadziemne i zimują w postaci bulw, kłączy lub cebul mają łodygi zielne. Są one nietrwałe i obumierają pod koniec okresu wegetacyjnego. Natomiast u roślin wieloletnich jak drzewa np. brzoza, jabłoń, czy krzewy np. porzeczka, agrest łodygi są zdrewniałe i trwałe. Na zimę zrzucają liście i owoce. Łodygi mogą być wzniesione do góry, wijące lub płożące. • cebula - skrócony pęd zwanym "piętką"; • bulwy, gromadzą substancje zapasowe (np. u ziemniaka); • bulwo-cebule służące do rozmnażania i przezimowania, np. u mieczyka i zimowita. Pędy nadziemne mogą rosnąć na długość dzięki tkance twórczej znajdującej się w wierzchołku wzrostu. Na szczycie pędu jest pączek (pąk) wierzchołkowy, a poniżej pąki boczne. Komórki stożka wzrostu dzielą się, następnie wydłużają i różnicują na tkanki. Pąki zawierające młode listki i ich zawiązki są okryte od zewnątrz łuskowatymi liśćmi. Na łodydze tworzą się również pąki boczne. Dzięki nim roślina się rozgałęzia. Funkcje łodyg • podtrzymują liście, kwiaty i owoce; • przewodzą wodę i zawarte w niej substancje z korzeni do liści, a produkty fotosyntezy z liści transportują do tkanek lub je magazynują w bulwach, cebulach i kłączach; • mogą też gromadzić wodę np. kaktus; • niektóre łodygi roślin zielnych, jeśli mają ciałka zieleni, prowadzą fotosyntezę, np. kaktusy, których liście są zredukowane do kolców; • służą również do rozmnażania wegetatywnego przez kłącza, np. rabarbar, konwalia i mięta. Wiele roślin - truskawki i perz - rozmnaża się przez rozłogi, a inne przez bulwy np. ziemniaki i dalie; • pędy wijące i czepne (u winorośli, bluszczu) umożliwiają wzrost najlepiej wykorzystujący światło; • łodyga np. przekształcona w ciemię pełni funkcje obronne. Budowa wewnętrzna łodygi W łodydze występują tkanki zróżnicowane pod względem budowy i funkcji. Od zewnątrz łodygi zielne otacza tkanka okrywająca tzw. skórka zbudowana z ściśle do siebie przylegających, żywych komórek. Między nimi znajdują się aparaty szparkowe. Przez nie odbywa się wymiana gazowa z otoczeniem. U form drzewiastych rozwija się wtórna tkanka okrywająca -korek- zbudowany z wielu warstw martwych komórek. Między nimi są przetchlinki, pełniące tę samą rolę, co aparaty szparkowe w skórce, czyli umożliwiają wymianę gazową między środowiskiem zewnętrznym i wewnętrznym. W tkance miękiszowej występują naczynia (drewno) przewodzące wodę wraz z solami mineralnymi, obok naczyń leżą sita (łyko) przewodzące asymilaty. Naczynia i sita tworzą wiązki przewodzące zwane łykodrzewnymi. W łodydze wieloletniej dzięki miazdze powstają - dobrze widoczne na przekroju poprzecznym ściętego drzewa – słoję przyrostu rocznego zbudowane z łyka i drewna wtórnego. Ich liczba pozwala określić wiek drzewa. W okresie jesienno-zimowym przyrost łodygi jest niewielki, a na wiosnę największy. Ułożenie wiązek otwartych w łodydze roślin dwuliściennych jest regularne. Widać je w postaci pierścienia. Liść W budowie zewnętrznej liścia rośliny dwuliściennej wyróżnia się blaszkę liściową, ogonek liściowy i przylistki występujące czasami u podstawy liścia. Blaszka liściowa jest płaska. Może mieć kształt: jajowaty, nerkowaty, strzałkowaty, trójkątny itp., a brzeg: całobrzegi, ząbkowany, falisty, karbowany itd. Ogonek liściowy pośredniczy w umocowaniu blaszki na łodydze. Przylistki mogą być różnie wykształcone np. trwałe i występujące parami są u róży, a u robinii przekształcają się w ciemię. Łykodrzewne wiązki przewodzące tworzą unerwienie blaszki liściowej. U roślin dwuliściennych nerwacja jest pierzasta lub dłoniasta. Zależnie od liczby blaszek liściowych wyróżniamy liście pojedyncze, np. lipy i jabłoni lub złożone (z kilku blaszek), np. akacji i kasztanowca. Ustawienie liści na łodydze nazywamy ulistnieniem. Układ liści na łodydze może być: • skrętoległy (np. u wierzby, lipy, olszy); • naprzeciwległy (np. u pokrzyw, goździków); • okółkowy (np. moczarka kanadyjska, wywłócznik). Liście roślin jednoliściennych (trawy, lilie) różnią się od liści roślin dwuliściennych tym, że nie mają ogonka liściowego. Ich liście zwane są siedzącymi. Łodygę otacza pochewka liściowa, która przechodzi w równowąską blaszkę liściową o nerwacji równoległej. U roślin jednoliściennych liście są pojedyncze, a blaszka - całobrzega. Niektóre rośliny w związku z przystosowaniem się do różnych warunków życia mają różne ulistnienie. Na przykład u strzałki wodnej są jednocześnie trzy rodzaje liści: podwodne, nawodne i nadwodne. Liście mają ograniczony wzrost. Rozwijają się z zawiązków (pączków liściowych). Pierwsze z nasiona podczas kiełkowania wydostają się liścienie, będące narządem spichrzowym. Ze względu na pełnione funkcje dzielimy liście na właściwe, łuskowate i przykwiatowe. Funkcje liści Zasadniczą funkcją liści jest fotosynteza, czyli powstawanie cukrów (glukozy) ze związków prostych - wody i dwutlenku węgla w obecności energii świetlnej (słonecznej) i barwników asymilacyjnych (chlorofilu). Związana jest z nią następna funkcja: wymiana gazowa (tlenu i dwutlenku węgla) między środowiskiem a wnętrzem rośliny. W obecności światła rośliny pobierają z otoczenia dwutlenek węgla, a oddają tlen. W ciemności oddychają tak, jak wszystkie żywe organizmy, a więc pobierają tlen, a wydalają dwutlenek węgla. Inną funkcją liści jest wyparowywanie wody (transpiracja). Różnice w budowie morfologicznej liści wynikają z pełnionych funkcji np.: • grube liście aloesu są spichlerzem, w którym roślina gromadzi wodę; • w liściach cebuli znajdują się materiały zapasowe; • delikatne i drobniutkie liście rosiczki są pułapką, w którą ta owadożerna roślina chwyta owady i czerpie z nich azot; • kolce kaktusów zapobiegają nadmiernemu wyparowywaniu wody i chronią je przed uszkodzeniem; • wąsy czepne grochu służą mu do owijania się wokół podpory i unoszenia się do światła; • liście łuskowate ochraniają szczytowe części pędów nadziemnych i podziemnych; • liście np. begonii służą również do rozmnażania wegetatywnego. Liczę na naj !! ♥