RZECZOWNIK : Rzeczownik to część mowy, która odpowiada na pytania: kto? co?Rzeczownik nazywa osoby, przedmioty, zwierzęta, rośliny, miejsca, pojęcia, zjawiska przyrody, np.osoby – nauczyciel, dziecko, Aniaprzedmioty – stół, książka, spodniezwierzęta – pies, krowa, mrówkarośliny – wierzba, kwiatek, pszenicamiejsca – park, piwnica, księgarniapojęcia – miłość, mądrość, zdziwieniezjawiska przyrody – burza, powódź, wiatrRzeczownik ma określony rodzaj:w liczbie pojedynczej – męski (r.m.), żeński (r.ż.) lub nijaki (r.n.), np. stołek – rodzaj męski, doniczka – rodzaj żeński, okno – rodzaj nijakiw liczbie mnogiej – męskoosobowy (r.m.-os.) lub niemęskoosobowy(r. nm.-os.), np. stołki – rodzaj męskoosobowy, doniczki, okna – rodzaj niemęskoosobowyRodzaj rzeczownika można określić, dopasowując do niego wyraz „ten”, „ta” lub „to”. Wyraz „ten” wskazuje na rodzaj męski, „ta” na rodzaj żeński, a „to” na nijaki, np. (ten)pies, kamień, (ta) jaskółka, gałąź, (to) mrowisko, krzesło.Rodzaj niemęskoosobowy mają te rzeczowniki, które w liczbie pojedynczej są rodzaju żeńskiego lub nijakiego.Rzeczowniki dzielimy na:rzeczowniki własne – oznaczają konkretną osobę, zwierzę, zjawisko itp., a ich nazwy pisze się wielką literą, np. Kasia, Tomek, Burek, Mruczek, huragan Katrina, morze Bałtykrzeczowniki pospolite – oznaczają pewne typy osób, zwierząt, roślin itp., a ich nazwy pisze się małą literą, np. dziewczynka, motyl, tulipan, oceanRzeczownik jest wyrazem odmiennym, czyli zmienia swoją formę w zależności od sposobu, w jaki zostaje użyty w zdaniu. Mówimy, że rzeczownik odmienia się przez przypadki. W języku polskim wyróżniamy siedem przypadków. Do każdego z nich można postawić odpowiednie pytanie. PRZYMIOTNIK :Przymiotnik to odmienna część mowy,która nazywa cechy osób, zwierząt, przedmiotów, roślin, miejsc, zjawisk. Odpowiada na pytania: jaki? jaka? jakie?Przymiotnik łączy się z rzeczownikiem i jest jego określeniem, np. książka (jaka?) ciekawa, stół (jaki?) drewniany, palto (jakie?) stare.Przymiotnik może określać rzeczownik na trzy sposoby. Wyróżniamy:przymiotniki oceniające pozytywnie, np. ładny, mądry, grzeczny, wspaniałyprzymiotniki oceniające negatywnie, np. brzydki, głupi, niegrzeczny, beznadziejnyprzymiotniki neutralne pod względem oceny, np. drewniany, zielony, szeroki, francuskiPrzymiotnik odmienia się przez przypadki, liczby i rodzaje.Odmiana przymiotnika przez liczby i rodzajeRodzaj przymiotnika zależy od rzeczownika, który opisuje.W liczbie pojedynczej może mieć:rodzaj męski – odpowiada na pytanie jaki?, np. duży (pies), niebieski(sweter), wesoły (chłopiec)rodzaj żeński – odpowiada na pytanie jaka?, np. uśmiechnięta (pani), ładna(wstążka), ciekawa (historia)rodzaj nijaki – odpowiada na pytanie jakie?, np. zimne (powietrze), smutne(opowiadanie), głębokie (morze)W liczbie mnogiej przymiotnik może mieć:rodzaj męskoosobowy – odpowiada na pytanie jacy?, np. weseli (chłopcy)rodzaj niemęskoosobowy – odpowiada na pytanie jakie?, np. duże (psy), uśmiechnięte (panie) CZASOWNIK : Czasownik to część mowy, która odpowiada na pytania: co robi? co się z nim dzieje?Czasownik nazywa czynności lub stany, np.:czynności – tańczyć, śpiewać, myć sięstany – spać, leżeć, wisiećCzasownik odmienia się przez osoby, liczby i czasy.Odmiana czasownika przez liczby i osobyliczba pojedynczaliczba mnoga1 osoba(ja) czytam1 osoba(my) czytamy2 osoba(ty) czytasz2 osoba(wy) czytacie3 osoba(ona, ona, ono)czyta3 osoba(oni, one) czytająOdmiana czasownika przez czasyczas przeszły – czasownik mówi o tym, co już się zdarzyło, np. czytałem, bawiłem się, zjadłemczas teraźniejszy – czasownik mówi o tym, co właśnie się dzieje,np. czytam, bawię się, jemczas przyszły – czasownik mówi o tym, co dopiero się wydarzy,np. przeczytam, pobawię się, zjemCzasownik może występować w dwóch formach:forma osobowa – to taka, która pozwala określić, kto wykonuje czynność, np. śpiewa – on / ona / ono,gram – ja, mówisz – ty, krzykną – oniforma nieosobowa – to taka, która nie pozwala określić, kto wykonuje czynność, np. przyniesiono – ktoś przyniósł, nie wiadomo, kto.Formą nieosobową jest też bezokolicznik, czyli postać czasownika zakończona na -ć lub -c, np. stać, schować, iśćNiektóre bezokoliczniki sprawiają problemy z zapisaniem ich, bo kończą się na -ść lub -źć.jeśli w formie osobowej czasownika występuje -z-, w bezokoliczniku piszemy -źć, np. znalazł – znaleźć, wiózł – wieźć, odgryzł – odgryźćjeśli w formie osobowej czasownika nie występuje -z-, w bezokoliczniku piszemy -ść-, np. przyszedł – przyjść, wiódł – wieść, zjadł – zjeśćCzasownik w czasie przeszłymCzasownik w czasie przeszłym odmienia się także przez rodzaje.W liczbie pojedynczej czasownik może mieć:rodzaj męski – np. (on) przyszedł, zabrał, upuściłrodzaj żeński – np. (ona) przyszła, zabrała, upuściłarodzaj nijaki – np. (ono) przyszło, zabrało, upuściłoW liczbie mnogiej czasownik może mieć:rodzaj męskoosobowy – np. (oni) przyszli, zabrali, upuścili; stosujemy go w przypadku, gdy opisywanączynność wykonywała grupa ludzi, w tym co najmniej jedna osoba płci męskiej (chłopcy, lekarze, nauczyciele, górnicy lub dziewczynka i chłopiec, nauczycielki i dyrektor – śpiewali).rodzaj niemęskoosobowy – np. (one) przyszły, zabrały, upuściły; stosujemy, jeśli dana czynność wykonywana jest przez osoby płci żeńskiej, zwierzęta, rośliny, rzeczy, używamy rodzaju niemęskoosobowego (dziewczynki, kaczki, psy, szczenięta – szły, kwiaty – rosły, szafki – skrzypiały ) PRZYSŁÓWEK : Przysłówek jest nieodmienną częścią mowy. Odpowiada na pytania jak? gdzie? kiedy?W zdaniu przysłówek łączy się z czasownikiem i jest jego określeniem,np. walczyć (jak?) odważnie, stać (gdzie?) blisko, skończyć (kiedy?) jutro.Wiele przysłówków można utworzyć od przymiotników, np. uważny – uważnie, ładny – ładnie, mądry – mądrze, grzeczny – grzecznie. Inne nie pochodzą od przymiotników, np. nagle, jutro, wieczorem.Przysłówki można stopniować tak samo, jak przymiotniki. Wyróżniamy stopień równy, wyższy i najwyższy.stopień równystopień wyższystopień najwyższyładnieładniejnajładniejkrzywobardziej krzywonajbardziej krzywogłębokogłębiejnajgłębiejJeśli stopień wyższy i najwyższy mają formę tylko jednego wyrazu, jest to stopniowanie proste. Jeśli składają się z dwóch wyrazów (pierwszym jest zawsze „bardziej” w stopniu wyższym i „najbardziej” w stopniu najwyższym), jest to stopniowanie opisowe.Niektóre przysłówki przyjmują podczas stopniowania charakterystyczne formy:dobrze – lepiej – najlepiejźle – gorzej – najgorzejmało – mniej – najmniejdużo – więcej – najwięcejJest to stopniowanie nieregularne.Są także przysłówki, których nie da się stopniować, np. jutro, wczoraj, nagle, znienacka.PRZYIMEK ::Przyimek to nieodmienna część mowy. Zawsze występuje z innym wyrazem, tworząc z nim wyrażenie przyimkowe. Przyimek nie występuje samodzielnie.Przykłady przyimków: z, o, w, na, do, przez, pod, nad, za, przed, dlaPrzykłady wyrażeń przyimkowych: z radością, o tobie, w domu, na stole, przez płot, pod ziemią, nad chmurami, za ogrodzeniem, przed obiadem, dla ciebie ZAIMEK :Zaimek jest to samodzielna część mowy, której główną funkcją jest zastępowanie innych wyrazów w zdaniu.Typy zaimków ze względu na funkcję, jaką pełnią i to, jakie części mowy zastępują:Rzeczowne - zastępują rzeczowniki np. ja, ty, kto, nikt, nic.Liczebne - zastępują liczebniki np. ile, tyle.Przymiotne - zastępują przymiotniki np. jaki, który, ten, tamten, twój, mój, czyj, nasz, wasz.Przysłowne - zastępują przysłówki np. tak, jak, tam, tu, tamtędy, stamtąd.Typy zaimków ze względu na znaczenie:Osobowe - wskazują na osobę np. ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one.Zwrotne - jest to zaimek -się-Pytające - wskazuje na podmiot lub jego właściwości, o którą pytamy np., kto?, co?, który?Wskazujące - wskazują na przedmiot lub jego właściwości np. ten, tamten, to, ów, taki, tu. Dzierżawcze - wskazujące na przynależność lub posiadanie czegoś np. nasz, wasz, mój, twój, swój, ich.Nieokreślone - wskazujące na przedmiot lub jego właściwość, które nie zostały bliżej określone np. ktoś, coś.Przeczące - wyrażają przeczenie, negację czegoś np. nikt, nic, nigdzie, żaden, nigdy.Względne - łączą zdanie podrzędnie z nadrzędnym. Zaimki pytające i względne mają taką samą postać, lecz inną funkcje, np., kto, co, jaki, który.Upowszechniające - wskazujące na powszechność przedmiotu lub właściwości, np. każdy, wszyscy, zawsze. SPÓJNIK :Spójnik jest nieodmienną częścią mowy. Jego zadaniem jest łączenie ze sobą słów i zdań. Nie występuje samodzielnie.Przykłady spójników: i, a, ale, lecz, gdyż, ponieważ, więc, mimo to, choć, oraz, lub, jednakPrzykłady zastosowania spójników w zdaniach:Byłam u babci i na zakupach.Chciałam kupić jabłka, ale ich nie było.Nie odrobiłam pracy domowej, gdyż o niej zapomniałam.Jacek zachorował, więc nie było go dziś w szkole.Poszłam na spacer, choć padał deszcz.Obejrzę film lub poczytam książkę.Przeprosiłem siostrę, jednak nadal się do mnie nie odzywa. Do prawdy, dużo tego ale może ci się przydać :) Czytałam to wszystko i wybrałam te najważniejsze informacje :D Źródło to bryk pl :) Mam nadzieję że pomogłam i LICZĘ NA NAJ :* Jak sie nauczysz teraz to na pewno będziesz pamiętać do końca szkoły albo i dłużej :D
