Platon - wyższość duszy nad ciałem. Odpowiedzi na pytania do tekstu.

Platon był przekonany, że dusza jest ważniejsza od ciała. Zmienił przez to pogląd wcześniejszej filozofii greckiej, która nie uznawała poznania za funkcję psychiczną lecz za funkcję ciała. W postrzeganiu widziała sprawę fizjologiczną, myśleniu przypisując tę samą naturę.

1. Jakie argumenty przywołuje Platon, by udowodnić wyższość w człowieku duszy nad ciałem?
Platon udowadnia wyższość duszy nad ciałem stwierdzeniem, iż ma ona władzę nad nim. To ona posługuje się ciałem- wzrokiem, słuchem, dotykiem- aby dojść do jakichkolwiek wniosków. Ponadto twierdzi, że dusza sama, bez ciała, znajduje każdą dobrą drogę, potrafi zrozumieć świat ją otaczający. Natomiast ciało, jako podległe duszy, nie potrafi samo rozumować i bez duszy na pewno by obumarło.

2. Jakie cechy przypisuje filozof duszy ludzkiej?
Przez swoją religijność, Platon przekształcił pojęcie duszy jeszcze bardziej, przypisując jej kolejną, po poznaniu, cechę. Ciało nie zaspokaja pragnienia nieśmiertelności, ponieważ jego zagłada po śmierci jest jak najbardziej widoczna. Dusza opuszcza to więzienie-ciało- jest więc zrozumiałe, iż możemy dopatrzyć się w niej cech boskich. Jest wieczna, ponieważ żyje po śmierci, niezmienna, bo nie starzeje się ani nie niszczy; jest zawsze taka sama.

3. Jak został w powyższym fragmencie zdefiniowany rozum?
Rozum jest tutaj formą myślenia poprzez odłączenie duszy od ciała, czyli rozumowania czysto racjonalistycznego. Aby się to udało, trzeba odrzucić sensualizm oraz empiryzm. Platon uważa, że zmysły nas ograniczają i nie pozwalają dojść do prawdy. Tylko dusza, czyli umysł, jest pewnym sposobem postrzegania świata. To ona pozwala zrozumiec rzeczy niezrozumiałe dla ciała.

4. Na czym polega uwięzienie duszy przez ciało?
Z wyższości duszy nad ciałem wynika, że złączenie ich jest dla duszy niekorzystne. Byłaby lepsza i szczęśliwsza, gdyby była wolna od ciała. Mogłaby wtedy spokojnie oddać się swojej najważniejszej roli- poznaniu. Miałaby wtedy możliwość rozumienia świata tylko poprzez duszę- czyli racjonalizm. Niestety, uwięziona przez ciało nie może sobie na to pozwolić. Możemy więc mniemać, iż to właśnie jest dla niej więzieniem, mogiłą. Wraz ze śmiercią ciała zaczyna się dopiero prawdziwe życie duszy. Ma wtedy "wolną rękę" i nic jej nie ogranicza.

5. W jaki sposób filozofia uświadamia duszy jej rzeczywistą sytuację?
Filozofia "(...) zaczyna jej ciche, dobre słowa szeptać(...)". Uświadamia jej, iż dusza jest uwięziona w ciele i powinna się od niego uwolnić, o ile to możliwe. A to wszystko wynika ze stwierdzenia jej wyższości nad ciałem, co opisałam w punkcie 1. i po części w 4.

6. Jaki sostrzegasz związek między Platońską teorią idei a koncepcją poznania jako przypomnienia?
Idee Platona były odpowiedzią na pytania dotyczące natury bytu. Przyjmował on, iż istnieją dwa rodzaje bytu- idee i rzeczy. Jednak tylko idee, jako niezniszczalne i wieczne, były bytem prawdziwym. Natomiast rzeczy są tylko cieniem idei, ich odzwierciedleniem w wodzie- przelotnymi zjawami. Opisał to dokladniej w swojej pracy pt.: "Jaskinia", w której byli uwięzieni jeńcy zwróceni twarzami do wnętrza groty widzący jedynie cienie. Znali oni tylko rzeczy, a one były przecież tylko cieniami idei.
Dzięki podzieleniu na idee i rzeczy, możemy dostrzec związek pomiędzy tą teorią a poznaniem jako przypominaniem. W wiedzy tkwiła zagadka: jakże można znać cokolwiek od urodzenia, nie oglądawszy tego jeszcze? Jak możemy poznawać idee, z którymi nigdy się nie spotkaliśmy, a których wrodzone pojęcia przede wszystkim dotyczą? Mężczyzna odpowiedział na te pytania przyjmując, że umysł nasz ogladał idee w poprzednim życiu i zachował o nich pamięć, a to tłumaczy stwierdzenie, iż zna je od urodzenia tak dobrze, jakby je już oglądał.

7. Na czym polega w kontekście tej koncepcji uczenie się?
Z poprzedniego punktu wynika, iż "(...) szukanie i uczenie się to w ogóle jest przypominaniem sobie". Dzięki temu, że dusza jest wieczna, w życiu obecnym nie potrzebujemy już zdobywać wiedzy o ideach. Wystarczy tylko przypomnienie sobie o nich. Rozwiązanie problemu tłumaczy wiedzę racjonalną uciekając się do wierzenia w wędrówkę dusz, ich nieśmiertelność. Uznaje również wiedzę niezależną od doświadczenia, ale opiera się na doświadczeniu z poprzedniego życia.