Omów przyczyny wybuchu I wojny światowej. Szczegółowo

Przyczyny pośrednie: - aneksja Bośni i Hercegowiny z 1908 r. dokonana przez Austro-Węgry - wybuch I kryzysu marokańskiego w 1905 r. - wybuch II kryzysu marokańskiego w 1911 r. - wojny bałkańskie z lat 1912-1913 - kwestia kolonialna (włączenie się Niemiec w politykę kolonialną) Pretekst do wojny: - zamach na parę książęcą w Sarajewie w 1914 r. (Przyjazd pary książęcej miał miejsce 28 czerwca, w dniu świętego Wita, uważanego za patrona narodowego Serbii. Dla Serbów przybycie do Sarajewa w dniu ich święta było jawną prowokacją.) Przyczyna bezpośrednia: 23 lipca 1914 roku Austro-Węgry wydały specjalne ultimatum, w którym określono szereg punktów, które musiała spełnić Serbia: - miała nastąpić delegalizacja oraz rozwiązanie szeregu serbskich organizacji wymierzonych w Habsburgów - zabroniono szerzenia propagandy oraz podburzania przeciwko Habsburgom - król serbski Piotr I miał zobowiązać się do potępienia wszystkich antyhabsburskich przejawów w Serbii - zamachowcy pary książęcej mieli zostać ukarani - na teren Serbii mieli zostać wysłani prokuratorzy z Austro-Węgier, których zadaniem był nadzór nad śledztwem na temat zamachu pary książęcej - tego punktu ultimatum Serbia nie przyjęła

Niemcy żądały nowego podziału kolonii i przystąpiły do budowy wielkiej floty, co zagrażało bezpieczeństwu Wielkiej Brytanii. Francja pragnęła odzyskać Alzację i Lotaryngię, które utraciła w 1871 roku. Rosja angażowała się na Bałkanach, gdzie kosztem słabnącej Turcji rozszerzała we wpływy Austria. Niemcy pragnęły poprzez współpracę z Turcją opanować Bliski Wschód (plan budowy tzw. kolei bagdadzkiej, linii kolejowej z Berlina przez Stambuł do Bagdadu). Konflikt bałkański doprowadził do zerwania trwającego od końca wojny siedmioletniej, sojuszu Berlina z Petersburgiem. Czasy Świętego Przymierza minęły. Wielka Brytania konkurowała z Francją na terenie Afryki, gdzie oba mocarstwa usiłowały rozszerzyć swe posiadłości kolonialne. W 1898 roku ekspedycje wojskowe obu tych państw spotkały się w Sudanie, w miejscowości Faszoda. Wzajemne napięcie sięgnęło granicy konfliktu zbrojnego, ale Paryż i Londyn, wspólnie zagrożone przez Niemcy, porozumiały się. Francuzi zrezygnowali z Sudanu, za to Anglicy poparli francuskie aspiracje do Maroka (oba mocarstwa wspólnie nie dopuściły do opanowania Maroka przez Niemcy). Wielka Brytania i Rosja spierały się o wpływy w Afganistanie, oddzielającym brytyjskie Indie od rosyjskiego Kazachstanu. Jednak zawarły porozumienie pozostawiające Afganistan jako strefę buforową między Imperium Brytyjskim a Rosją. Niemcy pragnęli poddać pod wpływy całą Europę Środkowo- Wschodnią (Mitteleuropa), co oznaczało działanie przeciw Rosji i odebranie jej krajów bałtyckich (Litwa, Łotwa, Estonia) oraz Ukrainy i terenów polskich.Już na początku XX wieku naprzeciw siebie stanęły dwa sojusze polityczno-wojskowe: - Ententa (alianci, koalicja), czyli Anglia , Francja i Rosja. Z mniejszych  państw napadniętych przez Niemcy i Austrię do ententy przyłączyły się m.in. Serbia i Belgia. W 1915 roku dołączyły także Włochy. W 1917 roku w szeregi ententy opuściła ogarnięta rewolucją Rosja, przystąpiły za to Stany Zjednoczone. - Państwa centralne, czyli Niemcy i Austro- Węgry, do których w trakcie wojny dołączyły Bułgaria i Turcja.                 28 czerwca 1914 roku w Sarajewie- stolicy Bośni, został zastrzelony następca cesarza  Austro- Węgier -arcyksiążę Ferdynand. Serbowie byli utwierdzeni w przekonaniu że Bośnia nie może należeć do Austrii, bo etnicznie jest bardziej związana z Serbią .Na taką postawę ostro zareagował Wiedeń, ale Serbię poparła Rosja, z kolei  za Austro- Węgrami stanęły  Niemcy, potem Rosję poparła ententa. To doprowadziło do tego, że Niemcy wypowiedziały wojnę Francji, niedługo potem Wielka Brytania  Niemcom. Tak więc konflikt na Bałkanach ,na zasadzie reakcji łańcuchowej ,ogarnął w niedługim czasie całą Europę a w ostateczności nawet cały świat, rozpętując  I wojnę światową.