Pan TadeuszW epopei Adama Mickiewicza roi się od różnego rodzaju metafor obecnych w całym tekście. Widać je już na samym początku, czyli w inwokacji, gdzie podmiot liryczny mówi, że Litwa jest jak zdrowie, czyli stosuje metaforyczny zabieg personifikacji, za pomocą którego podkreśla swoje przywiązanie do ojczyzny. W ten sposób Mickiewicz uświadamia czytelnikom, jak wiele znaczy dla niego rodzinna Litwa, porównywana przez niego do utraconego zdrowia. Metafory w „Panu Tadeuszu” występują szczególnie często przy okazji opisów przyrody. „Pozłacane pszenicą”, „Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem”, „A wszystko to przepasane jakby wstęgą zieloną” czy „Na niej z rzadka ciche grusze siedzą” to tylko niektóre z licznych przenośni pojawiających się w związku z opisami przyrody. Najczęściej są to personifikacje lub animizacje, za pomocą których Adam Mickiewicz ubarwia język „Pana Tadeuszu”, w efekcie czego staje się on bardziej ekspresywny, żywy i plastyczny. Zastosowanie metafor sprawia, że czytelnik fascynuje się bądź co bądź rozległymi i częstymi opisami przyrody, która jawi się jako niezwykle kolorowa i sugestywna. W ten sposób podmiot liryczny przekazuje również swoje uczucia i pokazuje związek emocjonalny z opisywaną przez siebie krainą, będącą w tym przypadku sposobem na powrót do idyllicznej rzeczywistości lat dziecięcych
