Wymień główne hormony człowieka i podaj ich funkcje.

Tarczyca.Gruczoł ten produkuje hormony : trójjodotyroninę ( T3 ) i tyroksynę ( T4 ), regulujące procesy metaboliczne zachodzące w całym organizmie , oraz kalcytoninę- hormon obniżający stężenie wapnia w osoczu w przypadku podwyższonego jego poziomu.Przytarczyce.Syntetyzują parathormon, który działa antagonistycznie do kalcytoniny, czyli podwyższa poziom wapnia w osoczu.Nadnercza.W rdzeniu nadnerczy syntetyzowana jest: noradrenalina i adrenalina- hormony odpowiedzialne za reakcję organizmu na stres. W korze nadnerczy produkowany jest kortyzol- " hormon stresu" orazaldosteron - odpowiedzialny za regulację gospodarki mineralnej organizmu.Trzustka.W gruczole tym produkowana jest insulina, która obniża poziom glukozy we krwi oraz glukagon zwiększający stężenie tego cukru.Jajniki.Hormony wydzielane przez jajniki to : progesteron i estrogeny, które regulują cykl owulacyjny kobiet, warunkują jej płodność oraz zapewniają prawidłowy przebieg ciąży.Jądra.Syntetyzowany w jądrach testosteron odpowiedzialny jest za prawidłowy rozwój narządów płciowych u mężczyzn oraz drugorzędnych cech płciowych.Przysadka mózgowa.Gruczoł ten osadzone jest w części czaszki, określanym jako " siodełko tureckie". Mimo swych niewielkich rozmiarów i wagi ( około 0.8 gramów) jest ona bardzo ważnym organem, regulującym pracą wielu narządów. W przysadce można wyróżnić część gruczołową i nerwową. Część gruczołowa stanowi 70% ciężaru przysadki.Hormony wydzielane przez przysadkę działają bezpośrednio na określone narządy lub regulują pracę innych gruczołów wewnątrzwydzielniczych.Widzialnie hormonów przez przysadkę jest regulowane ich stężeniem w organizmie także poprzez centralny układ nerwowy. Wydzielanie niektórych hormonów przysadkowych pobudzane jest hormonami produkowanymi w podwzgórzu.W przysadce mózgowej syntetyzowanych jest 7 hormonów : hormon tyreotropowy, hormon lutenizujący, hormon folikulotropowy, hormon melanotropowy, hormon wzrostu, hormon kortykotropowy oraz prolaktyna.Hormon wzrostu.Hormon wzrostu nazywany jest inaczej somatotropiną. Głównym działaniem tego hormonu jest pobudzanie wzrostu u dzieci. Hormon wzrostu wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczy. Zwiększa syntezę białek oraz przyswajanie aminokwasów.Nadmierna produkcja hormonu wzrostu u dzieci powoduje gigantyzm, czyli osiąganie bardzo wysokiego wzrostu ciała ( u kobiet powyżej 190 cm , u mężczyzn ponad 200cm ).U osób dorosłych nadprodukcja somatotropiny powoduje akromegalię, czyli nadmierny rozrost niektórych części ciała ,np. stóp, rąk, żuchwy.Niedobór somatotropiny prowadzi do zaburzenia wzrostu, czyli karłowatości.Hormon tyreotropowy.Hormon ten zwany także tyreotropiną ( TSH ) oddziałuje na komórki tarczycy, powodując ich powiększenie oraz pobudzenie do syntezy hormonów tarczycowych ( T3 i T4 ).Sygnałem do wydzielania hormonu tyreotropowego przez przysadkę jest niski poziom hormonów tarczycowych we krwi. Jeśli stężenie hormonów tarczycowych w organizmie jest dość wysokie to następuje zatrzymanie syntezy tyreotropiny przez przysadkę. Nadmiar hormonów T3 i T4 działa hamująco na funkcje wydzielnicze przysadki. Natomiast niedobór tych hormonów wzmaga aktywność tego gruczołu .Taki sposób regulacji określany jest jako sprzężenie zwrotne ujemne.Zaburzenia prawidłowego wydzielania tyreotropiny prowadzą do nadczynności lub niedoczynności tarczycy.Jeśli tyreotropina jest wydzielana w przysadce w nadmiernych ilościach do chodzi do nadczynności tarczycy, czyli nadmiernego wydzielania hormonów tarczycowych. Z kolei wysoki poziom T3 i T4 we krwi hamuje zwrotnie funkcje wydzielnicze przysadki, w związku z tym u osób z zaawansowaną nadczynnością tarczycy obserwuje się niskie stężenie TSH w osoczu. W przypadku niedoczynności jest odwrotnie. Niski poziom T3 i T4 aktywuje przysadkę do zwiększonej syntezy TSH, w związku z tym poziom tyreotropiny w krwi jest mocno zawyżony.Hormon kortykotropowy ( ACTH ).ACTH pobudza komórki kory nadnerczy do produkcji hormonów : kortyzolu i aldosteronu. Nadmierne wydzielanie ACTH przez przysadkę powoduje nadczynność kory nadnerczy. Natomiast niedobór ACTH jest przyczyną niedoczynności kory nadnerczy.Gonadotropiny.W przysadce syntetyzowane są trzy typy hormonów, które odpowiedzialne są za prawidłowe funkcjonowanie narządów rozrodczych. Hormonami tymi są LH , FSH oraz prolaktyna.Folitropina ( FSH ).Hormon ten odpowiedzialny jest u kobiet za regulację produkcji estrogenów w jajnikach oraz dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych. U mężczyzn hormon ten reguluje proces spermatogenezy oraz rozrost cewek nasiennych.Hormon lutenizujący ( LH ).Hormon ten aktywuje owulację ( jajeczkowanie ) u kobiet, u mężczyzn odpowiedzialny jest za syntezę testosteronu przez komórki wydzielnicze jąder.Poziom gonadotropin w organizmach mężczyzn jest stały , natomiast u kobiet jest zmienny i warunkuje prawidłowy przebieg cyklu owulacyjnego.Zwiększony poziom gonadotropin we krwi obserwuje się w przypadku zaburzenia funkcji gruczołów płciowych. W przypadku niedoczynności przysadki, związanej ze zmniejszoną sekrecją gonadotropin, obserwuje się nieprawidłowy rozwój gruczołów płciowych.Prolaktyna.Prolaktyna jest hormonem odpowiedzialnym za rozpoczęcie i trwanie procesu laktacji, czyli wydzielania mleka z gruczołów mlecznych kobiet. Wysoki poziom prolaktyny obserwuje się w krwi kobiet ciężarnych i karmiących.Hormon melanotropowy.Hormon ten oddziałuje na komórki barwnikowe ( melanocyty ) występujące w skórze, powodując skupianie się w nich cząsteczek barwnika- melaniny. Efektem działania melanotropiny jest ciemnienie skóry.Zaburzenia funkcji przysadki.Niedoczynność przysadki jest związana ze zmniejszeniem funkcji wydzielniczych tego gruczołu. Schorzenie to może mieć charakter wrodzony lub może być wywołane powikłaniami okołoporodowymi.Nadczynność przysadki wywołana jest najczęściej rozrostem guzów powstałych w tym gruczole.W związku z niedoczynnością przysadki pojawiają się niedoczynności gruczołów, których działanie jest uzależnione od hormonów przez nią wydzielanych.Przypadki niedoczynności gruczołów wywołanej niedoczynnością przysadki podaje się pacjentowi hormony, których wydzielanie nie jest regulowane przez przysadkę.Na przykład osoby cierpiące na niedoczynność tarczycy spowodowaną niedoborem TSH przyjmują preparaty hormonów tarczycowych ( przed wszystkim T4 ). Niedoczynność przysadkowa nadnerczy leczona jest hormonami nadnerczowymi.W przypadku poważnych uszkodzeń przysadki podawanie jednego hormonu jest niewystarczające, dlatego stosuje się terapię z użyciem kilku hormonów.Tarczyca.Tarczyca jest dużym gruczołem dokrewnym , umieszczonym w przedniej okolicy szyi. Zbudowana jest z dwóch płatów niejednakowej wielkości połączonych cieśnią, czyli pasmem tkanki wewnątrzwydzielniczej. Tarczyca zbudowana jest z płatów, które budują skupiska komórek. W centrum tego skupiska występują pęcherzyki z koloidem, które są miejscem syntezy hormonów tarczycowych. Do hormonów tych należą : trójjodotyronina ( T3 ) oraz tyroksyna ( T4 ). Pęcherzyk otaczają mniejsze komórki, tzw. komórki C.Hormony wydzielane przez tarczycę , czyli tyroksyna i trójjodotyronina regulują wszystkie procesy metaboliczne w organizmie. Do produkcji tych hormonów niezbędna jest obecność jodu , ponieważ pierwiastek ten stanowi 50 % masy obydwu hormonów.Działanie hormonów na organizm jest bardzo rozległe. Przede wszystkim hormony te regulują procesy rozkładu i syntezy różnych substancji, odpowiedzialne są za prawidłowy transport wody i substancji mineralnych. Regulują one funkcje wielu komórek a tym samym wpływają na pracę układu mięśniowego, nerwowego i pokarmowego. Można powiedzieć , że hormony tarczycowe odpowiedzialne są za sprawność wszystkich układu organizmu.Oprócz przysadkowej regulacji funkcji wydzielniczych tarczycy istnieje także regulacja podwzgórzowa. W przypadku niedoboru hormonów tarczycowych w organizmie, z podwzgórza wydzielane są hormony uwalniające tyreotropinę, czyli TSH- RH , pobudzające przysadkę mózgową do syntezy TSH. Z kolei TSH pobudza komórki tarczycy do produkcji tyroksyny i trójjodotyroniny.Komórki pęcherzykowe otoczone są mniejszymi komórkami , tzw. komórkami C. Komórki C są miejscem syntezy jeszcze jednego hormonu - kalcytoniny. Kalcytonina jest hormonem , który uczestniczy w regulacji odpowiedniego stężenia jonów wapniowych i fosforanowych we krwi. Wydzielanie kalcytoniny tarczycy nie jest pod kontrolą przysadki mózgowej. Bodźcem do syntezy tego hormonu przez komórki C jest zwiększone stężenie jonów wapnia w osoczu. Działanie kalcytoniny polega na obniżeniu stężenia wapnia do wartości prawidłowych. Kalcytonina oddziałuje na komórki kościogubne, czyli osteoklasty.Funkcją osteoklastów jest resorpcja tkanki kostnej czyli rozkładanie macierzy kostnej, wynikiem czego jest uwalnianie z niej jonów wapnia. Kalcytonina hamuje aktywność osteoklastów, z związku z czym wapń nie jest uwalniany do krwi. Tm samym poziom wapnia we krwi nie wzrasta. Kalcytonina wpływa także na funkcje nerek i jelit. W nerkach powoduje ona zwiększenie wydalania fosforu i wapnia , natomiast w jelicie cienkim obniża zwrotną resorpcję jonów wapnia. Kalcytonina syntetyzowana jest także w grasicy, przytarczycach oraz w komórkach skupionych w pobliżu dużych naczyń krwionośnych. Kalcytonina działa antagonistycznie w stosunku do parathormonu. Wraz z tym hormonem oraz witaminą D regulują gospodarkę wapniowo - fosforanową ustroju.Schorzenia tarczycy.Niedoczynność tarczycy.Przyczyną niedoczynności tarczycy jest z reguły niedobór jodu w ustroju, powikłania pooperacyjne lub pozapalne. Istnieje także wrodzona niedoczynność tarczycy.Objawami niedoczynności tarczycy jest otyłość spowodowana zwolnieniem przemiany materii, opuchnięcie twarzy, wypadnie włosów oraz obrzęk śluzowaty. U chorego obserwuje się zwolnioną akcję serca, obniżone ciśnienie krwi, osłabienie ,senność a także ciągłe wrażenie zimna. Skóra jest sucha i szorstka.U dzieci niedoczynność tarczycy prowadzi do kretynizmu, zaburzenia w rozwoju układu nerwowego.

Biomedyka-pytania i odpowiedzi egzaminacyjne

1. Wyjaśnij pojęcie rozwoju ontogenetycznego.
Rozwój ontogenetyczny to proces rozwoju organizmu od momentu zapłodnienia komórki jajowej przez plemnik do chwili śmierci osobnika. Stanowi on łańcuch kolejno po sobie następujących ogniw p...